Heimsmynd - 01.12.1986, Blaðsíða 16

Telur hann líklegt að Þorsteinn Pálsson
verði tilbúinn að fara í stjórn undir hans
forsæti?
„Við skulum ekki gleyma þessari fjár-
ans öfund í pólitíkinni, fremur en í lífinu
sjálfu. Flokkar fara stundum í fýlu, þegar
þeim er hafnað. En Sjálfstæðisflokkurinn
hefur ekkert efni á því að fara í fýlu.
Formaður hans, hvað sem hann heitir á
hverjum tíma, mun hugsa sig um þrisvar
sinnum þrisvar áður en hann teflir sig út
úr lífvænlegri ríkisstjórn. Flvað gerðist
ekki 1983, þegar þingflokkur Sjálfstæðis-
flokksins kaus Steingrím Hermannsson
forsætisráðherra?"
-Og hvert mun hann snúa sér fyrst?
„Ef Sjálfstæðisflokkurinn heldur rétt á
spilunum og teflir fram sínum bestu
mönnum yrði Viðreisnarstjórn trúlega
heilsteyptari. Samstarfið yrði traustara
og þar með vonin um árangur. Ég dreg
enga dul á að ég óttast sundrungina
innan Alþýðubandalags. Foringjar á
þeim bæ standa í illvígum persónulegum
deilum. Svavar formaður stendur í ei-
lífum jakahlaupum til að halda rekaldinu
saman. Það væri slæmt að draga það
heimilisböl inn í ríkisstjórn. Menn verða
að geta sameinað sjálfa sig, áður en þeir
sameinast öðrum. Þess vegna geta þeir
alveg gleymt þessu auglýsingasprelli Ól-
afs Ragnars um Kvennalistakommisaríat
með okkar tilstyrk. En engum er alls
varnað. Reynslan af þátttöku Alþýðu-
bandalags í ríkisstjórnum að undanförnu
var skelfileg. Ástæðan var sú að þá skorti
stefnu í efnahagsmálum, út frá hagsmun-
um launþega. í staðinn buðu þeir upp á
tóma frasa alveg eins og í utanríkismál-
um. Þar eru þeir á gagnfræðaskólastigi.
En við eigum líka margt sameiginlegt
með raunsæjum Alþýðubandalags-
mönnum innan raða verkalýðshreyfing-
arinnar, mönnum eins og Ásmundi og
Þresti. Það yrðu engin vandkvæði að eiga
gott samstarf við þá. En hver verður
þeirra hlutur innan Alþýðubandalags?
Við skulum sjá hvað setur. Ef hippaliðið
í Alþýðubandalaginu lítillækkar forystu-
menn verkalýðshreyfingarinnar eru örlög
Alþýðubandalags ráðin. Fyrr en síðar
munu þessir menn ekki telja sér vært þar
og leita samstarfs við skoðanabræður
sína í Alþýðuflokknum."
Hann segir að komi Alþýðuflokkurinn
það sterkt út úr næstu kosningum að þeir
setjist að stjórnarmyndunarsamningum,
muni þeir fyrst gera tillögur um breyting-
ar á ráðuneytum og fækkun ráðherra-
stóla. Hann vill leggja niður utanríkis-
þjónustuna í núverandi mynd og búa til
nýtt utanríkis-viðskiptaráðuneyti. Hann
vill líka stofna nýtt embætti, efnahags- og
atvinnumálaráðuneyti, sem samræmi at-
vinnustefnu og fjárfestingarstjórnun og
hafi sjávarútveg, iðnað og landbúnað
sem undirráðuneyti. Hann segist heldur
ekki fara í grafgötur með hver sé hæfast-
ur til að stjórna þessu ráðuneyti. „Hvort
heldur um væri að ræða samstarf til hægri
eða vinstri, verður það Jón Sigurðsson.“
-En hvernig liti Viðreisnarstjórn Jóns
Baldvins út?
„Alltaf að leiða mann í gildru. Veistu
ekki að þú varst nærri því búin að ganga
af Ólafi Ragnari Grímssyni dauðum út af
þessu Kvennalistakommisaríati, þessari
seinustu HEIMSMYNDAR-ríkisstjórn.
Hún varð skammlíf og Ólafur Ragnar var
sendur í útlegð á Reykjanes. Ætlarðu
mér sama hlutskipti?"
Honum snýst hugur og segir: „Við
skulum ekkert vera með þennan feluleik.
Þetta er ekkert mál. Það eru ákveðnar
leikreglur í þessu. Sá flokkur sem fær
forsætisráðuneytið í tveggja flokka stjórn
lætur þar með af hendi fjármála- og utan-
ríkisráðuneyti. Sjálfstæðisflokkurinn hef-
ur alltaf lagt höfuðáherslu á utanríkis-
mál. Þá kæmi í okkar hlut að sjá um festu
í efnahagslífinu og félagslegt réttlæti.
Leikreglurnar segja, að hvor flokkur ráði
sínum mönnum, nema foringjarnir hvísl-
ist eitthvað á um liðtæka menn.“
Og hverja telur hann líklegasta úr
röðum Sjálfstæðisflokks?
„Eigum við að púsla? Formaðurinn,
Sverrir, Birgir ísleifur, Friðrik Sóphus-
son og Eykon. Ég þykist vita að Halldór
Blöndal, bekkjarbróðir minn, verði
þungbrýnn þegar hann les þetta.“
Síðan krotar hann nöfnin á blaðsnepil.
Úr krotinu má lesa að hann ætlar sjálf-
um sér forsætisráðuneytið. Þorsteinn
Pálsson fær utanríkis- og viðskiptaráðu-
neytið. „Vilji hann standa við stóru orðin
um uppstokkun á skattakerfinu setur
hann Vilhjálm Egilsson í fjármálaráðu-
neytið með tillögur SUS um ráðdeild í
ríkisrekstri upp á vasann. í embætti efna-
hags- og atvinnumálaráðherra myndi ég
að sjálfsögðu vilja sjá Jón Sigurðsson.“
Hvað með undirráðuneytin?
„Ætli Sverrir Ögurvíkingur fari ekki í
sjávarútveginn. Dr. Kjartan Jóhannsson
forveri minn sjái um að skipuleggja fram-
tíð iðnaðarins. í landbúnaðarmálum
leikum við snjallan leik. Hvorugur flokk-
urinn getur unað hinum þess. En þar
verður ríkisstjórn af þessu tagi að tryggja
hagsmuni beggja, bænda og neytenda.
Bændur segja mér að þeir hafi fengið sig
fullsadda af hefðbundnum rollubændum
í þessum ráðherrastóli. Við leitum þess
vegna að þaulreyndum atvinnustjórn-
anda, annað hvort utan flokka eða sem
báðir flokkar sætta sig við og við
treystum til að mölva framsóknarkerfið
mélinu smærra. Ég sting upp á Brynjólfi
Bjarnasyni í Granda eða Birni Björns-
syni, hagfræðingi ASÍ. Félagsmálaráðu-
neytið fengi Jóhanna Sigurðardóttir, að
sjálfsögðu. Friðrik Sóphusson stjórnar-
formaður ríkisspítalanna, sæi um ráð-
deild í hospítalkerfinu. Birgir ísleifur
spilar vel á píanó. Hann fengi mennta-
málaráðuneytið. Þá er eftir þetta ryk-
fallna og maðksmogna réttarfarskerfi.
Við heimtum það. Þar verður að vera
snjall lögfræðingur, en utan kerfis. Ég
finn hvergi hæfari mann en Björn Frið-
finnsson úr okkar röðum, þótt utan þings
sé.“
-Hvað með Nýsköpunarstjórn Jóns
Baldvins Hannibalssonar? Ríkisstjórn
með þátttöku Alþýðuflokks, Alþýðu-
bandalags og Sjálfstæðisflokks?
„Jón Sigurðsson er á sínum stað. Þor-
steinn Pálsson sömuleiðis. Alþýðubanda-
lagið fengi fjármálaráðuneytið að því til-
skyldu að þeir hefðu vit á að afhenda
Þresti, sem var ritstjóri skattaskýrslunn-
ar, eða Ásmundi lyklavöldin. Sverrir
Ögurvíkingur yrði áfram í sjávarút-
veginum og Bryújólfur eða Björn í land-
búnaðinum. Félagi Svavar Gestsson
fengi að sýna í verki, að hann hefði eitt-
hvað lært af mistökum sínum í fyrri ríkis-
stjórnum. Hann ætti að verkstýra iðnað-
inum undir öruggri handleiðslu nafna
míns Sigurðssonar. Jóhanna sæi um fé-
lagslegt réttlæti og Birgir ísleifur um
menntamálin. Ragnar Arnalds yrði að
hætta við næsta leikrit í miðjum klíðum
og ráðast að daggjaldakerfinu í heilbrigð-
isráðuneytinu. Friðrik Sóphusson yrði
dóms- og kirkjumálaráðherra."
Strangt til tekið, segir hann, að það sé
ekki sitt mál að vísa annarra flokka
mönnum til sætis. Mér segir þó hugur
um, að komist hann í þá aðstöðu verði
hann ekki hógværðin uppmáluð. Hann
segist umfram allt vilja starfhæfa ríkis-
stjórn og hafi ekkert á móti því að sækja
ráðherraefni út fyrir þing. „Ef þar er
augljóslega að slægjast eftir afburða
stjórnendum. Hvernig litist þér á Matthí-
as Johannessen sem menntamálaráð-
herra? Eða Ingjald Hannibalsson í utan-
ríkisviðskipti og markaðsmál? Hvað með
Gunnar Slippara á Akureyri í sjávarút-
veginn. Eða séra Sigurbjörn biskup í
menntamálin, hámenntaðan og göfugan
húmanista? Eða Þorvald Gylfason pró-
fessor í nánast hvað sem væri? Sann-
leikurinn er sá að government of all the
talents, verður aldrei mynduð með þing-
mönnum einum saman. Þetta er ekki
sagt þingmönnum til hnjóðs. Alþingi er
lýðræðisleg stofnun og á að endurspegla
þjóðina, en ekki að vera hafin yfir hana.“
Hárið er farið að grána í vöngum og
augun eru stálgrá, svolítið köld og
kalkúleruð. Hingað til hefur hann eins og
Hannibal af Karþagó gegn Rómverjum,
unnið hverja orustuna á fætur annarri.
Og samlíkingin milli Rómverja og Sjálf-
stæðisflokks er heldur ekki alveg út í
hött. Sjálfur vitnaði Jón Baldvin í ein-
hverju samtala okkar í orðin sem Shake-
speare lætur Sesar segja: ...hefur magran
svip og soltinn, og var þá ekki að tala um
sjálfan sig. Ég hef hins vegar séð þessum
svip bregða fyrir á andliti hans. Þar sem
hann er enginn amatör veit hann að sigur
eða tap í orustum sker ekki úr um hver
vinnur stríðið.
16 HEIMSMYND