Heimsmynd - 01.10.1987, Blaðsíða 14

HVERNIG Á FÓLK AÐ RÁÐSTAFA SPARNAÐI SÍNUM
EF KREPPA ER YFIRVOFANDI?
Dr. Ravi Batra hefurgert meira en að spáyfirvofandi kreppu. Hann hefur verið óþreyt-
andi við að segja fólki hvernig það skuli búa sig undir kreppuna, og þá einkum með tilliti til
þess hvernig það eigi að haga sparnaði sínum.
Héreru fimm reglursem Batra hvetur fólk til að fara eftir með tilliti til komandi kreppu:
1. Ekki eiga neinar eignir sem erfitt er að koma í verð strax! Hafðu sem mestan hiuta
eigna þinna í peningalegum eignum!
2. Ekkieigahúsnæði, leigðuþérfrekar. Efþúátthúsnæðiðsemþúbýrð í, selduþaðþá!
3. Geymdu hluta eigna þinna í gulli!
4. Skiptu peningalegum eigum þínum í þrennt. Geymdu einn hlutann heima hjá þér,
settu annan hlutann í bankahólf og leggðu þann þriðja inn á sparisjóðsbók.
5. Efþú hyggstgeyma fé í verðbréfum skaltu einungis kaupa ríkisskuldabréf og ef til vill
skuldabréf öruggustu fyrirtækja.
Dr. Ravi Batra, Sunita eiginkona hans og greinarhöfundur, Þorsteinn Þorgeirsson
hagfræðingur, sem starfar í San Fransisco, en hann er fyrrum nemandi Batra.
UM DR. RAVI BATRA
Ravi Batra er fæddur í Punjabhéraði í Indlandi árið 1943. Hann lauk MA prófi í hag-
fræði við Delhi School of Economics, en hélt síðan til náms í Bandaríkjunum. Hann lauk
doktorsprófi í hagfræði við Southern lllinois University árið 1969 og kenndi við þann
skóla í eitt ár eftir það.
Frá 1973 hefur Ravi Batra gegnt prófessorsstöðu við Southern Methodist Universityí
Dallas, þarsem hann hefurfengist viðkennslu og rannsóknirutan einsárs, 1980 tíl 1981
þegar hann var gestaprófessor við Vanderbilt University í Nashville.
Dr. Batra er nú talinn einn fremsti hagfræðingur í Bandaríkjunum. Árið 1973 skipaði
hagfræðitímaritið Economic Inquiry, sem gefið var út við University of California, Los
Angeles, honum í þriðja sæti þegar blaðið valdi 46 afburðahagfræðinga úr hópi allra hag-
fræðinga er gegndu prófessorsstöðu við bandariska eða kanadíska háskóla.
Dr. Batra gaf árið 1973 út bók um alþjóðaviðskipti og hefur skrifað fjöldann allan af
greinum um hagfræðileg málefni í virt hagfræðirit. Það var hins vegar ekki fyrr en nýjasta
bók hans kom út árið 1985, The Great Depression of 1990, sem frægðarsól Batrafór að
rísa fyrir alvöru. Bókin fór hægt af stað í fyrstu, en þótti um margt forvitnileg og í kjölfarið
kom dr. Batra fram í sjónvarpi og útvarpi til að útskýra kenningar sínar, ásamt því að taka
þátt í mörgum ráðstefnum um hagfræðileg málefni. Bókin, en í henni spáir dr. Batra al-
varlegri heimskreppu sem hefjist árið 1990, varsíðan endurútgefin síðastliðið vor og hef-
ur síðan verið á lista yfir söluhæstu bækur í Bandaríkjunum.
Gagnrýnendur hafa tekið bókinni vel. Þeir fallast ekki endilega á að sú þróun sem dr.
Batra lýsir í bók sinni hljóti að leiða til heimskreppu, en kenningar hans eru taldar mjög
athyglisverðar og þeim er tekið af fullri alvöru.
Batra sett fram þá hugmynd að nú þegar
verði lagður 5 prósent auðskattur á alla þá
einstaklinga í Bandarfkjunum sem eiga
umfram tvær milljónir dala í þeim tilgangi
að losna við tekjuhallann og til að draga úr
spákaupmennsku í kauphöllunum. Með
því móti segir hann að unnt sé að koma í
veg fyrir kreppu. Þó er Batra svartsýnn á
að héðan af verði komist hjá miklum sam-
drætti í efnhagslífinu, þó svo að kreppu
verði forðað.
Sé litið á muninn á samdrætti og
kreppu, þá er samdráttur skilgreindur
sem hægfara uppsöfnun vörubirgða sem
leiðir til þess að fyrirtækin sjá sér ekki fært
annað en að segja upp starfsfólki og
minnka framleiðsluna til þess að losna við
vörubirgðirnar. í kjölfar þess kemur at-
vinnuleysi, kaupmáttur minnkar sem og
eftirspurn eftir vörum. Venjulegur sam-
dráttur varir yfirleitt ekki lengur en í þrjú
ár. Kreppa skellur á þegar lánamarkaðir
og bankakerfið hrynja og efnahagslífið
hálf lamast. Kreppunni fylgir mun meira
atvinnuleysi en venjulegum samdrætti eða
yfir 25 prósent. Það getur tekið þjóðfélag
áratug að brjótast út úr slíkri kreppu.
Það er óhætt að segja að andrúmsloftið í
þjóðlífinu í Bandaríkjunum nú beri keim
af ákveðinni peningaglýju sem fylgir mik-
illi auðsköpun. Veldi hinna auðugu hefur
ekki verið eins mikið og áberandi síðan á
þriðja áratugnum sem nefndur var the
roaríng twentie’s eða hinn œðandi áratug-
ur. Almenningur virðist haldinn ofur-
bjartsýni sem birtist í neyslu- og fjárfest-
ingarmynstrinu. Almennur sparnaður er
nú um 2 prósent og hefur aldrei verið
minni í sögu þjóðarinnar. Samfara því
hefur almenn lántaka aldrei verið meiri. I
góðæri er tilhneiging hjá fólki að festa
kaup á nýjum bflum og stærra húsnæði.
En hér er um falskt góðæri að ræða.
Rauntekjur almennings hafa ekki vaxið
það mikið þennan áratug. Þessi neysla
hefur að miklu leyti verið grundvölluð á
lánsfé. Vegna hárra raunvaxta hafa bank-
ar sýnt óvarkárni og lánað hverjum sem
er. Vandamál vegna óvarlegrar lána-
stefnu stórra banka eru þegar kunn.
Batra brýnir af þessum sökum mikil-
vægi sparnaðar fyrir fólki. Hann ráðlegg-
ur almenningi að spara eins og unnt er til
að undirbúa sig fyrir kreppuna. Hann er
svartsýnn á að Reagan-stjórnin eða
Bandaríkjaþing muni gera nauðsynlegar
breytingar á stefnu sinni. Því segir hann
það nú á ábyrgð einstaklinga að reyna að
vernda sig sem best þeir geta.
Kenningar Ravi Batra byggja að miklu
leyti á sögukenningu indverska heimspek-
ingsins P.R. Sarkar, sem nefnist félags-
ferliskenning eða Social Cycle Theory.
Hefur Batra stutt kenningu Sarkars um
umbætur á efnahagssviðinu. Nefnist sú
kenning framfara- og nýtnikenningin
(Progressive Utilization Theory, skamm-
stafað PROUT). Um þessar kenningar er
fjallað ýtarlega í bók Batra.