Heimsmynd - 01.10.1987, Blaðsíða 132

og klæða sig vel hlýtur að bera vott um
að þeir vilja þóknast öðrum og í því er
snefill af virðingu fyrir bæði sjálfum sér
og öðrum. Þó virðist ríkja hér landlæg
fyrirlitning á slíku tilstandi. Margir
karlmenn tala hneykslaðir um
uppakynslóðina og efnishyggjuna, þar
sem yngri menn gangast upp í að vera
vel til fara. En persónulegur stíll nær
yfirleitt langt út fyrir jakkaföt og frakka.
Sú nýjungagirni sem löngum hefur
þótt einkenna íslendinga er meðal
annars fólgin í því að þeir þora ekki að
vera öðruvísi til fara en náunginn við
hliðina á þeim. Það eru helst einhverjar
ákveðnar manngerðir sem þora að
brjóta í bága við hið hefðbundna.
Samkynhneigðir karlmenn sem oft
leggja mikið upp úr útliti sínu hafa
stundum verið rómaðir af hinu
gagnstæða kyni fyrir stíl. Listamenn
virðast einnig margir gangast upp í því
að skapa sinn eigin stíl í fleiru en
listforminu sem þeir fást við.
Yngri kynslóð íslenskra karla er mun
uppteknari af útliti sínu almennt en eldri
kynslóðin, hvort sem æska þeirra eða
tíðarandi ræður þar meiru um.
Það sem kannski einkennir helst yngri
kynslóð íslenskra karlmanna er viðleitni
þeirra til að túlka eitthvað ákveðið með
fatavali sínu og framkomu. Þá er talað
um að þessi eða hinn sé svona og svona
týpa.
Dæmi um þetta er James Dean-týpan;
tákn viðkvæmni, kyntöfra og æsku,
algeng í leikarastétt og meðal
tónlistarmanna, þar sem áherslur eru á
klippingu, gallabuxur og leðurjakka.
Önnur manngerð er utangarðsmaðurinn,
töffarinn sem samt er utanveltu. Sú
manngerð blasti við á hvíta tjaldinu í
kvikmynd Friðriks Þórs, Skytturnar.
Einar Kárason, höfundur handrits, segir
að fyrirmyndin að Grími Ulfssyni
sjómanni sé sótt alla leið til Skallagríms
Kveldúlfssonar í Egilssögu. Enn ein
týpan sem nú nýtur vinsælda er hinn
pottþétti uppi, eins og fyrirbærið hefur
verið útlagt á íslandi, en sá birtist
gjarnan í formi arkitekts af yngri
kynslóðinni eða lögfræðings sem leggur
áherslu á stflhrein föt úr góðum efnum.
„Þeir gleyma þó margir sokkunum og
skónum, eru í hvítum sokkum við fín
jakkaföt og skóm með hrágúmmísólum,
gjarnan óburstuðum,“ segir ungur
arkitekt. Hippar eru ekki með öllu
útdauðir og enn eru til menn sem vfla
ekki fyrir sér að þramma Austurstrætið í
töfflum eða tréklossum með indverska
bómullarklúta um hálsinn.
Þegar íslenskir karlmenn eru hins
vegar inntir eftir því hvaða manngerð,
og þá með stfl í huga, sé eftirsóknarverð
er það hvorki uppinn, hippinn né
utangarðsmaðurinn. Það eru ekki heldur
Skallagrímur Kveldúlfsson eða Jón Páll
heldur Halldór Laxness, sem áratugum
saman hefur vakið aðdáun þeirra fyrir
framúrskarandi smekklegan klæðaburð.
Þegar íslenskar konur eru spurðar
hvað þær telji eftirsóknarvert í fari karla
er klæðaburðurinn hvorki efstur né
neðstur á óskalistanum. Þær hafa svör á
reiðum höndum um hvað sé hallærislegt
sem og hvað sé aðlaðandi í framkomu
og stfl karlmanna. Margar nefna
Steingrím Hermannsson fyrrum
forsætisráðherra í sundskýlu í
sjónvarpinu sem eitthvert
alhallærislegasta stflbrot seinni tíma,
þótt þær taki líka fram að það sé
eitthvað „sniðugt og einlægt við það
samt“ eins og ein orðar það.
Bubbi Morthens á sinn trygga hóp
aðdáenda vegna framkomu sinnar á
sviði og ekki síst vegna líkamsvaxtar
síns. Af stjórnmálamönnum finnst
mörgum Jón Sigurðsson afar aðlaðandi,
„eitthvað við augnaráðið, sem lætur
mann fá í hnén“, segir ein. Aðrir eru
tilgreindir vegna útlits en aftur dregið í
land, „því það er ekki nóg“.
„Ég man ekkert í hverju Harrison
Ford var þegar hann lék í
bflskúrssenunni í Witness á móti fallegri
ungri konu. Þau snertust ekki en það er
einhver kynþokkafyllsta sena sem ég hef
séð með karlmanni á hvíta tjaldinu,"
segir ung kona og önnur tók undir. Fyrir
mörgum konum er umrædd sena úr
kvikmyndinni Witness einhver besti
vitnisburður um kynþokka á síðari
árum. „Þar fór allt saman; stfll,
karlmennska og kynþokki í augnaráðinu
einu,“ segir kona sem er guðfræðingur.
Og tilfellið er þegar allt kemur til alls
að bindi og skór, feitur eða mjór skiptir
ekki sköpum. Það er eitthvað allt annað
sem konur einblína á þegar til kastanna
kemur. Og karlmennska felst í einhverju
allt öðru. Að vera drengur góður, er það
sem skiptir meginmáli, segja margir
viðmælendur HEIMSMYNDAR.
Og það er kannski þar sem íslenskum
mæðrum hefur tekist best upp í áranna
rás, að innprenta sonum sínum og
þessarar þjóðar þau gildi sem ekkert
veraldlegt yfirbragð hnekkir, að vera
drengur góður, sem er inntak
karlmennsku hvar sem er.
STUÐMENN
framhald af bls. 96
6 að þótt margt hafi breyst sé grunntónn-
inn sá sami.
„Sjálfshæðni og blygðunarleysi hafa
alltaf verið aðalsmerki Stuðmanna. Við
höfum aldrei verið feimnir við að vera
púkó. Þvert á móti höfum við alltaf geng-
ist upp í því.“
Jakob bætir við: „Við höfum hingað til
borið gæfu til þess að verða ekki iðnaðar-
menn sem lenda í þeim vítahring að spila
hvar sem er. Við gerum út tvisvar á ári og
segjum stopp áður en við og aðrir erum
orðnir þreyttir á dagskránni."
Gagnrýnendur Stuðmanna benda hins
vegar á að það sé liðin tíð að spjótum sé
beint að óprúttnum fjármálamönnum,
hallærislegum hljómsveitagæjum og sölu-
mönnum í hópi stjórnmálamanna. Sum-
um finnst það til marks um skort á listræn-
um metnaði að nýjasta plata þeirra var
jafnframt sú fyrsta sem ekki hafði að
geyma sögu eða að minnsta kosti inntak.
„Broddurinn er alltaf hvassastur fyrst,“
segir Valgeir og bendir á Rolling Stones
sem dæmi um vonda stráka sem í áranna
rás hafi breyst í auðuga hóglífismenn.
„Við Stuðmenn höfum líka breyst. Það
fylgir aldrinum að líta á menn og málefni
með meira umburðarlyndi. Ég er enn
sammála mörgu því sem mér fannst fyrir
tíu fimmtán árum en kannski lít ég á at-
burði í gegnum ný gleraugu víðsýni og lífs-
reynslu." Hann segist ekki geta hugsað
sér lengur að semja texta á borð við
Grænu byltinguna sem var á einni af plöt-
um Spilverks þjóðanna. „Ég held að það
sé ekki rétta leiðin að syngja beint um
hlutina. Mér leiðist prédikun nema hjá
allra bestu prestum. Ég sem varla The
Ballad of Valur Arnþórsson úr þessu."
Lái honum hver sem vill.
Hvað sem því líður er víst að enn hitta
Stuðmenn í mark. Ef marka má aðsókn-
ina á Húsafellshátíðina, lögregluskýrslur
um aldur mótsgesta og síðast en ekki síst
mikla sölu plötunnar Á gœsaveiðum ættu
Stuðmenn ekki að þurfa að kvíða framtíð-
inni. Flugufregnir af því hvernig staðið
var að upptökum plötunnar hafa hins veg-
ar valdið nokkrum kurr í harðasta og elsta
kjarna fylgjenda hljómsveitarinnar.
Aldnir þulir sem enn syrgja upplausn
Bítlanna í þann mund sem Stuðmenn léku
barnungir í Hamrahlíðarskólanum þykj-
ast sjá ógnvekjandi hliðstæður. Sjömenn-
ingarnir hópuðust ekki í hljóðver eins og
forðum heldur sendu lagasmiðir lög sín til
Tómasar M. Tómassonar sem átti að hafa
stjórn upptökunnar með höndum. Hljóð-
færaleikararnir komu svo oftast hver um
sig í hljóðverið og léku inn sína kafla eftir
að Tómas hafði rýnt í afurðir lagasmið-
anna og ákveðið endanlegan búning
þeirra. Valgeir kom svo dæmi sé tekið lít-
ið sem ekkert nálægt plötunni. Hann lék
og söng í einu lagi, Popplagi í G-dúr, sem
féll raunar í grýttan jarðveg hjá félögum
hans í fyrstu. Öðru lagi skilaði hann til
upptökustjóra og heyrði það næst í út-
varpinu. Svipuðu máli gegnir um aðra
Stuðmenn. Jakob og Ragnhildur gengu
endanlega frá sínum lögum en að öðru
leyti hélt Tómas í þræðina.
Valgeir neitar því ekki að honum finnist
132 HEIMSMYND