Heimsmynd - 01.10.1987, Blaðsíða 137

þungarokkarar laumuðu gjarnan djöful-
legum skilaboðrum inn á plötur sínar, til
dæmis með því að hafa þau aftur á bak,
hugleiddi sveitin að koma einum slíkum
fyrir á téðri plötu. Pau áttu að hljóða:
Drekktu mjólk, hún er holl.
Þessi þáttur þungarokksins er þó ekki
veigamikill. Aðdáendahópurinn er
þröngur, enda fá sveitirnar yfirleitt ekki
inni hjá útvarpsstöðvunum, helst að þeim
séu gefin grið í skólaútvarpi. Þungarokk
sem mikilla vinsælda nýtur er poppaðara
en almennt gerist í þessum geira, tiltölu-
lega auðmelt, viðkunnanlegt og innan
þeirra marka sem fólk um og innan við
fertugt og ólst upp við rokk setur og leyfir
börnum sínum að hlýða á.
Hið víðlesna bandaríska tímarit Rolling
Stone, málgagn bongó- og gæruhippa,
hefur fram að þessu ekki haft mikið álit á
þungarokki ef Hendrix og Zeppelin er
undanskilið. Fyrir skömmu var forsíða
þess þó undirlögð hljómsveitinni Mötley
Crtie og prýdd fyrirsögninni: Þungarokk
— Það er hávært — Það er andstyggilegt
— Það fer hvergi.
Þessi fyrirsögn segir ef til vill allt sem
segja þarf. í framtíðinni verður þunga-
rokk líkast til fyrirferðarmeira á vinsælda-
listum en fyrir daga Bon Jovi, en þó svo að
vinsældir þess dvíni frá því sem nú er eiga
síðhærðir, leðurklæddir menn eftir að
drynja lengi enn. Hér er um gamlan draug
að ræða, sem seint tekst að kveða niður.
Hanna María
framhald af bls. 89
ar vikur og jafnvel mánuði á eftir voru les-
endadálkar blaðanna fullir af bréfum frá
hneyksluðum áhorfendum sem töluðu um
klám, viðbjóð og ég veit ekki hvað og
hvað. Þessu flóði virtist aldrei ætla að
linna og Hanna María hristir höfuðið í for-
undran þegar ég minnist á þetta.
„Þetta kom mér rosalega á óvart. Ég
skal að vísu viðurkenna að það var svolítill
kvíði í mér áður en leikritið var sýnt, það
var liðið eitt og hálft ár frá því það var tek-
ið upp og ég vissi ekki almennilega við
hverju var að búast. Ég bað þess vegna
Kristínu Jóhannesdóttur leikstjóra um að
fá að sjá það í einrúmi og við horfðum á
það tvær einar. Ég man hvað mér létti!
Mér fannst þetta bara fallegt. Að kalla
þetta klám: ég skil það ekki. Fólk, sem
horfir á morð og nauðganir og viðbjóð og
ofbeldi og blóð öll kvöld í vídeóinu; það
gerir svo veður út af tveimur fallegum ís-
lenskum líkömum, berum. Mér fannst
þetta bara fallegt. Og það var svo mikil
della í gangi í sambandi við þetta; margir
bréfritarar voru að tönnlast á því að Arn-
ór hefði tekið mig á eldhúsborðinu og ég
hefði verið buxnalaus. En ég var alls ekki
buxnalaus. Ég var í þessari fínu silkibrók,
vel varin! En ég man að ég var dauðkvíðin
vegna viðbragða fjölskyldunnar; svo kom
bróðir minn í heimsókn tveimur dögum
eftir sýninguna og sagði: „Hæ, systir. Hel-
víti var þetta gott hjá þér!“ Þá létti mér
mikið — í bili. Hvorki systir né móðir sáu
leikritið en ég veit að mamma varði mig
með kjafti og klóm suður í Keflavík eftir
að lesendabréfin fóru að birtast. Þá varð
sjálfri mér hins vegar ekki um sel; ég fór
með veggjum vikum saman og fór varla út
úr húsi nema með sólgleraugu. Mér fannst
þetta svo ósanngjarnt! Þetta var svona
svipað og þegar allt varð vitlaust út af
samfarasenu Gunnars Eyjólfssonar og
Kristbjargar Kjeld í 79 afstöðinni á sínum
tíma. Það sást í axlirnar á þeim, minnir
mig. Að vísu skal ég viðurkenna að sýn-
ingartíminn var fáránlegur og upphafs-
senan sjálfsagt afskaplega ögrandi miðað
við að þetta kvöld er fjölskyldan yfirleitt
saman að horfa á sjónvarpið. Fyrst ætluðu
þeir að sýna þetta á annan í jólum en þá
hefði ég nú farið og stolið spólunni; nýárs-
kvöld var svo ekki mikið skárra."
Hún getur hlegið að þessu núna. „Sem
betur fer fengum við góð viðbrögð líka,
reyndar alveg rosalega góð; annars hefði
ég líklega flutt til Trékyllisvíkur. En þeir
sem voru hrifnir voru ekki að skrifa í blöð-
in, ekkert móts við hina sem voru
hneykslaðir. Og eftir allt það sem ég var
búin að leggja á mig! Ég man sérstaklega
eftir atriðinu á Þingvöllum þegar ég þurfti
að hlaupa niður Almannagjá á háhæluð-
um skóm. Þetta var endurtekið hvað eftir
annað, eins og alltaf er, og að lokum var
ég orðin svo dösuð að ég kastaði upp.
Ekki tók betra við þegar ég skellti mér út í
ána á háhæluðu skónum og nælonsokk-
um. Mér hefur aldrei orðið jafn kalt á æv-
inni! Þegar þessu lauk loksins voru tvær
tær orðnar snjóhvítar og stóðu beint upp í
loftið — þær dóu, greyin. Það tók langan
tíma að nudda lífi í þær aftur.“
Hanna María hugsar sig um stundar-
korn, segir svo:
„Þeir sem þekkja mig vita að ég er ekk-
ert mikið gefin fyrir það að klæða mig úr
fyrir framan fólk. En Kristín er frábær
leikstjóri og ég ákvað að setja bara allt
traust mitt á hana. Ég sé ekkert eftir því,
þrátt fyrir allt, og ég vona að þetta leikrit
verði sýnt einhvern tíma aftur og menn
horfi þá á það fordómalaust. Ég sé ekki
eftir neinu og fyrir Kristínu myndi ég gera
það aftur, hiklaust, hvenær sem er.“
Þegar ég kveð hana segir hún glottandi:
„Þú veist ekkert um mig ennþá." Og
finnst það greinilega ekkert verra. En
bætir svo við: „Við þyrftum að detta í það
saman. Þá gæti ég sagt þér sögur. . .“
KYNHEGÐUN
framhald af bls. 73
hann var spurður út í niðurstöðurnar.
„Fræðslan er ekkert lausnarorð í sjálfu
sér.“
Sölvína Konráðs tók undir þá athuga-
semd og sagði að þessi niðurstaða hefði
ekki komið sér neitt á óvart. „Ef fólki
dettur í hug að fræðsla geti haft áhrif á
kynhegðun þá er það að beija höfðinu við
steininn,“ sagði hún. „Náttúran verður
ekki lamin með lurk. Mannkynssagan
hefur margsannað það. í kjölfar full-
komnari getnaðarvarna þá jókst líka frelsi
og fijálsræði í kynferðismálum og ég er
ekki viss um að fólk sé tilbúið að sleppa
því.“ Máli sínu til stuðnings benti Sölvína
á breskar og bandarískar kannanir á áhrif
fræðslu á kynhegðun. „Það hefur ekki
orðið vart neinnar breytingar. Því meira
sem fólk veit, því öruggara þykist það
vera og því líklegra er það til að brjóta
gegn fræðslunni. Ég á heldur ekki von á
því að sú kynslóð sem er kynferðislega
virk í dag breyti svo snöggt um hegðun.
Hitt er annað mál að þessir ungu aldurs-
hópar kunna að vera skírlífari en eldri
kynslóðir. Bandarískar kannanir benda
meðal annars til þess. En þessi atriði eru
bundin í tíðarandanum og það getur eng-
inn staðið upp og ætlað sér að stjórna
þeim. Við streitumst alltaf á móti þegar
reynt er að stjórna gjörðum okkar. Þannig
getur fræðsla haft þveröfugar afleiðingar
við það sem henni er ætlað.“
Sigurður Guðmundsson sagði hins veg-
ar að þrátt fyrir þetta væru til rannsóknir
sem bentu til að breyta mætti kynhegðun
með fræðslu. „Það eru til stórar marktæk-
ar kannanir á kynhegðun bandarískra
homma í kjölfar AIDS umræðunnar og
þar kemur mjög vel fram að þeir breyttu
kynhegðun sinni, fækkuðu rekkjunautum
og annað slíkt. Smokkaherferðir meðal
bandarískra unglinga hafa líka borið um-
talsverðan árangur.“
í framhaldi af þessu er athyglisvert að á
fyrstu sjö mánuðum þessa árs fundust að-
eins tveir einstaklingar með eyðnisýkingu
en næsta hálfa árið þar á undan fundust
30. Að sögn Sigurðar Guðmundssonar
smitsjúkdómafræðings er það mun minna
en búist hafði verið við á þessu ári. „Við
áttum von á að útbreiðslan yrði með sama
móti og annars staðar, það er að kúrfan
stefndi beint upp en nú virðist eins og hafi
komið einhver afturkippur í hana. Fyrir
þessu geta legið þrjár hugsanlegar ástæð-
ur.
í fyrsta lagi er hugsanlegt að hópur
sýktra sé minni en við var að búast.
Kannski hefur fræðslan haft áhrif. Sjúk-
dómurinn kom seinna upp hér en annars
staðar og við fengum tíma til að átta okk-
HEIMSMYND 137