Heimsmynd - 01.07.1993, Blaðsíða 33

fyrir skipulögðum útrýmingaráætlun-
um á hendur þeim. En ennþá voru
þeir sem hrakin dýr á flótta.
Með lagasetningu var reynt að
hefta frelsi þeirra svo sem verða mátti.
Á millistríðsárunum var víða reynt að
spoma við hinni svokölluðu „sígauna-
plágu“. Bæversk sígaunalög frá árinu
1926 fölu meðal annars í sér flökku-
leyfisskyldu, skólaskyldu fyrir börn,
bann við að eiga skotvopn, að hvorki
mátti ferðast né setja upp búðir í
hópum, að tilkynna skyldi komu strax
til staðarlögreglu og leggja inn
persónuskilríki sem tryggingu, dvalar-
takmarkanir og ferðaskatt. Enn frem-
ur hugsanlega brottvísun þeirra sem
ekki höfðu bæversk borgararéttindi,
og að sígauna sem orðnir voru 16 ára
og ekki höfðu fasta atvinnu mátti
senda í vinnubúðir.
Löngu fyrir stríð höfðu rnargir
sígaunar hafnað í þýskum fangabúð-
um vegna baráttu stjórnvalda gegn
„þjóðfélagsdreggjum" eins og það var skýrt
í hugmyndafræði nasista. Innan glæpa-
deildar lögreglunnar var deild sem einungis
hafði með höndum eftirlit með sígaunum.
Búðum þeirra var æ ofan í æ umturnað við
leit lögreglu að fólki sem ekki var talið
sígaunar. Því var síðan komið fyrir í
fangabúðum vegna vinnutregðu eða fyrir
þá sök að vera talið andfélagslegt í hegðun.
Auk þess voru sígaunabúðir oft
rannsakaðar af líffræðilegum orsökum.
Vegna óvissu um uppruna og hreinleika
kynþáttarins þótti nasistum úr vöndu að
ráða. Þeir töluðu indóevrópskt mál,
romane, en lifðu þó lífi sem kynþátta-
fræðingum nasista þótti dýrslega frumstætt.
Heinrich Himler, yfirmaður SS-deildanna
alræmdu, vildi vera öruggur um að höfuð-
kvíslar sígauna varðveittust. Hann taldi þá
vera beina afkomendur hinna indógerm-
önsku forfeðra og hafa varðveitt tiltölulega
vel forna lífshætti sína og siði. Því vildi
hann að þeim yrði öllum safnað saman á
þar til gerðum rannsóknarsvæðum, þeir
skráðir þar, flokkaðir af nákvæmni og
friðaðir eins og hver önnur minnismerki.
Síðar skyldi þeim safnað frá allri Evrópu á
ákveðin, afmörkuð svæði þar sem þeir
mættu búa. Þar með fengju bæði almenn-
ingur og vísindamenn af hinum þýska úr-
valsstofni tækifæri til að skoða og rannsaka
þessar lifandi fornleifar.
Eins og kunnugt er skipuðu arískir
Germanir öndvegi meðal þjóða í kynþátta-
fræðum nasista. Þeir litu þó aldrei á sí-
gauna sem aría, þrátt fyrir að romane sé
„arísk tunga“, af indógermönskum stofni.
Einn af sérfræðingum nasista í kynþátta-
fræðum, dr. Rudolf Karber að nafni, stað-
hæföi í bók sem kom út 1936:
„Gyðingar og sígaunar eru í dag gjörsam-
lega ólíkir okkur, vegna þess að forfeður
þeirra frá Asíu voru gjörólíkir okkar nor-
rænu forfeðrum. ... sígaunar hafa í raun lært
sitt hvað af norrænum gestgjöfum sínum,
en þeir eru komnir af lægstu stéttum
þessara landsvæða.
Þótt doktor Karber áliti sígauna engan
veginn standa jafnfætis hinu germanska
úrvalsfólki, þá álitu hvorki hann né nasistar
„Fyrst var stúlkan
þvinguð til að taka gröf
meðan móðirin, sem var
þunguð og komin sjö
mánuði á leiðr var
bundin við tré. Þeir
ristu með hnífi á kvið
hennar, tóku fóstrið út
og köstuðu því í gröíina.
Móðirin fór sömu leið
og stúlkan líka, en ekki
fyrr en þeir höfðu
nauðgað henni."
almennt sígauna vera þjóðfélagsdreggjar.
Þeir reyndu heldur ekki að leysa „sígauna-
vandann" með því að stimpla þá sem slíka.
Hins vegar voru þeir sem umgengust
sígauna og náðust umsvifalaust settir í
fangabúðir og merktir með svörtum þrí-
hyrningi, sem var tákn um að nasistar litu á
þá sem þjóðfélagsdreggjar. Sígaunar voru
vissulega einnig merktir svörtum þríhyrn-
ingi, en þeir voru afmarkaðir frá öðrum
sem báru það merki. Að minnsta kosti í
einum búðum báru sígaunar brúnan þrí-
hyrning og víðsvegar báru þeir bókstafinn
Z. Líklega hefur þó litlu gilt fyrir þá sem
færðir voru í gasklefana hvernig þeir voru
merktir.
Eins og fram hefur komið voru uppi
hugmyndir meðal ýmissa leiðtoga nasista
um að safna hreinræktuðum sígaunum sam-
an á sérstökum svæðum þar sem þeir gætu
verið eins dýrslega frumstæðir og þeim væri
eðlilegt. Þetta var áætlun sem náði ekki að-
eins til Þýskalands heldur skyldi henni hrint
í framkvæmd í öllum hernumdum löndum
þar sem sígaunar fundust. Stríðið og sá
vinnuaflsskortur sem af því leiddi, ásamt ást
nasista á „vísindum" varð brátt til þess að
sígaunum var safnað saman á öllum her-
numdum svæðum og þeir síðan sendir til
Þýskalands þar sem þeir voru ýmist settir í
nauðungarvinnu eða notaðir sem tilrauna-
dýr. Eftir því sem hallaði undan fæti fyrir
Þjóðverjum þeim mun aðgangsharðari urðu
þeir við sigraðar þjóðir sem þeir höfðu á
valdi sínu. Jafnframt varð vart greinilegrar
viðhorfsbreytingar nasista gagnvart sigaun-
um.
Samantekt á helstu hugmyndum nasista
um lausn „sígaunavandans" kom fram í
grein doktors Behrendt undir heitinu „Sann-
leikurinn um sígauna" . Hann taldi þá vera
um tvær miljónir í (Framhaldábls. 90)
HEIMSMYND
J 0 L
33