Heimsmynd - 01.07.1993, Side 90

Ofsóknir gegn sígaunum
halda áfram...
(Framhaldaf bls. 33) Evrópu og Norður-Am-
eríku, og aðeins sex þúsund hreinræktaðir í
Þýskalandi og tólf þúsund blandaðir. Þá
staðhæfði hann að lög sígauna leyfðu ekki
takmarkanir á barneignum:
„Þeir eru glæpalýður og þjóðfélags-
dreggjar sem ómögulegt er að mennta.
Sígauna ætti að umgangast eins og þeir
bæru arfgengan sjúkdóm. Eina lausnin er
að útrýma þeim. Markmiðið ætti því að
vera að útrýma, án haturs, þessum gallaða
hluta fjöldans. Þessu takmarki væri best
náð með því að safna þeim öllum saman
og vana þá.“
Helsti sérfræðingur nasista um málefni
sígauna var Þjóðverjinn R. Ritter. Þótt hann
hafi lagt til að hreinir sígaunar fengju að
halda áfram flökkulífi sínu og hafa sín eigin
lög verður vart sagt að hann hafi staðið
vörð um hag þeirra, þvert á móti. Ritter
bar persónulega ábyrgð á fjölda morða á
sígaunum í Þýskalandi. Hann setti þá reglu
að það fólk sem hafði áttunda hluta
sígaunablóðs í æðum teldust sígauna-
blendnir. Að hans áliti voru þessir sigauna-
blendingar hættulegir hinni ríkjandi þjóð-
félagsgerð; mun hættulegri en hreinir
sígaunar. Um átján þúsund sígaunar í
Þýskalandi voru taldir blendingar og hefðu
ekki verið drepnir ef sama regla hefði gilt
um þá og gyðingablendinga. Að þessu
leyti stóðu sígaunar verr að vígi en gyðing-
ar.
Ritter skrifaði árið 1939:
„Sérhver tilraun til að leysa sígauna-
vandamálið til frambúðar þarf að byggja á
þeim skilningi að kynstofni verður ekki
breytt. Við þurfum að gera okkur skýra
grein fyrir eiginleikum sígauna þegar reynt
er að leysa þann vanda sem þeir setja okk-
ur í. Ekkert vit er i að fá þessu frumstæða
fólki fasta búsetu, kenna börnum þeirra
með ómældri fyrirhöfn og innræta þeim
hermennskuaga. Ef við í Þýskalandi þyrft-
um aðeins að fást við nokkur þúsund
hreinræktaða flökkusígauna væri þetta fólk
ekkert vandamál. Raunar væri þá aðeins
nauðsyn að fá þá til að halda lög síns eigin
kynþáttar. Þar fyrir utan yrði náttúrlega
einnig að banna Þjóðverjum með laga-
setningu að hafa kynferðislegt samneyti við
sígauna. Svo fremi sem sígaunar lúta lög-
um vorum gætum við að öðru leyti gefið
þeim ferðafrelsi innan ákveðinna svæða,
svo þeir gætu brauðfætt sig með því að
spila sígaunamúsík og stunda katlasmíð. Á
vetrum gætu þeir svo fengið sameiginlegar
íbúðir til að hafast við í. Á öðrum tímum
árs mætti, þar eð þeir búa hvort eð er í
vögnum, skipuleggja þá í hópa farand-
verkafólks sem setja mætti í jarð- og vega-
vinnu eftir því sem þörf væri á.“
Næst Ritter í „sígaunafræðum“ stóð Eva
Justin. Hún hóf rannsóknir sínar á sígaun-
Þessar hugsanir og
upprifjanir úr bókum
runnu í gegn á
örskotsstund og urðu til
þess að ég færði hönd
að írakkavasanum þar
sem veskið átti að vera.
Hann var tómur.
um árið 1933 með því að heimsækja búðir
þeirra undir því yfirskini að hún væri trú-
boði. Þegar hún hafði áunnið sér trúnað
sígauna og vináttu gáfu þeir henni gælu-
nafnið Loli Trachai sem á romane þýðir
rauðhærða stúlkan. I formála bókar sinnar
sem Eva ritaði að loknum rannsóknum sín-
um sagði hún að von hennar væri sú að
bókin yrði hvatinn að kynþáttahreinsunar-
lögum framtíðarinnar sem myndu hindra
alla frekari blöndun frumstæðra kynþátta
við þýsku þjóðina. Hún hélt því fram að
sígaunar gætu ekki vegna frumstæðrar
hugsunar samlagast þýsku þjóðinni, án
þess að þjóðin hlyti skaða af.
Síðan sagði hún:
„Ef sígauni er menntaður og lagaður að
þýsku samfélagi verður hann jafnan undir
og fer í svaðið. Því ætti að hætta öllum til-
raunum til að mennta sígauna og sígauna-
blendinga. Börn sem alin hafa verið upp í
þýsku umhverfi, af Þjóðverjum, ætti að
senda aftur til síns heima og þá fullorðnu
sem hafa blandast ætti að vana. ... Alla
menntaða sígauna og sígaunablendinga
með meirihluta sígaunablóðs, hvort sem
þeir eru félagslega blandaðir þýsku þjóð-
inni, eða utanveltu og glæpalýður, ætti að
hafa fyrir almenna reglu að vana. Þeir
sígaunablendingar sem hafa samsamast
þýsku þjóðinni og hafa minna en 50 prós-
ent sígaunablóðs, geta talist Þjóðverjar, en
þá sem eru utangarðs, þó svo að þeir hafi
minna en 50 prósent sígaunablóðs í æðum
ætti skilyrðislaust að vana.
Eva Justin nefndi ekki hvað gera ætti við
flökkusígauna, heldur aðeins þá sem höfðu
sest um kyrrt í Þýskalandi.
Arið 1943 versnaði staða sígauna á hin-
um þýsku yfirráðasvæðum til muna. Ungir
og gamlir voru þúsundum saman fluttir til
Þýskalands í þrældóm, aðrir voru sendir í
útrýmingarbúðir. Örlög Lois nokkurs Simon
eru til marks um þann takmarkalausa
hrottaskap sem nasisminn kallaði fram:
„í hann var fyrst sprautað eitri sem gerði
það að verkum að hann þrútnaði út og
hlaut langdregið kvalafullt andlát. Næsta
dag var líkið flutt til Buchenwald og húðin,
sem bæði var ákaflega flúruð myndum frá
því hann gegndi þjónustu í útlendingaher-
deildinni frönsku og auk þess vel teygð
eftir verkan eitursins, notuð sem hillu-
skraut."
Annað dæmi er haft eftir Angelu Hvdoro-
vic og lýsir dauða systur hennar og frænku:
„Fyrst var stúlkan þvinguð til að taka
gröf meðan móðirin, sem var þunguð og
komin sjö mánuði á leið, var bundin við
tré. Þeir ristu með hnífi á kvið hennar,
tóku fóstrið út og köstuðu því í gröfina.
Móðirin fór sömu leið og stúlkan líka, en
ekki fyrr en þeir höfðu nauðgað henni.
Svo lokuðu þeir gröfinni meðan þær voru
enn lifandi.“
Barátta Þriðja ríkisins gegn sígaunum
náði hámarki með fjöldamorðum í Ausch-
witz dagana 1.-3. ágúst 1944.
Rudolf H öss, yfirmaður Auschwitz-
Birkenau-útrýmingarbúðanna, minntist í
minningum sínum baráttu sígauna fyrir lífi
sínu. Hann sagði þar meðal annars:
„Fram að þvi augnabliki er átti að færa
þá inn í gasklefann var eins og þeir gerðu
sér ekki grein fyrir hvað biði þeirra. ...Ég
sá aldrei logandi hatur í andliti sígauna. Ef
maður kom í búðirnar þeirra þustu þeir oft
út úr bröggunum og hófu að leika músík,
eða börnin fóru að dansa og stundum
sýndu þeir sín vel æfðu töfrabrögð. Þarna
var stórt leiksvæði þar sem börnin gátu
hlaupið um af hjartans lyst og leikið sér
með leikföng af öllum hugsanlegum gerð-
um. Þegar talað var til þeirra svöruðu þeir
af einlægni og spurðu þess sem þá fýsti að
vita, án þess að hika. Mér fannst alltaf eins
og þeir skildu ekki hvaða örlög biðu þeirra.
... En þegar þeir loks skildu hvað í vændum
var; þegar þeir voru reknir í hópum að gas-
klefanum, þá var ekki létt að koma þeim
þangað inn. Ég sá það ekki sjálfur, en
Schwarzhuber sagði mér að það væri mun
erfiðara en allar fyrri fjöldaaftökur á gyðing-
um.“
Ekki er með vissu vitað hversu margir
sígaunar voru drepnir í fanga- og út-
rýmingarbúðum nasista, en talið er að þeir
hafi verið um hálf miljón.
Eftir að hinum grimma hildarleik var lok-
ið hélt líf sígauna áfram sem áður. Þeir
fengu engar skaðabætur, því víðast í
Vestur-Evrópu töldu stjórnvöld að meðferð
nasista á þeim hefði ekki átt rætur að rekja
til kynþáttar þeirra, heldur hafi þeir stofnað
„þjóðaröryggi í hættu“. Allt fram á miðjan
níunda áratuginn var þessi skýring talin
réttlæta að nokkru ofsóknir gegn þeim.
Meðan gyðingar fengu skaðabætur og land,
fengu sígaunar hatur og fyrirlitningu. Fátt
hafði breyst í heimi þessa sérstæða
förufólks, nema hvað gasið og
ofnarnir höfðu fækkað því.
90
HEIMSMYND
J Ú L í