Skírnir - 01.04.2006, Page 88

86
ÁRMANN JAKOBSSON
SKÍRNIR
er raunin bara sú mörgum þykir einfaldlega gaman að horfa á
kappleiki og þeir hafa stundum svipuð áhrif og fíkniefni; ef þeir
sem aldrei hafa sýnt fótbolta áhuga horfa á heilan leik í heims-
meistarakeppninni vilja þeir gjarnan halda áfram að fylgjast með.
Kappleikir í sjónvarpi eru ávanabindandi, eins og sápur. Kannski
var aðeins tímaspursmál hvenær þetta tvennt yrði sameinað.
Flestir langlífustu og þekktustu veruleikaþættirnir eru keppn-
isleikir sem hafa verið fluttir úr sjónvarpssalnum. Það á við um
Survivor og eins breska þáttinn Pop Idol sem síðan var fluttur til
Bandaríkjanna og allrar Evrópu, þar á meðal íslands. Það hefur al-
deilis komið á daginn að hægt er að keppa í ýmsu öðru en al-
mennri þekkingu og hvers vegna ekki að keppa um glæsta fram-
tíð í stað bikars: að verða ofurfyrirsæta, söngvari INXS eða vinna
hjá Donald Trump? Slíkir þættir hafa auk heldur reynst vel
heppnuð kynning fyrir hnígandi popphljómsveitir eða viðskipta-
jöfra.
Hvað er þá raunverulegra við þættina en sápurnar? í fyrsta lagi
bera persónurnar í þessum nýju sápuóperum ekki gervinöfn held-
ur leika sig sjálfar. Algengt er að þær hafi sótt um að taka þátt, rétt
eins og oftast er í söngvakeppni sjónvarpsstöðvanna. Þess eru þó
dæmi að framleiðendur þáttanna hafi beðið fólk um að taka þátt
— gjarnan fallegt fólk. Þetta hefur verið gagnrýnt enda þykir það
draga úr „veruleikablæ" þáttanna — þeir eiga að vera fyrir áhuga-
menn en ekki atvinnumenn/ En kannski er ekki óvænt að til verði
spreyta sig á spurningum. En þegar hvað flestir horfðu á Gettu betur árið 1987
(þá var keppnin send út á laugardagskvöldi og stórstjarnan Hemmi Gunn var
spyrill) mældist áhorf á hana vel yfir 50% og varla hafa allir áhorfendur verið í
menntaskóla sem átti lið í sjónvarpinu eða viljað reyna sig við spurningarnar.
7 Hér og víðar vísa ég til umræðu á netsíðum og spjallþráðum. Einkum hef ég stuðst
við vefinn Miskunnarlaust sjónvarp (Television Without Pity, á slóðinni tele-
visionwithoutpity.com). Þar eru gamansamar lýsingar á efni hvers þáttar, stundum
12 síðna vandleg skýrsla, og einnig spjallþræðir um staka þætti, keppendur og
fyrirbærið almennt. Lýsingarnar eru samdar af pennum sem nefna sig ýmsum dul-
nefnum (Miss Alli og Wing Chun eru í þeim hópi) og þær eru gjarnan bráð-
skemmtilegar og brýn viðbót fyrir áhorfendur þáttanna. Fleiri síður eru til en flest
viðhorfin sem hér verður lýst eru sótt á þessa, bæði til fastra penna vefmiðlanna og
þeirra sem láta til sín heyra á spjallþráðunum. Bæði lýsingar á Survivor og spjall-
þræði um þáttinn má finna í tengli á forsíðu Miskunnarlauss sjónvarps.