Skírnir - 01.04.2006, Page 126
124
GUÐNI ELÍSSON
SKÍRNIR
ar að takast á við innra sjálf sitt. Veruleiki beggja heima mótar
þá sem gefa sig hinu gotneska á hönd því að þar er jafnvægi náð
milli rökhugsunar og tilfinninga, og jafnmikið mark er tekið á
frumstæðum eðlishvötum (myrka heiminum) og þeirri rök-
hugsun og þekkingu sem finna má í menningunni (heimi ljóss).
Bunnell segir: „I þessu felast þau sannindi að sjá heiminn ekki
eins og hann virðist vera heldur eins og hann er þegar hulunni
er svipt af öllum þeim vanda og hræsni sem greina má í samfé-
laginu og innra með einstaklingnum“.24 Hér má greina yfirlýst
markmið DV. Blaðinu er ætlað að draga spillingu og glæpi upp
á yfirborðið, segja söguna alla, skera upp herör gegn þagnar-
samsæri sem móti íslenskt samfélag: „KOMINN TÍMI TIL“
segir í auglýsingu frá 2004 um ritstjórnarstefnu blaðsins: „Ymsir
hópar og einstaklingar krefjast þess að nafnleynd hvíli yfir
þeim sem hafa óhreint mjöl í pokahorninu. Kjósa helst að fá að
starfa í kyrrþey og frábiðja sér umfjöllun og myndbirtingar. Því
erum við ekki sammála. Það er tímabært að slíkir einstaklingar
missi þau forréttindi" (DV, 18.2.).
3. Að lokum nefnir Bunnell fjögur einkenni á gotneskum sögum
sem eigi að draga fram helstu þemu og minni sagnanna og
dýpka persónusköpun. Þessi atriði eru almenn sviðsetning,
minni sem tengjast ferðalögum og tvíförum (spegilmynd eða
skuggavera) og hið yfirnáttúrulega. í sviðsetningunni birtast
heimarnir tveir, hinn ytri og innri, sá þekkti og leyndi, sem
speglast og skarast á ýmsan hátt. Skólar, kirkjur og borgarstræti
einkenna daglega heiminn en dýflissur, neðanjarðargöng, húsa-
sund og myrkir skógar tákna heim nætur. Ferðalag söguhetj-
unnar milli heimanna tveggja (sem má einnig túlka sem leið til
skilnings) auðveldar lesandanum (og persónunni) að skilja
hvernig báðir veruleikar móta reynsluheim einstaklinga.25
24 Sama, bls. 82.
25 Þó að Bunnell nefni það ekki beinum orðum eru gotneskar skáldsögur í
ákveðnum skilningi þroskasögur, en Bunnell leggur áherslu á að ferðalagið í
gotneskum bókmenntum sé Iínulegt, ekki hringlaga. Það sé til marks um breytt
viðhorf söguhetjunnar til lífsins og tilverunnar að hún geti aldrei horfið aftur
til fyrra lífs eftir reynslu sína af myrka heiminum. Réttara væri þó að tengja ferð