Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1996, Blaðsíða 32

“Gefið mér ómælda gleði og lífsfyllingu”
Viðtal við Jónu Sveinsdóttur
fv. form. Öryrkjabandalagsins
Jóna Sveinsdóttir hefur
um langt árabil komið
við sögu Öryrkjabanda-
lagsins. Hún hefur verið
fulltrúi Foreldra- og styrkt-
arfélags heyrnardaufra í
stjórn þess sl. 20 ár. Hún
þekkir starfsemi þess og
vinnubrögð út í æsar og
hefur látið sig málefni þess
varða, bæði af áhuga fyrir
málefnum fatlaðra og af
persónulegum ástæðum.
Jóna er Önfirðingur, elst
þriggja systkina en flutti til
Flateyrar með foreldrum
sínum, Sveini Kristni
Jónssyni og Þóreyju Guð-
mundsdóttur, aðeins eins
árs gömul og ólst þar upp.
Ekki verður hjá því komist
að minnast hörmulegu at-
burðanna sem ekki fyrir
löngu gengu yfir Flateyri
og þar þekkti Jóna marga
sem ekki fóru varhluta af
snjóflóðinu. Okkur setur
hljóðar um stund. Jóna
segir: “Þaðséstalltafbetur
og betur að Vestfirðingar
gefast seint upp og baráttu-
þrek okkar er mikið. Allir
þeir sem hafa komið til
Vestfjarða komast ekki hjá
því að verða fyrir miklum
áhrifum frá náttúrunni, í
senn hrikalega ógnandi og
heillandi fögur og getur
ekki annað en sett mark sitt
á þá sem þar búa. Kannski
er ekki fyrir hvern sem er
að búa við slíka náttúru sem
þar er”. En Jóna segir líka
að þetta skili sér til fólksins
í miklu baráttuþreki og
sterkum vilja.
Jóna var í barnaskól-
anum á Flateyri og síð-
an í Héraðsskólanum að
Núpi og lauk þaðan lands-
prófi 1949, þá 16 ára
gömul. Eftir það lá leiðin
til Reykjavíkur í Kennara-
skóla íslands. Það var líka
í fyrsta sinn sem Jóna fór
til Reykja-
víkur. Hún
fórbeintí3ja
bekk Kenn-
araskólans
og lauk það-
an kennara-
próti eftir tvo
vetur, þá að-
eins 18 ára.
Strax eftir
námið fór
Jóna til
Siglufjarðar
og kenndi
þar í tvö ár. Á unglings-
árunum og með skólanum
vann Jóna iðulega í frysti-
húsinu á Flateyri, en þar var
faðir hennar verkstjóri.
Hún segir að það hafi
reynst henni vel að kynnast
atvinnulífinu og að það hafi
komið að góðum notum t.d.
við kennslu í samfélags-
fræði.
Haustið 1953 fer Jóna
að kenna við Mela-
skólann í Reykjavík og
hefur kennt þar síðan. Hún
segir að sér þyki það alltaf
jafn skemmtilegt.
Eg spyr Jónu hvernig
hún hafi kynnst manninum
sínum? Hún brosir glað-
lega við. "Ætli það hafi ekki
verið á Önfirðingahátíð,
hann átti vini úr Önund-
arfirðinum, en sjálfur er
hann norðan úr Bárðardal
og heitir Sigurður Jóelsson.
Við kynntumst 1954 og
giftum okkur 1956. Fyrstu
árin bjuggum við í Reykja-
vík en fluttum svo 1977 í
raðhús í Kópavoginum og
höfum búið þar síðan”. Það
er greinilegt að þau hjónin
hafa lagt mikla umhyggju í
uppbygg-
ingu heimil-
isins og garð-
urinn hefur
verið vel
ræktaður og í
góðri um-
hirðu .Það
segir kannski
líka til um
vinnubrögð-
in á fleiri
s v i ð u m ,
greinilegt er
að þar hefur
verið vel unnið. Árið 1964
fengu þau hjónin svo dóttur
sína, Eddu Björk. Fljótlega
kom í ljós að Edda Björk
var heymarlaus og þar með
hófust kynni Jónu og þeirra
hjóna beggja af málefnum
fatlaðra og Öryrkjabanda-
laginu.
Foreldra- og styrktarfé-
lag heyrnardaufra var
stofnað 16. sept. 1966 og
gengu þau bæði í það þá.
Félagið beitti sér fyrir mál-
efnum heyrnarlausra á
margan hátt. Þau hjónin
bæði, Jóna og Sigurður,
gegndu ýmsum trúnað-
arstörfum fyrir félagið.
Sigurður var t.d. oftar en
einu sinni formaður þess.
s
Eg spyr Jónu hvernig
það hafi verið að eiga
heyrnarlaust barn og
kannski sérstaklega á þess-
um árum þegar ekkert var
til? “Það verður að segjast
eins og er, að það var áfall”
Hvernig tekur maður svona
áfalli? Jóna segir: “Það er
við svona aðstæður sem
Vestfirðingurinn kemur
upp í manni, það er ekki
hugsað um að gefast upp
eða leggja árar í bát heldur
að berjast áfram og finna
lausnir á þeim málum sem
þarfaðfinnalausnirá”. Nú
vora nánast engin hjálpar-
tæki til fyrir heymarlausa,
hvemig náðuð þið foreldr-
arnir sambandi við Eddu
Björk? “Nú, við þurftum
að sýna henni allt, við not-
uðum bendingar og reynd-
um að láta hana lesa af vör-
um og ég kom mér sjálfri
upp gagnlegu myndasafni,
þar sem ég átti myndir af
hlutum og atburðum sem
gott var að nota”. Jóna
heldur áfram og segir:
“Auðvitað vorum við ein til
að byrja með og maður
finnur hve mikil fötlun
heymarleysi getur verið og
kallar á að maður sjái og
finni fyrir hlutunum á ann-
an hátt. Ef maður leiðir
hugann eitt andartak að því,
hve snar þáttur af uppeldi
barna fer í gegnum hið
talaða mál, gefur það
augaleið hvað það er mikið
átak og mikil vinna sem
felst í því að eiga í tjáskipt-
um við heymarlaust barn.
Það er alveg ótrúlegt að
hæsta örorkumat sem
heyrnarlausir geta fengið
hjá Tryggingastofnun ríkis-
ins er 50%”.
Eins og áður segir
starfaði Jóna mikið í
Foreldra- og styrktarfélagi
heyrnardaufra. Félagið
gerði mikið að því að halda
32