Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1996, Blaðsíða 51

greiðslum. Vonandi verður hér ekki
rasað um ráð fram í neinu, svo við-
kvæmt mál sem hér er á ferð.
að eitt skal áréttað hér einu sinni
enn að fyrir afkomu ríkissjóðs
skipta þessar ráðstafanir engum
sköpum, hafa í raun hverfandi áhrif
og þess vegna enn örðugra að skilja
hverju ofurkappi var beitt svo fram
mættu fara. Þar skipta þó langmestu
vanefndir á að láta láglaunasamninga
liðins árs ná til lífeyrisþega betur og
meir en gert hefur verið. Hitt er svo
jafnljóst að þessar ráðstafanir allar og
ákvarðanir geta skipt afar miklu fyrir
einstaka lífeyrisþega, einkanlega ef
fleiri en ein þeirra tekur beint til við-
komandi, sem virðist nokkuð augljóst
að orðið geti.
Glöggt er okkur öllum er að málum
komum að nýrra leiða verður að leita,
liðsinni fleiri verður til að koma ef
takast á að hnekkja þessari samræmdu
aðför að kjörum lífeyrisþega, því
engum flýgur í hug að ekki verði
áfram í sama knérunn vegið. Umleið
og gefnar eru út af æðstu valds-
mönnum glæstar yfirlýsingar um
birtuna miklu framundan, um leið og
fyrirtækjagróðinn er sem aldrei fyrr
og hlutabréfaviðskiptin blómgast og
dafna, þá fá lífeyrisþegar í landinu
þessar köldu kveðjur, þar á að vera
að finna þá sem fjárlagahallann skulu
greiða niður, þar skal þrengja að á
ýmsan veg.
Er nema von að fólk spyrji sig
áleitinna spurninga um réttlæti og
jöfnuð í samfélaginu, um það hvaða
fólk það er sem í fyrirrúmi skuli vera
eða hvort það sé fjármagnið sem það
fyrirrúm skal skipa. Vonandi færir
þetta ár okkur árangur í því að fá
hrundið því sem að höndum hefur
borið og tryggja það að velferð þeirra
sem þarfnast þess mest verði í fyrir-
rúmi. En átakalaus verður sú barátta
ekki.
✓
Ibeinu framhaldi þessara hug-
leiðinga um lífskjör öryrkja al-
mennt í ljósi fjárlagaafgreiðslu og
laga um ráðstafanir í ríkisfjármálum
þá er rétt að birta hér það ákvæði til
bráðabirgða, sem kom í stað ákvæðis
65. gr. laganna um almannatryggingar
um viðmiðun bóta við vikukaup
verkafólks. Niðurstaðan eftir átök öll
og harða mótmælaöldu frá öryrkjum
og öldruðum var sem sagt þessi:
“Við lögin (um almannatrygg-
ingar) bætist ákvæði til bráðabirgða,
svohljóðandi:
Frá 1 .janúar 1996 til ársloka 1997
skulu eftirfarandi ákvæði gilda í stað
ákvæða 65. gr. laganna:
Bætur almannatrygginga, svo og
greiðslur skv. 59. gr., skulu breytast
árlega í samræmi við fjárlög hverju
sinni. Til hliðsjónar við ákvörðun
bóta skal hafa þróun launa, verðlags
og efnahagsmála. Heilbrigðisráð-
herra er þó heimilt, að fengnu sam-
þykki ríkisstjómar, að breyta bótafjár-
hæðum allt að 3% frá forsendum
fjárlaga, enda verði verulegar breyt-
ingar á þjóðhagsforsendum frá því að
fjárlög voru samþykkt”.
Svo mörg voru þau orð og mundu
margir segja of mörg í ljósi orða-
lags alls, sem auðvelt er að teygja og
toga í allar áttir. Meginniðurstaðan
hlýtur því að verða sú að ákvörðun
fjárlaga þessi tvö ár muni framar öðm
gilda s.s. við höfum nú fengið að
reyna varðandi þetta ár. Aðeins ótt-
umst við að enn harðar kunni að verða
fram gengið næsta ár miðað við und-
angengna reynslu. Mörgum þykir
sem ákvæðið um vikukaup verkafólks
hafi ekki of vel gefizt litið til síðustu
kjarasamninga, en hafa verður í huga
að þar var um undantekningu að ræða,
enda hafa prósentutölur kjarasamn-
inga skilað sér inn í bótaupphæðir
trygginganna.
Það eitt er alveg ljóst að enn
erfiðara verður nú að sækja rétt
öryrkja til kjarabóta eftir að hin beina
tilvísun til launaþróunar er brottu fall-
in og hið loðna og óljósa orðalag
bráðabirgðaákvæðisins er í staðinn
komið. Von okkar nú er við það bund-
in að svo verði gengið frá næstu kjara-
samningum að leiðrétting þessa fáist
að fullu.
Miðað við málaþróun á Alþingi nú
fyrir jólin má vart vænta sér mikils af
löggjafarvaldi og stjórnvöldum eins
og nú standa sakir.
Engu að síður skal það vonað að
menn sjái að sér og taki sinnaskiptum
hvað hag bótaþega varðar.
**
Lífskjör öryrkja ráðast vissulega
af mörgum samverkandi þáttum
þar sem undirstöðuna er þó ávallt að
finna í kjaratölum tryggingabótanna.
En margs konar samfélagsaðstoð af
ýmsu tagi kemur þarna vissulega inn
í myndina.
Styrkir til bifreiðakaupa, sem hafa
um langt skeið verið veittir hreyfi-
hömluðum og voru áður í formi eftir-
gjafar af tollum og aðflutningsgjöld-
um, eru einn þáttur þessarar sam-
félagsaðstoðar og í engu sá sízti.
Þegar styrkimir voru teknir upp var
gefin út reglugerð sem veitti heimild
til 600 styrkja með lægri upphæð, til
hreyfihamlaðra almennt og 50 styrkja
með hærri upphæð, til mikið hreyfi-
hamlaðra s.s. hjólastólafólks. Þessir
styrkir til bifreiðakaupa þeim til handa
sem örðugra eiga með að komasl
leiðar sinnar en aðrir hafa verið dýr-
mætir mjög, gert miklum fjölda þeirra
mögulegt að eignast bifreið sem orðið
hefur til þess að þeim hefur tekizt að
stunda vinnu með eðlilegum hætti og
yfirleitt auðveldað þeim að lifa lífinu.
Um nokkur undangengin ár hefur
sá galli verið á gjöf Njarðar, að
upphæðir bifreiðakaupastyrkja hafa
ekki haldið verðgildi sínu, heldur
staðið í stað að krónutölu, en fjöldi
styrkþega verið sá sami og reglugerð
hefur sagt til um eða samtals 650.
En nú kastar fyrst tólfunum, því
út hefur verið gefin reglugerð,
sem kveður á um að lægri styrkjunum
skuli fækkað úr 600 í 335 eða um
44%.
Hér er um hrap að ræða sem veldur
því að fjölmörgum þeirra sem fyllstu
þörf hafa verður nú synjað um þessa
samfélagsaðstoð til að auðvelda eðli-
lega lífshætti. Afgreiðslunefnd bif-
reiðakaupastyrkjanna verður nú ærinn
vandi á höndum, enda hefur þeim áður
að óbreyttum fjölda styrkþega ekki
tekizt að verða við allra beiðnum, sem
átt hafa rétt.
Öryrkjabandalagið hefur eðlilega
sent harðorð mótmæli við þessari
gerræðislegu gjörð sem er ein sú
grófasta af mörgum miður góðum.
Sannleikurinn er sá að fátt er nú í friði
látið í kjaraatriðum öryrkja og þetta
eitt dæmi þessa aðeins.
En illt er það og það aðeins vonað
að ekki treystist menn lengi til að
halda sig við ranglæti hinnar nýju
reglugerðar. Við sjáum hvað setur.
H.S.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
51