Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1996, Page 32

MOLAR TIL MELTINGAR
s
Iöllum þeim ósköpum
alls kyns skerðinga sem
yfir hafa dunið að undan-
förnu er von að fólk missi
fótanna og viti raunar oft
ekki sitt rjúkandi ráð. Nið-
urfelling eða stórskerðing
uppbótar vegna sjúkra-
kostnaðar, niðurfelling eða
skerðing sérstakrar heimil-
isuppbótar vegna annarra
tekna (króna fyrir krónu),
skerðing bóta vegna fjár-
magnstekna nú síðast -
nokkur atriði valin sem
tilfinnanlegust eru. Hvert
einstakt er nægilegt til að
rugla fólk í ríminu en þegar
allt dynur yfir í einu þá er
von til að fólk í örvæntingu
sinni taki upp símtólið og
hringi hingað og spyrji um
það hvort fyrir því séu alls
engin takmörk hve langt sé
unnt að ganga og verður oft
færra um svör en vera ætti.
Öllu verra er þegar fólk
hringir hingað til að spyrja
gagngert að því hvers
vegna við gerum ekkert,
hvað við ætlum að aðhaf-
ast. Við höfum nefnilega
allt frá haustdögum liðins
árs verið upptekin allt um
of af varnarbaráttu sem
vissulega hefur ekki til
einskis verið en alltof litlu
skilað að okkar dómi.
Vægast sagt hefur
okkur oft þótt sem
grundvallarskilning skorti á
kjörum og lífsaðstæðum
lífeyrisþega, þegar svo hart
er í sama knérunn vegið æ
ofan í æ. Vitanlega eru
tryggingamálin fyrirferð-
armikil á fjárlögum, en þær
sparnaðaraðgerðir sem svo
sárar eru svo alltof mörgum
og geta sköpum skipt um
afkomu þeirra alla skila þó
svo ósköp litlu inn í halla-
dæmi fjárlaganna. Málið er
að 200 milljónir teknar á
viðkvæmustu stöðum í
tryggingakerfinu ná því þó
ekki að vera 1/500 af fjár-
lagadæminu, en þær gera
vissulega usla hjá þeim sem
fyrir verða. Og vissa okkar
sú að annars staðar mætti
spara án þess að lífsafkoma
fjölda fólks væri í veði.
Spurningin er svo um
áframhaldið, hvort áfram
skuli enn á ný höggvið og
skorið, hvort engin von ætli
til þess að verða að lífeyris-
þegar þessa lands fái sinn
sanngjarna hlut í því marg-
rómaða góðæri sem greini-
lega skilar sér afburðavel til
þeirra sem gnótt hafa af fé
fyrir, enda fitna fyrirtækin
mörg sem aldrei fyrr.
*
egar húsaleigubótum
var komið á var því
réttilega lýst sem almennri
réttarbót sem mikilvæg yrði
mörgum. Þá var á það bent
hér að sú réttarbót gæti
hverfandi orðið hjá mörg-
um lífeyrisþeganum, sem
þá þegar naut uppbótar hjá
Tryggingastofnun ríkisins
vegna húsnæðiskostnaðar.
Raunin vai'ð auðvitað sú að
sá hluti uppbótar þurrkaðist
með öllu út og skiptin
misjöfn. Húsaleigubæt-
urnar voru svo af réttsýni
og sanngirni stjórnvalda
skattteknar s.s. aðrar bætur
félagslegrar aðstoðar og
það munar um minna, þeg-
ar skattprósentan er eins
ofurhá og raun ber um vitni.
A.m.k. fækkaði krónunum
til fólksins ískyggilega
mikið á leiðinni til þess,
þegar ríkið sá sér leik á
borði að gera bæturnar að
féþúfu sinni.Einu var þó
alveg lofað og á enn að vera
í fullu gildi og það var að
húsaleigubætur skyldu ekki
skerða neinar aðrar bætur
almannatrygginga en upp-
bótina sem fyrr er frá
greint.
✓
Aþví bar nú í byrjun
september að sérstök
heimilisuppbót fólks var
skert eða felld niður af
völdum annarra tekna, sem
reyndust þó þegar allt kom
til alls vera þær sömu húsa-
leigubætur sem ekki máttu
skerða neinar bætur s.s.
skrifað er og skráð. Þetta
eru hrein og klár mistök,
sem auðvitað geta alltaf
komið fyrir, en það er þá
líka gagn að þau séu leiðrétt
hjá öllum, ekki bara þeim
sem þó kvarta og biðja um
leiðréttinguna. Sannleik-
urinn enda sá að aðgreining
bóta - húsaleigubóta og
annarra bóta félagslegrar
aðstoðar er oft ekki sem
skyldi þó launamiðar skipti
þessu niður. Við biðjum því
það fólk sem fyrir niðurfell-
ingu eða skerðingu sér-
stakrar heimilisuppbótar
verður að kanna mál sín
ofan í kjölinn, því auðvitað
eiga sér stað mistök og við
vitum ekki betur en þau séu
rækilega leiðrétt þegar aug-
ljóst er.
*
• •
Oryrkjar kvarta stund-
um sáran yfir við-
skiptum sínum við trygg-
ingafélögin, segja þau
koma fram við þá eins og
annars eða þriðja flokks
þegna, þegar kemur að ein-
hverju sem varðar þá sjálfa.
Þannig segja sumir af því
sögur að þeim sé neitað um
slysabætur vegna þess að
þeir séu hvort sem er ör-
yrkjar og hafi því ekkert að
missa, engu að tapa. Hing-
að hringdi m.a. maður sem
lent hafði í slysi á hendi en
sá var á hækjum og kom
slysið sér vægast sagt afar
illa eða eins og hann sagði:
“Eg var enn verr settur með
mína vinstri hendi í fatla en
nokkurn tímann sá heil-
brigði, það gerðu hækjurn-
ar, einmitt hjálpartæki mitt
til allra hreyfinga innan
húss sem utan. En mér var
þverneitað um bætur á ein-
mitt þeim grundvelli að ég
væri hvort eð er aumingi.
En iðgjöldin mín í gegnum
árin hafði tryggingafélagið
hirt með mikilli gleði að því
er ég fékk bezt séð.” Vissu-
lega ljótt ef satt er, en í of
ríkum mæli verður þessa
vart of víða og sannarlega
ástæða til breytinga á hug-
arfari og framkomu og rétt-
læti, ef satt reynist. Á það
mun látið reyna.
Þátttakendur á ráðstefnunni: Ferðalög fyrir alla
miðla hvor annarri fróðleiksmolum.
32