Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1998, Blaðsíða 8

Stjórn, framkvæmdastjóri og forstöðukona
Styrktarfélagsins sumarið 1997.
Sundið jaðrar við að vera
besta þjálfunin, ekki að
einhver syndi 200 m, en
vatnið myndar svo góða
mótstöðu að flestir geta lært
að láta sig fljóta og nýtt sér
það sem þeir hafa.”
Jónína vann í Danmörku
á meðan maður hennar var
í námi, og segir Dani nota
vatnið mikið í sjúkra-
þjálfun.
“Þar kynntist ég þjálfun
fyrir fatlaða á hestbaki, sem
styrkir jafnvægið. Spasmi
virðist líka minnka við
mjúkar, jafnar hreyfingar
hestsins.
Við höfum leigt hesta
fyrir börn í Reykjadal, en
það mætti örugglega vinna
miklu meira með sjúkra-
þjálfun á hestbaki.”
Heilbrigðismálin
og framþróun
Geysileg breyting er á
aðstöðu fatlaðra síðan
sjúkraþjálfarinn Jónína hóf
störf. “Þá bjó mikið fatlað
fólk ekki heima hjá sér, en
dvaldi langdvölum á stofn-
unum. Nú geta fatlaðir
búið heima eða á sambýl-
um og lifað miklu ríkara lífi
fyrir bragðið. Nú taka
flestir skólar við fötluðum
börnum, þannig að þau
tengjast skólafélögum í
sínu hverfi, og stöðugt fleiri
sumarbúðir bjóða fötluðum
börnum upp á sumardvöl.
Iþróttafélag fatlaðra er líka
mjög virkt. Þetta er bylt-
ing frá því sem var fyrir 10-
15 árum, ég tala ekki um
fyrir 30 árum,” segir Jón-
ína.
Hefur ekki líka orðið
bylting í hjálpartækjum?
“Vissulega. Hækjur og
spelkur eru nú miklu full-
komnari, og miklar fram-
farir í alls konar þjálfunar-
ferli. Mesta byltingin er þó
tilkoma rafknúins hjóla-
stóls. Fyrir 10-15 árum
voru fatlaðir algjörlega
háðir öðrum til að komast
áfram - ýta stólunum. Með
hjálp rafknúna hjólastólsins
eru þeir miklu meira sjálf-
bjarga. Ef aðgengi fyrir
fatlaða væri betra, gætu
þeir farið allra sinna ferða.
Fyrr á árum var það ekki til,
en hefur verulega batnað,
þótt enn sé langt í land.
Ekki má heldur gleyma
tölvunni. Tilkoma hennar
gerir mörgum kleift að tjá
sig sem áður gátu það ekki.
Styrktarfélagið kom upp
tölvumiðstöð árið 1985.
Nú er tölvan mikið notuð í
iðjuþjálfun fyrir börn allt
niður í þriggja ára.
Sjúkraþjálfun og iðju-
þjálfun. - Hvernig skiptast
þessi starfssvið?
“Þau skarast mjög mik-
ið, en segja má að iðjuþjálfi
vinni meira með fínhreyf-
ingar, sjúki'aþjálfari þjálfi
meira upp grófari hreyfing-
ar. Sjúkraþjálfarar nota
rafmagnstæki til að reyna
að minnka verki hjá fólki,
sem er ekki á verksviði
iðjuþjálfa.
Fyrsti iðjuþjálfinn sem
Styrktarfélagið fékk til
starfa var bandarísk stúlka,
sem bjó hér í nokkur ár.
Hún var mikið með vefnað
og ýmsa föndurvinnu.”
Kristín Jónsdóttir minn-
ist þessarar iðjuþjálfunar
sem krakki. “Biðtíminn
eftir að vera keyrður heim,
var skemmtilegasti hluti
dagsins,” segir hún. “Þá
lærði maður að vefa t.d.
innkaupanet og búa til
tágakörfur.”
“Núna leggja iðjuþjálfar
meiri áherslu á að hjálpa
fólki til sjálfsbjargar í dag-
legu lífi”. Iðjuþjálfun er nú
kennd á fyrsta ári í Há-
skólanum á Akureyri, og í
fyrsta skipti eru strákar í
sjúkraþjálfaranámi í meiri-
hluta. Sjúkraþjálfarar voru
eingöngu konur, þegar ég
byrjaði. Þessar stéttir eru
mjög vel menntaðar hér,
eins og allt íslenskt hjúkr-
unarfólk miðað við hin
Norðurlöndin, enda mjög
eftirsótt þar til starfa.”
Eru þá heilbrigðismálin
í betri farvegi en almenn
umræða gefur til kynna?
“Eg held að fram-
kvæmdir hjá okkur hafi
ekki verið réttar. Erum
svoddan áhlaupafólk,
Islendingar, og berum okk-
ur gjarnan saman við millj-
ónaþjóðir. En einmitt af því
að við erum svona fá, ætt-
um við að geta hugsað enn
betur um hvem einstakling.
Hver heilbrigðisráð-
herra situr of stutt í embætti
til að geta sett sig nógu vel
inn í gang mála. Allir vilja
þeir breyta heilmiklu á
stuttum stjórnunartíma, en
langtímaáætlanir eru
affarasælli. I mörg ár hefur
vantað að móta heildar-
reglur í heilbrigðiskerfinu,
gera áætlanir til tíu ára í
senn um hvern málaflokk
fyrir sig.
Nú er búið að flytja stór-
an hluta fatlaðra af stofnun-
um yfir á sambýli, sem er
gott í sjálfu sér, en það hent-
ar ekki öllum að búa þann-
ig. Sambýli eru vissulega
til góðs fyrir fjöldann, en ég
álít að við höfum farið of
geyst í að ætla okkur að
koma öllum á sambýli.
Þarna hefði mátt leggja
meira í undirbúningsvinnu
áður en farið var út í stórar
framkvæmdir. Þetta er bara
eittlítiðdæmi. Viðverðum
að gæta okkar á að eyði-
leggja ekki meira en við
erum þegar búin að gera.”
Forstöðukona í fjóra
áratugi
í leikfimisal á Háaleitis-
brautinni er sjúkraleikfimi
eldri sjúklinga í fullum
gangi undir eftirliti. Fyrir
Parkinson- og eftirlöm-
unarveikisjúka getur reynst
erfitt að tylla sér á tær.
Söngurinn léttir, gamal-
kunna göngulagið: “Göng-
um, göngum, göngum upp
í gilið...”
“Reynið ekki of mikið á
axlirnar! Passið hnén!”
heyrist frá sjúkraþjálfar-
anum sem vaktar hverja
hreyfingu. Bolti, rimlar og
vatn mynda mótstöðu.
Augu og vöðvar samhæfast
í mýkri hreyfingum.
A ganginum sitja nokk-
ur börn í hjólastólum, bíða
eftir meðferð eða eftir að
vera keyrð heim. Mæður
sitja með ungbörn í fang-
inu. Sjúklingar að koma
eðafara. Mikill fólksfjöldi
fer um dyr Styrktarfélags-
ins.
Hvernig er að vera
forstöðukona yfir allri þess-
ari þjálfun, Jónína?
“Mjög erilsamt starf.
Hingað koma um 200
manns í þjálfun daglega,
svo að yfirferðin er mikil. I
starfi forstöðukonu felst að
sjá um daglegan rekstur og
8