Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.2000, Blaðsíða 4

“nærþjónustu” eru gjaman til þess
eins fallnar að vekja þessum
félögum okkar nístandi hroll sem
snúist getur í hreina martröð ef sú
hugmynd gengur eftir að vega og
meta hvern þeirra í krónum og
aurum, svo sveitungarnir viti nú
örugglega hvað “ómaginn” kostar.
Með aukinni kostnaðarvitund er
síðan viðbúið að farið verði að huga
að því hvað annað mætti nú gera
fyrir hluta fjárins, eitthvað sem gæti
komið fleirum til góða. Svo mikið
er a.m.k. víst að þótt ráðuneytin
kunni að vera erfið viðureignar, er
veruleg hætta á að okkar fólki fallist
algerlega hendur ef við setjum það í
þá stöðu að sækja rétt sinn gagnvart
sveitungum sínum.
yrir okkur Islendinga er um-
hugsunarvert að þær fáu þjóðir
sem fært hafa málefni fatlaðra yfir
til smærri stjórnsýslueininga hafa
hver af annarri lent í margvíslegum
vanda og eru nú byrjaðar að fikra
sig til baka. Hér er þó um að ræða
milljónaþjóðir og þær stjórnsýslu-
einingar sem tekið hafa við mála-
flokknum miklum mun stærri en hér
gengur og gerist. Engu að síður eru
þessar stóru einingar taldar full
smáar til að axla ábyrgð á svo við-
kvæmum, flóknum og vandmeð-
fornum málaflokki. Á sama tíma og
þessu fer fram sitjum við hér norður
undir heimskautsbaug, 280 þúsund
manns, og veltum því fyrir okkur í
fullri alvöru að flytja þennan
málaflokk yfir til 124 sveitarfélaga,
vitandi að í um helmingi þeirra eru
íbúar innan við 300 talsins.
Svo frábrugðnar og sérstæðar eru
hinar íslensku aðstæður að því
verður ekki með nokkru viti haldið
fram að með yfirfærslu málefna
fatlaðra ffá ríki til sveitarfélaga
værum við að feta í fótspor þeirra
sem gert hafa þá tilraun að færa
þessi málefni til smærri stjórnsýslu-
eininga. Þvert á móti væri raunveru-
leg hætta á því að þegar búið yrði
að hengja verðmiðana um hálsinn á
þeim fötluðu stæðu menn ekki
aðeins frammi fyrir ógeðfelldum
hreppaflutningum, heldur hefði
okkur tekist að endurskapa hinn
íslenska “sveitarómaga,” þvert á
yfirlýst markmið um að draga úr
sérgreiningu fatlaðra. Og varðandi
það sem hér er sagt um afturhvarf
til hreppaflutninga, þá hefur athygli
okkar verið vakin á því að hvað sem
ákvörðun Alþingis líði kunni
sveitarfélög að geta beitt ýmsum
aðferðum til að loka hreppamörkum
fyrir "dýrum einstaklingum.”
Samkvæmt lögum séu þau sjálf-
stæðar stjórnsýslueiningar sem ekki
megi ganga of nærri og þótt bók-
stafur laga kunni að segja þeim að
vinna saman að málefnum fatlaðra
sé ekkert sem skyldi þau til að
hlýða því kalli.
Hér hefur í stuttu máli verið reynt að
gera grein fyrir meginkjarna þess ótta
sem orðið hefur okkar fólki tilefni til
að hvetja stjórnvöld til að hverfa frá
fyrirhugaðri yfirfærslu og snúa sér
þess í stað að því að útvíkka og styrkja
lögin um málefni fatlaðra. Það er
skoðun okkar fólks að þetta megi m.a.
gera með því að lögfesta margt af því
góða sem þrátt fyrir allt hefur komið út
úr þeirri vinnu sem lögð hefur verið í
frumvarp um félagsþjónustu sveitar-
félaga og fylgifrumvörp þess. Það starf
hefur ekki verið unnið fyrir gýg, þótt
ríkisvaldið beri áfram ábyrgð á
málefnum fatlaðra.
Til að koma okkar sjónarmiðum
eins vel til skila og mér er unnt
hef ég forðast að ergja mig á þeim
alvarlega ágalla sem líklegastur er til
að fá mestan tíma í meðforum þings
og fjölmiðla, en það er ljármagnsþátt-
urinn. En svo ótrúlegt sem það nú er
djarfar ekki einu sinni, þegar þetta er
ritað, fyrir þeirri óhjákvæmilegu undir-
stöðu í því firumvarpi sem fyrir liggur,
og vitaskuld ekki nokkur leið fyrir
þing og þjóð að meta málið heildstætt
fyrr en búið er að komast að einhverri
niðurstöðu um slíkt lykilatriði. Þótt
engar væru efasemdirnar um sjálfa
yfirfærsluna og fjármögnunin ein eftir,
þyrfiti löggjafinn að binda þar allræki-
lega um hnúta til að Öryrkjabandalagið
myndi ljá máls á ævintýrinu. Reynslan
af framkvæmdasjóði fatlaðra, að ekki
sé nú talað um dýrkeyptan feril trygg-
ingamálaráðherra, hefur einfaldlega
kennt okkur að í málefnum fatlaðra
skortir verulega á að ráðamenn hafi
ábyrgðartilfinningu sem til þarf svo
við getum treyst þeim.
Garðar Sverrisson
Hlerað í hornum
“Get ég tryggt bílinn minn gegn
bruna?”, spurði maður einn trygginga-
salann. “Auðvitað, en viltu ekki líka láta
tryggja hann fyrir þjófnaði?”. “Ertu
galinn? Hver heldurðu að fari að stela
brunnum bíl”.
Auglýsing uppi á vegg í kaupfélagi einu
eystra: Bútasala, bútasala. Allir bútar
seldir í heilu lagi.
Fundur um yfirfærslu
Hinn 15. september sl. boðaði Öryrkjabandalag Islands til vinnufund-
ar um afstöðuna til yfirfærslu málefna fatlaðra frá ríki til sveitar-
félaga s.s. uppi eru áform um og frumvörp þ.a.l. þegar lögð fyrir Alþingi
sl. vetur og munu endurflutt nú. Fundurinn var haldinn í sal Blindra-
félagsins að Hamrahlíð 17 og fór ijarska vel um mannskapinn.
Fundinn sátu fulltrúar 20 félaga, fundarstjórar voru Gísli Helgason og
Guðríður Olafsdóttir. Framsöguræður fluttu Garðar Sverrisson og Helgi
Seljan . Alls tóku 15 fundarmenn til máls og voru mjög á einu máli um
það að margs þyrfti að gæta við slíka yfirfærslu, sem hvergi nærri væri
tímabær. Mörg álitaefni voru reifuð og rædd og ekki hvað sízt óljóst um
fjármagn er fylgja skyldi. Þá var minnt á smæð sveitarfélaga og erfiða
stöðu margra þeirra í dag og eins þótti mönnum afnám sérlaga um málefni
fatlaðra vafasamt mjög og varasamt um leið. Niðurstaða fundarins var sú
að fela framkvæmdastjórn að leggja afstöðu til málsins fyrir aðalstjórnar-
fund á grundvelli þeirra viðhorfa sem fram komu á fundinum. Nánar í
desemberblaði. Blindrafélaginu eru færðar góðar þakkir fyrir ágætar við-
tökur. H.S.
4