Bændablaðið - 20.05.2020, Qupperneq 22

Bændablaðið | Miðvikudagur 20. maí 202022
LÍF&STARF
Laxárdalsbóndi sáir byggi í 170 hektara land í Gunnarsholti:
Einn hektari getur gefið af sér
tæpt tonn af svínakjöti
– Bóndabaunir og sinnepsjurt í tilraunaræktun þetta sumarið
Einn umsvifamesti kornræktandi
landsins er svínabóndinn Björgvin
Þór Harðarson í Laxárdal í Skeiða-
og Gnúpverjahreppi á bökkum
Stóru-Laxár. Hann og fjölskylda
hans, sem stendur á bak við svína-
búið, hefur á undanförnum árum
markað sér heildstæða nálgun á
búskapinn þar sem slagorðið er
frá „akri í maga“. Að mestu leyti
ræktar Björgvin sitt eigið svína-
fóður, þar sem bygg er stærsti
hlutinn. Hann er líka óhræddur
við að prófa aðrar fóðurtegundir
sem þjóna mismunandi tilgangi í
fóðursamsetningunni.
„Hér erum við með vetrar-
hveiti sem var sáð í byrjun ágúst
í fyrra,“ segir Björgvin, þar sem
við hittumst á athafnasvæði hans í
Gunnarsholti rétt hjá höfuðstöðvum
Landgræðslunnar, sem hann leigir
ræktarlönd sín af. „Þetta lifði vet-
urinn af þó hann hafi verið lang-
ur og kaldur, en það er allt í lagi
fyrir vetrarhveiti ef það er ekki
mjög rysjótt tíð. Það er líka mjög
viðkvæmt fyrir kali, en hér háttar
þannig til að það kelur ekki mikið.
En þar sem landið liggur í smá
lægðum sjáum við svolitlar skell-
ur, þess vegna er mikilvægt að það
séu góð næringarefni í jarðveginum
fyrir veturinn.“
Hveitið er orkuríkt fóður í svínin
Björgvin er þó enginn nýgræðingur
í ræktun á vetrarhveiti og hefur
gert það með hléum í allmörg ár.
Hann er með 37 hektara undir vetr-
arhveitið í þetta skiptið, en það er
mjög orkuríkt fóður fyrir svínin.
Það þarf að taka ýmislegt inn í
reikningsdæmið þegar ákvörðun
um ræktun á fóðurkorni er tekin,
til dæmis staða íslensku krónunnar
og heimsmarkaðsverð á fóðri. Ef
þessar hagrænu aðstæður eru
hagstæðar fyrir innkaup, borgar
sig tæpast að rækta tegundir eins
og vetrarhveiti. En það er einnig
ákveðin spákaupmennska fólgin í
slíkri ræktun, því á heildina litið
tekur tvö ár að rækta vetrarhveiti;
frá því að jarðvegurinn er undirbú-
inn þar til skorið er upp.
„Ég hef hins vegar haldið mig
við sama magn af byggi, sáð í
svona 160–200 hektara, auk þess
sem nepjan er í stöðugri ræktun.
Síðan er stundum einhver tilrauna-
mennska í gangi hjá mér; í ár eru
það bóndabaunir og sinnepsjurt.
Bónabaunirnar er ég að prófa sjálf-
ur og ef það heppnast vel gæti það
orðið góður próteingjafi – sem val-
kostur með nepjunni við innfluttar
sojabaunir. Sinnepstilraunin er hins
vegar unnin í samvinnu við hjón í
Fljótshlið sem langaði til að prófa
þetta.
Það eru ýmsir kostir við það að
rækta eigið fóður og einn sá mikil-
vægasti er að mínu mati ferskleikinn
– ekki síst í sambandi við nepjuna.
Við nýtum olíuna og hratið úr henni.
Við mölum nepjuna í hverja blöndu
þannig að ekki er hætta á að olían
eða hratið þráni. En það getur gerst
ef nepjan er pressuð til að taka úr
henni olíuna en hratið getur þá þrán-
að á einni til tveim vikum, fer eftir
hitastigi.
Úr henni fást líka góðar fitusýr-
ur, sem við höfum fengið staðfest úr
mælingum á okkar gripum,“ segir
Björgvin.
Sjálfbærni eftirsóknarverð
„Maður vill reyna að vera sem mest
að vera sjálfbær hér og sem minnst
háður aðföngum sem gjarnan eru
ræktuð á risastórum skala með til-
heyrandi eiturefnanotkun. Ég held
að það sé alltaf að þróast meira í þá
átt að neytendur vilji ekki vörur þar
sem notast hefur verið við erfða-
breyttar plöntur í framleiðsluferlinu,
sem eiga að þola tiltekin eiturefni.
Við komumst reyndar ekki hjá
því að nota illgresiseyði eins og gert
er í túnrækt í dag. En það er í mjög
litlu magni. Við setjum 10 grömm
af efni á hektara í júní. Þá eru tveir
mánuðir í þreskingu.
Við erum með nokkur verkefni
undir okkar hatti en afurðirnar
okkar bera vörumerkið Korngrís
frá Laxárdal. Það eru mikil verð-
mæti fólgin í því að geta ræktað
svo mikið fóðurkorn sem raun ber
vitni og til marks um það má segja
að einn hektari af okkar kornakri
getur gefið af sér um 800–900 kíló
af svínakjöti. Við rekum okkar eigin
kjötvinnslu í Árnesi undir merkinu
Korngrís þar sem við framleið-
um margs konar vörur; beikon,
mismunandi skinkuafbrigði. Þar
er mottó hjá okkur að nota engin
aukaefni sem ekki er nauðsynlegt
að nota við vinnsluna; ekkert soja,
engin litar- eða bragðefni – já, bara
eins hreinar vörur og hægt er að hafa
þær. Þessar vörur eru bæði seldar
beint til neytenda, en við notum þær
líka sem álegg fyrir Pizzavagninn
sem fer um þéttbýliskjarna í sveitum
hér,“ segir Björgvin.
Hveitið fer hægt af stað
Þegar blaðamaður var á ferð í
Lífræn hreinsistöð
• Fyrirferðalítil fullkomin
sambyggð skolphreinsistöð

• Uppfyllir ýtrustu kröfur um
gæði hreinsunar
• Engin rotþró eða siturlögn
25 ára ábyrgð
• Tæming seyru á þriggja til
fimm ára fresti
• Engir hreyfanlegir hlutir
• Stærðir frá 6 – 55 persónueiningar
Tunguhálsi 10 - 110 Reykjavík
Sími 517 2220 - petur@idnver.is

G
ra
fik
a
19
Björgvin sáir byggi 14. maí, en hann sáir ár hvert í um 160–200 hektara land í Gunnarsholti. Þetta ár sáir hann í 170 hektara, nepju í 40 hektara og vetrar-
hveiti í tæpa 40 hektara. Myndir / smh
Björgvin og sonur hans, Auðunn Magni, í vetrarhveitiakrinum á Rangárvöll-
um, með fallega fjallasýn í bakgrunni.