Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1969, Page 40

ÍSL. LANDBÚN.
J. AGR. RES. ICEL.
1969 1: 38-44
Uppgræðslutilraun á Tungnaáröræfum
Sturla Fribriksson
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
Yfirlit. Uppgræðsluathuganir voru gerðar á öræfum norður af Tungnaá, en þar er um
að ræða víðáttumikið ógróið svæði, þakið jökulurð og vikri. Voru valdir þrír athugunar-
staðir í 575 m, 600 m og 660 m hæð yfir sjó. Var þar sáð túnvingli, vallarfoxgrasi og há-
liðagrasi í 100 m2 einfalda reiti og borið á sem svarar 300 kg af kjarna, 250 kg af þrí-
fosfati og 50 kg af kalí á hektara í þrjú ár. Var síðan árlega athugað gróðurfar og
vöxtur á hverjum reit.
Eftir sáningu og þriggja ára áburðargjöf myndaðist þéttur svörður á þessum áður
gróðursnauða vikri. Einkum urðu túnvingulsreitirnir þéttir, og gaf tegundin svipaða
uppskeru í þessari hæð og fæst á sams konar jarðvegi á láglendi. Frá gróðurfræðilegu
sjónarmiði ætti að vera auðvelt að græða upp þessa aura með sáningu og áburðar-
dreifingu.
INNGANGUR
Öræfin norður af Tugnaá, milli Þjórsár og
Vatnajökuls, eru mjög litið gróin. Þar eru
víða samfelldir rnelar, en annars vegar stór
landssvæði þakin svörtum vikri. Þetta land
liggur að mestu undir 700 m hæð yfir sjó,
og er vafamál, hvort það hefur nokkurn
tíma verið meira gróið en nú er. Helztu
gróðursvæðin eru í Þóristungum og öðrurn
gróðurverum upp með Þjórsá, Köldukvísl
og Tungnaá.
Þarna eru upprekstrarlönd Holtamanna
og að nokkru Landmanna.
í framhaldi af þeim uppgræðslurann-
sóknum, senr gerðar hafa verið á afréttum
á vegurn Atvinnudeildar Háskólans (Frið-
riksson 1960, Þorsteinsson og Sigurbjörns-
son 1961), þótti vert að athuga ræktunar-
skilyrði á þessu landi og rannsaka, hvort
unnt væri að auka gróður afréttarins og
þar með nýtilegt beitiland þessa svæðis.
TILHÖGUN ATHUGUNARINNAR
Hinn 6. júní 1960 voru valdir þrír athug-
unarstaðir á þessum afrétti til uppgræðslu-
rannsóknar: að svonefndri Snoðnufit \ið
suðvesturenda Þórisvatns í 575 m hæð yfir
sjó, við vestanvert Stóra-Fossvatn í 600 m
hæð og við Jökulheima í Tungnaárbotn-
um í 660 m hæð yfir sjó (rnynd 1).
A þessurn þremur athugunarstöðum var
jökulurð og svartur vikursandur, snauður
að lífrænum efnum og gróðurlaus að telja.
í námunda við athugunarsvæðin mátti þó
finna einstaka melaplöntur á stangli.
í þrjá einfalda reiti, 5x20 m að flatar-
máli, var sáð til þriggja grastegunda: tún-
vinguls, vallarfoxgrass og háliðagrass. Sam-
svaraði sáðmagnið 30 kg af fræi á hektara.
Þá var dreift yfir reitina áburði, sem svarar
til 300 kg af kjarna, 250 kg af þrífosfati
og 50 kg af kalí á hektara. Sama áburðar-
magni var síðan dreift í byrjun sumars ár