Ljósmæðrablaðið - des. 2020, Síða 53

53
Ekki nógu sterk til að standa með
sjálfri mér
þegar ljósmæðurnar horfðu til baka fannst þeim
þær ekki hafa fengið þann stuðning sem þær hefðu
átt að fá í aðdraganda þess að þær sögðu upp starfi
sínu. Þeim fannst heldur ekki að þær hefðu ver-
ið nógu sterkar til þess að standa með sjálfum sér
og biðja um aðstoð. Stuðningurinn hefði ekki ver-
ið skipulagður heldur hefði verið ætlast til þess að
þær hefðu samband. Greind voru tvö undirþemu,
annars vegar upplifun og hins vegar líðan. Fyrra
undirþemað lýsti áhrifum atviksins á líðan þeirra og
hvernig vanlíðanin hafði áhrif á hæfni þeirra og getu
til að sækja sér hjálpina sjálfar. Þær hefðu fundið fyr-
ir óöryggi, sjálfsásökunum, efast um eigið ágæti og
fundist þær vera vanmetnar en það meðal annars
hamlaði því að þær sæktu sér hjálp. Þessu var með-
al annars lýst á þennan hátt:
Það er alltaf þetta bara „þú lætur bara vita“ ....
„þú lætur bara vita“ ... og það er örugglega
það sem þú átt að gera en þú getur bara ekki
látið vita þegar þú ert í þessum aðstæðum.
Það er bara algjört skilningsleysi gagnvart því
hvernig fólki líður að ætlast til þess að það biðji
um það sjálft.
Annað undirþemað nefndist líðan. Afleiðingar
vanlíðuninnar voru miklar og langvarandi sem þær
tengdu meðal annars því að leita sér ekki hjálpar og
standa ekki með sjálfum sér. Vanlíðunin hafði mikil
áhrif á daglegt líf ljósmæðranna og nokkrar þeirra
lýstu greinilegum merkjum áfallastreituröskunar en
alls fjórar þeirra fengu greininguna áfallastreiturösk-
un í kjölfar atvikanna og tvær til viðbótar tóku það
fram að þær hefðu sýnt einkenni hennar. Þær lýstu
sorg, reiði og upplifðu höfnun en reyndu eins og
þær gátu að halda andlitinu og bera sig vel:
Ég gerði ekki neitt... mér var litið í spegil í lyft-
unni og ég fékk algjört sjokk, hárið ógreitt og
ég ómáluð, ég fer aldrei út ómáluð og svo
var mesta sjokkið þegar ég fatta það að ég
hafði ekki farið í sturtu síðan ég var þarna síð-
ast, það var mesta sjokkið. Ég lendi í því að fá
áfallastreituröskun og verð bara óvinnufær, ég
hef bara einu sinni farið inn á þennan spítala
síðan, ég svitnaði og ég skalf, ég veit þetta er
eitthvað sem ég þarf að vinna í.
Að missa hluta af sjálfum sér eða
verða maður sjálfur á ný
Í þessu þema kom fram hver upplifun ljósmæðra var
af því að hætta störfum við fæðingar í kjölfar alvarlegs
atviks í starfi. Greind voru tvö undirþemu, söknuður
og sátt, þar kemur annars vegar fram hvernig ljós-
mæðurnar upplifðu söknuð eftir starfinu og ljós-
mæðrasamfélaginu sem þær höfðu tilheyrt og hins
vegar að ná aftur sátt. Sú ákvörðun að hætta var ekki
alltaf tekin eingöngu vegna upplifunar á alvarlegu
atviki heldur var atvikið hjá sumum ljósmæðrum ein-
faldlega dropinn sem fyllti mælinn. Þær upplifðu allar
ákveðinn söknuð vegna starfsins og margar töluðu
um að upplifa sorg vegna þess að þær væru ekki hluti
af ljósmæðrasamfélaginu.
Fyrra undirþemað lýsti söknuði og því hvernig þær
voru ósáttar að yfirgefa starfið, að vera ekki lengur
partur af því ljósmæðrasamfélagi sem þær höfðu ver-
ið hluti af á sínum vinnustað.
Ég sé ennþá rosalega eftir þessum vinum, þess-
um samstarfsmönnum sem maður átti svo mikið
með.
Margar ljósmæðurnar sögðu að það að vera ljós-
móðir, skilgreindi hverjar þær væru. Að flestar hefðu
farið í þetta starf af hugsjón og einlægum áhuga og
því hafði það verið mikið áfall að hætta að vinna við
ljósmóðurstörf. Ein þeirra lýsir því þannig:
Ég er ljósmóðir í hjarta mínu. Það er það sem ég er
og það var bara eins og að missa hluta af sjálfri mér
þegar ég hætti að vinna sem ljósmóðir.
Ákvörðunin um að hætta að starfa við fæðingar
var í flestum tilfellum ekki einföld og breyting varð
á framtíðarsýn. Sumar fundu hvað ákvörðunin gerði
mikið fyrir þær, líðan varð betri, jafnvægi komst á fjöl-
skyldulíf og þær fundu sátt við ákvörðun sína. Þessu
er lýst í seinna undirþemanu þar sem kom fram að í
raun létti sumum þeirra við að taka þá ákvörðun að
hætta starfi, sérstaklega eftir langvarandi álag í vinnu.
Ein ljósmóðirin lýsti þessu þannig:
Guð minn góður hvað ég finn mikinn mun á eig-
in líðan, fjölskyldan mín segir ... ég meina maður-
inn segir bara „ég er að fá þig aftur“, ég var bara
ekki þátttakandi í fjölskyldunni að stórum hluta.
Ég var bara alltaf að jafna mig eftir næturvaktir
eða komin í fýlu af því ég var að fara á nætur-