Bændablaðið - 08.10.2020, Blaðsíða 12

Bændablaðið | Fimmtudagur 8. október 202012
FRÉTTIR
Verð frá
kr. 595.000 m/vsk.
RAFSKUTLUR
www.sigmundsson.is

www.sigmundsson.is
Desjamýri 1, 270 Mosfellsbæ
S. 856 4871
Fyrstu sinnar tegundar á Íslandi.
Fjárlagafrumvarp 2021:
Aukin framlög til jöfnunar dreifikostnaðar
raforku, þrífösunar og úrbóta á varaafli
Í frumvarpi til fjárlaga fyrir
árið 2021, og fjármálaáætlun
2021–2025, koma fram áform rík-
isstjórnarinnar um aukin fram-
lög til jöfnunar dreifikostnaðar
raforku, flýtingu á jarðstrengja-
væðingu og þrífösun dreifikerfis
raforku og úrbóta á varaafli.
Þetta eru allt atriði sem mjög hafa
brunnið á fólki víða um land sem oft
hefur orðið illa úti á liðnum misser-
um og árum vegna slitinna raflína
og rofs á fjarskiptum. Í kynningu
á þessu máli segir Þórdís Kolbrún
Reykfjörð Gylfadóttir ferðamála-,
iðnaðar- og nýsköpunarráðherra:
„Þessi þrjú verkefni styðja öll
við þá stefnu okkar að tryggja öllum
landsmönnum jafnan aðgang að raf-
orku. Síðasti vetur gerði öllum ljóst
að innviðir okkar eru viðkvæmir og
aðstaða landsmanna ólík gagnvart
bæði orkuöryggi og orkuverði. Því
er mikilvægt að stíga afgerandi skref
til úrbóta eins og hér er gert.“

Jöfnun dreifikostnaðar
Fram kemur að þessi áform séu í
samræmi við stefnu stjórnvalda um
jöfnun orkukostnaðar á landsvísu í
frumvarpi til fjárlaga 2021, og fjár-
málaáætlun 2021 til 2025, kveðið
á um 730 milljóna króna hækkun á
framlagi til jöfnunar á dreifikostnaði
raforku á árinu 2021. Er þar annars
vegar um að ræða hækkun á jöfn-
unargjaldi um 130 milljónir króna
vegna verðbólgu og hins vegar 600
milljóna króna framlag úr ríkissjóði.

Vaxandi dreifingarkostnaður eftir
upptöku jöfnunargjalds
Frá upptöku jöfnunargjalds árið
2015 hefur dreifingarkostnaður
haldið áfram að aukast í dreifbýli
umfram kostnað í þéttbýli. Jafnvel
þó notendur í dreifbýlinu séu oft mun
nær framleiðslustað raforkunnar en
notendur í þéttbýlinu. Um þetta segir
í útlistun ráðherrans:
„Færri notendur eru í dreifbýli til
að standa undir nauðsynlegum fjár-
festingum í dreifikerfinu og hefur
þróunin leitt til hækkana á gjald-
skrám. Þörf fyrir aukið framlag til
jöfnunar í dreifbýli hefur því vaxið
á síðustu árum. Hins vegar er gert
ráð fyrir að ákveðnu hámarki í fjár-
festingarþörf í dreifbýli verði náð á
næstu fimm árum.
Núverandi hlutfall jöfnunar
dreifikostnaðar í dreifbýli, sam-
anborið við þéttbýli, er tæp 50%.
Samkvæmt þeim áformum sem
kynnt voru í dag er miðað við að
þetta hlutfall fari í 85% á næsta ári.“
Jarðstrengjavæðingu og þrífös-
un dreifikerfis flýtt verulega
Í útlistun ráðuneytisins segir að í
fjármálaáætlun sé gert ráð fyrir að
500 milljónum króna verði varið
úr ríkissjóði í að flýta fyrir jarð-
strengjavæðingu og þrífösun dreifi-
kerfis raforku. Er það í samræmi
við tillögur átakshóps ríkisstjórnar-
innar um úrbætur í innviðum sem
kynntar voru fyrr á árinu í kjölfar
þess fárviðris sem gekk yfir landið
síðasta vetur.
Samkvæmt fyrri áætlunum á
jarðstrengjavæðingu dreifikerfisins
að ljúka eftir 15 ár en lagt er til að
verkið verði unnið þrefalt hraðar.

Þrífösun innleidd samhliða
jarðstrengjavæðingunni

Áætlað er að jarðstrengjavæðingin
muni fækka truflunum í dreifi-
kerfinu um 85% og að þær verði
að mestu óháðar veðri. Á þessu ári
var 100 m.kr. varið úr ríkissjóði í
verkefnið og er það þegar hafið.
Miðað er við að árið 2022 verði
fjárveiting ríkisins 200 m.kr. og 100
m.kr. á ári næstu tvö ár á eftir, eða
samtals 500 m.kr.

Úrbætur gerðar á varaafli
Í fjárlagafrumvarpi 2021 og fjár-
málaáætlun er gert ráð fyrir sér-
stökum fjármunum í átak á sviði
varaafls, en þær tillögur koma
einnig úr átakshópi stjórnvalda
um uppbyggingu innviða. Um er að
ræða 20 m.kr. á ári yfir þriggja ára
tímabil sem fari í að auka yfirsýn
og eftirlit með varaafli og að hafa
tiltæk stjórntæki til að bregðast við
skorti á varaafli. /HKr.
Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir
Snorri Sigurðsson frá Kína
til Arla Foods í Nígeríu
Snorri Sigurðsson, sem er lesend-
um Bændablaðsins að góðu
kunnur fyrir reglubundin skrif
um fagleg málefni landbúnaðar,
hefur undanfarin ár gegnt stöðu
eins af framkvæmdastjórum Arla
Foods í Kína og haft yfirumsjón
með rekstri hins Dansk-kínverska
Mjaltatækniseturs. Snorri hefur
nú verið ráðinn til Arla Foods í
Nígeríu og mun flytjast þangað,
ásamt konu sinni, Kolbrúnu Önnu
Örlygsdóttur, eftir áramótin.
Arla Foods, sem er fjórða stærsta
fyrirtækið í mjólkurvinnslu í heim-
inum og með nærri 100-falda
mjólkurinnvigtun á við allt Ísland,
hefur á undanförnum árum lagt
mikla áherslu á uppbyggingu starf-
semi sinnar utan Evrópu. Hingað
til hefur félagið lagt mesta áherslu
á Mið-Austurlönd þar sem hefur
náðst einstakur árangur og félagið
er langstærsti söluaðili mjólkur-
vara þar í dag. Þá hefur undanfarið
verið lögð mikið áhersla á kínverska
markaðinn og nú er svo komið að
félagið er stærsti innflytjandi á mjólk
til landsins og hefur þar með sett
hið þekkta Fonterra afturvfyrir sig.
Nú hafa forsvarsmenn félagsins hins
vegar ákveðið að setja mikinn kraft
í uppbyggingu Arla Foods í Vestur-
Afríku. Þar hefur orðið ör breyting
á undanförnum árum og sér í lagi í
Nígeríu með mikilli hlutfallslegri
aukningu á tekjum með tilheyrandi
fólksfjölgun og aukinni almennri
velmegun.
Nígería er sú þjóð sem vex hvað
örast í heiminum og er talið að þar
muni um 400 milljónir búa árið
2050. Svo ör vöxtur kallar á stór-
aukna framleiðslu á matvælum og
Arla Foods hefur alltaf þá stefnu
að bæði flytja inn mjólkurvörur frá
eigendum sínum í Norður-Evrópu en
einnig að byggja upp eigin vinnslu í
viðkomandi landi.
Þar sem mjólkurframleiðslan í
Nígeríu er næsta lítil, einungis 0,4
milljarðar lítra, eru mikil sóknarfæri
í mjólkurframleiðslu í landinu fyrir
Arla Foods. Það verður einmitt verk-
efni Snorra að sjá um þessa þróunar-
starfsemi félagsins, sem m.a. felst
í því að byggja upp og efla mjólk-
urframleiðslu landsins í samstarfi
við þarlend stjórnvöld og mun Arla
Foods samhliða byggja upp eigin
afurðavinnslu til þess að vinna úr
allri mjólkinni sem verður framleidd
á komandi árum. /HKr.
Snorri Sigurðsson.
Einangrunarstöðin á Stóra-Ármóti. Mynd /MHH
Sex Anguskálfar í Stóra- Ármóti
komnir í 9 mánaða einangrun
Nýlega voru þeir sex Anguskálfar
sem fæddust í sumar á Ein-
angrunar stöðinni á Stóra-Ármóti
í Flóahreppi teknir undan kúnum
og settir í einangrun þar sem þeir
verða næstu níu mánuðina.
Kálfarnir eru rúmlega þriggja
mánaða en þeir eru undan Emil
av Lillebakken 74028, sem er
eitt besta Angusnautið í Noregi
í dag. Kvígurnar eru 3 og heita
Emelía, Endurbót og Etna. Nautin
eru líka þrjú og heita Emmi, Erpur
og Eðall. Þetta kemur m.a. fram
á vefsíðu Búnaðarsambands
Suðurlands. Þar kemur líka fram
að sú nýbreytni verður tekin upp
að kálfarnir verða viðraðir af og til
í útigerði á þessum níu mánuðum.
/MHH Byggðastofnun undirritar samning við European Investment Fund:
Betri lánakjör eiga m.a. að auðvelda
kynslóðaskipti á bújörðum
Byggðastofnun hefur undirritað
samstarfssamning við European
Investment Fund (EIF) um
aðild að ábyrgðakerfi sjóðsins
á grundvelli s.k. COSME áætl-
unar sem hefur það að mark-
miði að bæta aðgengi lítilla og
meðalstórra fyrirtækja að láns-
fjármagni á samkeppnishæfum
kjörum.
EIF er sjóður í eigu Evrópu-
bankans, Evrópusambandsins og
annarra minni opinberra og einka-
aðila. Ísland á aðild að EIF í gegn-
um aðild að EES-samningnum.
Samningurinn veitir Byggða-
stofnun 50% bakábyrgð á lánum
veittum úr tilteknum lánaflokkum.
Gerir þetta stofnuninni kleift að
útvíkka þessa lánaflokka og mæta
þar með lánsþörfum landsbyggð-
anna enn betur en áður.
Sérstakur lánaflokkur vegna
kynslóðaskipta í landbúnaði
Þannig hefur verið stofnaður sér-
stakur lánaflokkur vegna kynslóða-
skipta í landbúnaði, en ungum
bændum hefur reynst erfitt að fjár-
magna kaup á bújörðum sökum
hefðbundinnar 25% eiginfjárkröfu.
Mun ungum bændum nú standa
til boða allt að 90% fjármögnun
vegna kynslóðaskipta með tilkomu
ábyrgðakerfis EIF.
Allt að 90% lán vegna
verkefna í umhverfisvernd
Að sama skapi mun stofnunin bjóða
allt að 90% lán vegna verkefna
sem stuðla að umhverfisvernd.
Þar með talið nýtingu endurnýjan-
legra orkugjafa, bættrar orkunýtni,
mengunarvarna, bættrar auðlinda-
notkunar, lífrænnar matvælafram-
leiðslu o.s.frv.
Þá mun viðkvæmum sjávar-
byggðum standa til boða hagstæð
lán til fiskvinnslu og útgerðar með
allt að 75% veðsetningu í fiski-
skipum með kvóta.
Til viðbótar verða núverandi
lánaflokkar stofnunarinnar enn í
boði á starfssvæði hennar. Má þar
helst nefna sérstök lán til stuðn-
ings atvinnurekstri kvenna sem
notið hafa mikilla vinsælda og lán
vegna nýsköpunar í landsbyggð-
unum.
Allar nánari upplýsingar um lána-
flokka Byggðastofnunar má finna á
vefsíðunni undir „Fjármögnun“, eða
hjá Arnari Má Elíassyni, forstöðu-
manni fyrir tækja sviðs
. /HKr.
Myndin er tekin við undirritun fyrsta lánsins í samstarfi við EIF vegna kynslóðaskipta í landbúnaði, sem veitt var
ungum bændum til kaupa á jörðinni Dæli í Skíðadal í Dalvíkurbyggð. Frá vinstri á myndinni eru: Arnar Már Elí-
asson, forstöðumaður fyrirtækjasviðs Byggðastofnunar og Aðalsteinn Þorsteinsson forstjóri ásamt Hjálmari Birgi
Jóhannssyni og Brynhildi Heiðu Jónsdóttur og dætrum þeirra.