Bændablaðið - 08.10.2020, Blaðsíða 1

19. tölublað 2020 ▯ Fimmtudagur 8.október ▯ Blað nr. 572 ▯ 26. árg. ▯ Upplag 32.000 ▯ Vefur: bbl.is
Afrísk svínapest breiðist út með villisvínum um Evrópu – Stórir kaupendur í Asíu hafa bannað innflutning á svínakjöti frá Þýskalandi:
MAST treystir á að erlent eftirlit varni því
að smitað svínakjöt berist til Íslands
– Segir strangar takmarkanir á viðskipti með svínakjöt þar sem afrísk svínapest hefur greinst en engar beinar aðgerðir á döfinni hér
Fyrr í þessum mánuði greindist
fyrsta tilfelli afrískrar svínapestar
í Þýskalandi. Veiran fannst í villi­
svínum og enn sem komið er hefur
hún ekki fundist í eldisdýrum eða
á svínabúum í Þýskalandi.
Eigi að síður hafa nokkrar þjóðir
þegar bannað innflutning á svína­
kjöti frá landinu.
Strangar takmarkanir á viðskipti
og fyrirbyggjandi aðgerðir eru í
löndum þar sem afrísk svínapest
hefur greinst til að reyna að hefta
útbreiðslu pestarinnar.
Svínapest smitast ekki í menn en
ekkert bóluefni er til við veirunni
sem pestinni veldur og hún hefur
alvarlegar afleiðingar á svínaeldi þar
sem hún kemur upp.
Thelma Dögg Róbertsdóttir, sér­
greinadýralæknir í heilbrigði og vel­
ferð svína hjá Matvælastofnun, segir
að Matvælastofnun hafi eftirlit með
innflutningi á matvælum sem eru
upprunnin í löndum utan Evrópska
efnahagssvæðisins.
Strangar takmarkanir
Innfluttu kjöti frá löndum utan
Evrópska efnahagssvæðisins skal
fylgja opinbert heilbrigðisvottorð.
Komi upp afrísk svínapest á svínabúi
eru settar hömlur á búið með það að
markmiði að koma í veg fyrir út­
breiðslu sjúkdómsins, meðal annars
er ekki heimilt að dreifa vörum
þaðan. Yfirvöld í útflutningsríki geta
ekki vottað kjöt frá búi sem hömlur
gilda um vegna tilkynningarskyldra
sjúkdóma.
Búum lokað ef sýking kemur upp
Thelma segir að innan Evrópu­
sambandsins sé vöktunarkerfi og að
um leið og það kemur upp tilkynn­
ingarskyldur sjúkdómur, eins og
afrísk svínapest á búum, sé þeim
lokað og ýmsar aðrar takmarkanir
eru fyrirskipaðar, meðal annars um
viðskipti með vörum sem borið geta
veiruna. Með því móti er reynt að
tryggja að sýktar vörur berist ekki
á markað.
„Sýking hefur greinst á svína­
búum í Evrópu og í nokkrum villi­
svínum í Þýskalandi og við hjá
Matvælastofnun munum að sjálf­
sögðu fylgjast með framvindunni en
í raun treystum við því að eftirlitið í
Þýskalandi sé virkt og að yfirvöld í
landinu grípi til viðeigandi ráðstaf­
ana gerist þess þörf.“
Ekki gripið til beinna
aðgerða hér á landi
Samkvæmt þessu er því í raun ekki
gripið til neinna beinna aðgerða hér
á landi en Thelma segir að málið
verði skoðað komi upp sýkingar af
afrískri svínapest í búum í löndum
sem við flytjum inn svínakjöt frá.
Matvælastofnun fylgist náið með til­
kynningum frá Evrópusambandinu
og er á varðbergi vegna þessa.
Berst með hráu og frosnu kjöti
„Við hjá Matvælastofnun leggjum
áherslu á að svínabúin í landinu
hafi strangan aðgang inn á búin.
Sjúkdómurinn breiðist helst með
villisvínum, tækjum sem notuð eru
á svínabúum og vöruflutningabílum
sem flytja svín eða svínaafurðir milli
staða og matvælum. Á Íslandi eru
ekki villisvín og það er plús fyrir
okkur og þar sem sjúkdómurinn
þekkist ekki hér á landi berst hann
ekki með flutningabílum.
Það er líka rétt að benda á að
vírusinn getur lifað lengi í frosnu
kjöti.
Erlendis er algengt að fólk skilji
eftir matarafganga á svæðum þar
sem villisvín eru, til dæmis pylsur
eða skinku, og þannig getur pestin
hæglega borist í svínin frá fólki og
úr mat.
Eins og áður er sagt getur pestin
borist með hráu og frosnu svína­
kjöti, eða öðru sem mögulega inni­
heldur svínakjöt, til landsins og
svo mögulega inn á svínabú með
fólki. Við minnum því á að aðilar
sem hafa verið erlendis þar sem svín
hafa verið eða komist í snertingu
við hugsanlegt smit fari ekki inn
á svínabú á Íslandi fyrr en í fyrsta
lagi 48 klukkustundir eftir komu til
landsins. Einnig er mikilvægt að fólk
sem starfar á svínabúum hérlendis
taki ekki með sér matvæli sem geta
borið smit inn á búin. Ég vil líka
minna á bannið við að fóðra svín
með eldhúsúrgangi, en svoleiðis
fóðrun getur borið smit í svínin.
Mig langar líka að benda á að
pestin getur einnig borist til landsins
með ferðamönnum og ekki síst fólki
sem stundar veiðar á svæðum þar
sem hún er til staðar.“
Viðbragðsáætlun
Thelma segir að ef svo fer að
afrísk svínapest berist til landsins
sé til staðar viðbragðsáætlun um
viðbrögð við alvarlegum smitandi
dýra sjúkdómum sem nýbúið sé að
uppfæra. Áætlunin gerir ráð fyrir
skjótum viðbrögðum til að hefta út­
breiðslu pestarinnar og að útrýma
henni sem fyrst með því að loka
búum, skera niður og sótthreinsa.
„Eitt af því sem mestu skiptir
til að ráða niðurlögum pestarinnar
er að fá sem fyrst tilkynningu frá
svínabúi ef grunur kemur upp um
smit.“
Að sögn Thelmu er mögulegt að
hefta og útrýma sýkingum af þessu
tagi sé gripið strax til aðgerða, eins
og sannaðist þegar tókst að útrýma
Gumboro­veikinni í alifuglum sem
kom upp 2019 og var útrýmt fyrr á
þessu ári.
Thelma segir að verið sé að
útbúa veggspjald sem ætlað er til
að hengja upp á svínabúum til að
minna fólk á að fara varlega og gæta
að smitvörnum. Auk þess sem hún
bendir á nýtt smitvarnarmyndband
á heimasíðu Matvælastofnunar,
https://www.mast.is/en/travel. /VH
– Sjá nánar um afrísku
svínapestina og stöðu mála í
Þýskalandi á bls. 10
Kornskurður hjá bændum hefur gengið nokkuð vel í haust þó rignt hafi heldur mikið í september. Að sögn bænda er kornuppskeran heldur betri en í meðallári. Á myndinni er verið að slá korn
á bænum Syðra-Fíflholti í Vestur-Landeyjum með nýrri vél, sem þrír bændur festu kaup á og fluttu inn til landsins. Er það nefnt „Reytiborð“ og reytir það kornið af axinu sem síðan er dælt á
vagn en hálmurinn verður eftir. Kornið er síðan keyrt heim að bæ og sett í stæðu og verður þar að votverkuðu byggi, sem nautgripir fá í vetur. Mynd / Magnús Hlynur Hreiðarsson
Ört vaxandi fjárfestingar
í nýrri hátækni í landbúnaði
þrátt fyrir COVID-19
20
26–27
Fangar angan
íslenskrar
náttúru
Landgræðsluverðlaunin komin í
hús og hugað að frekari stækkun
36–37