Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2020, Qupperneq 109

Mannekla meðal hjúkrunarfræðinga er ekki ný af nálinni
(Guðbjörg Pálsdóttir o.fl., 2017). Fram kom hjá þátttakendum
að þeir fundu að mikið álag væri á stjórnendunum við að
manna daglegar vaktir og að þeir stökkva til þegar starfsfólk
vantar, og vinna þá jafnvel langt umfram fulla vinnuskyldu því
það að manna allar vaktir er á ábyrgð stjórnenda. Ábyrgð
deildarstjóra er mikil en aðstoðardeildarstjórunum fannst að
þeir bæru þessa ábyrgð með þeim og vegna skorts á hjúkrunar-
fræðingum næðu þeir ekki að sinna þeim verkefnum sem
væru á ábyrgð þeirra. Mikilvægt er að rannsaka frekar reynslu
stjórnenda af störfum þeirra, álagi og ábyrgð.
Það getur falist mikill ávinningur í því að styðja vel við nýja
stjórnendur (Hewko o.fl., 2015) eins og þátttakendur ítrekuðu.
Einnig kom fram mikilvægi góðra bjargráða. Bjargráð gátu
verið af mismunandi toga, eins og jóga, líkamsrækt, hand-
leiðsla, að setja mörk varðandi vinnu heima og margt fleira,
en það að ná að sleppa tökum á vinnunni þegar heim er komið
minnkaði álag og jók jafnvægi milli einkalífs og vinnu. Ef
áhersla væri lögð á það innan stofnana að kenna nýju starfs-
fólki mismunandi bjargráð mætti ef til vill koma í veg fyrir of
mikið álag og álagstengd einkenni starfsmanna. Seigla hjúkr-
unarfræðinga dregur úr vinnutengdu álagi og kulnun (Kester
og Wei, 2018), en rannsókn Leng og samstarfsmanna (2020)
sýnir að hjúkrunarfræðingar undir 45 ára og með minna en
6–10 ára reynslu hafa minni seiglu en þeir sem eldri og reynd-
ari eru. Mikilvægt er að átta sig á þessum mun og reyna að
beita aðferðum til þess að minnka álag í starfi ungra hjúkr-
unarfræðinga og auka seiglu þeirra.
Styrkur og takmarkanir rannsóknar
Niðurstöður rannsóknarinnar dýpka skilning á þeirri reynslu
að vera aðstoðardeildarstjóri en segja aðeins til um reynslu
þátttakenda og segja því ekki til um reynslu allra ungra að -
stoðardeildarstjóra á Íslandi. Þær gefa þó dýpri skilning á
reynslu þeirra þar sem ákveðinn rauður þráður var í gegnum
öll viðtölin en alltaf verður að gera ráð fyrir valskekkju. Ekki
hafa verið gerðar rannsóknir hér á landi um þetta efni og auka
því niðurstöðurnar þekkingu okkar á reynslu ungra aðstoðar-
deildarstjóra af stjórnunarstarfi sínu.
Ályktanir
Mikilvægt er að styðja vel við aðstoðardeildarstjóra með góðri
aðlögun og skýru hlutverki en jafnframt að aðstoða þá við að
koma sér upp góðum bjargráðum til þess að minnka álag og
stuðla að góðri heilsu. Þátttakendur rannsóknarinnar lýstu
starfi aðstoðardeildarstjóra sem starfi sem býr yfir mörgum og
spennandi tækifærum sem gera þarf sýnilegri. Þörf er á frekari
rannsóknum á sýn ungra hjúkrunarfræðinga í aðstoðardeild-
arstjórastöðu til að fá betri mynd af reynslu þeirra.
Heilbrigðiskerfið tekur stöðugum breytingum, meðal ann-
ars vegna aukinnar tækni og meiri hraða sem og vegna breyttra
þarfa sjúklinga. Einnig breytast gildi og viðmið heilbrigðis-
starfsmanna. Því er mikilvægt að afla þekkingar um reynslu
þeirra sem eru aðstoðardeildarstjórar og tilheyra Y-kynslóð -
inni til að hægt sé að veita viðeigandi stuðning í starfi og
tryggja að hver eisntaklingur geti vaxið og dafnað í krefjandi
og síbreytilegu starfi aðstoðardeildarstjóra. Hér eru mörg sóknar -
færin til að gera góða hluti enn betri.
Þakkir
Sérstakar þakkir fá ungu aðstoðardeildarstjórarnir sem voru
tilbúnir til þess að deila reynslu sinni við gerð þessarar rann-
sóknar. Einnig fær Landspítali þakkir fyrir sveigjanleika og
stuðn ing við gerð rannsóknarinnar, Félag íslenskra hjúkrunar-
fræðinga fyrir veittan styrk og dr. Finnur Friðriksson fyrir yfir -
lestur.
Heimildir
Al Sabei, S. D., Ross, A. M. og Lee, C. S. (2019). Factors influencing nurses’
willingness to lead. Journal of Nursing Management, 27(2), 278–285.
doi:10.1111/jonm.12698
Anselmo-Witzel, S., Orshan, S. A., Heitner, K. L. og Bachand, J. (2017). Are
generation Y nurses satisfied on the job?: Understanding their lived ex-
periences. Journal of Nursing Administration, 47(4), 232–237. doi:10.
1097/nna.0000000000000470
Baker Rosa, N. M. og Hastings, S. O. (2018). Managing millennials: Looking
beyond generational stereotypes. Journal of Organizational Change Man-
agement, 31(4), 920–930. doi:10.1108/JOCM-10-2015-0193
Berglind Harpa Svavarsdóttir og Elísabet Hjörleifsdóttir. (2020). Streita,
kulnun og bjargráð á meðal hjúkrunarfræðinga á bráðalegudeildum.
Tímarit hjúkrunarfræðinga, 96(1), 68–75.
Boamah, S. A. og Laschinger, H. K. S. (2016). The influence of areas of work-
life fit and work-life interference on burnout and turnover intentions
among new graduate nurses. Journal of Nursing Management, 24(2),
E164–E174. doi:10.1111/jonm.12318
Buchan, J., Duffield, C. og Jordan, A. (2015). ‘Solving’ nursing shortages: Do
we need a new agenda? Journal of Nursing Management, 23(5), 543–545.
doi:10.1111/jonm.12315
Cabral, A., Oram, C. og Allum, S. (2019). Developing nursing leadership tal-
ent: Views from the NHS nursing leadership for south-east England.
Journal of Nursing Management, 27(1), 75–83. doi:10.1111/jonm.12650
Chisengantambu, C., Robinson, G. M. og Evans, N. (2018). Nurse managers
and the sandwich support model. Journal of Nursing Management, 26(2),
192–199. doi:10.1111/jonm.12534
Christensen, S. S., Wilson, B. L. og Edelman, L. S. (2018). Can I relate?: A re-
view and guide for nurse managers in leading generations. Journal of
Nursing Management, 26(6), 689–695. doi:10.1111/jonm.12601
Cummings, G. G., Tate, K., Lee, S., Wong, C. A., Paananen, T., Micaroni, S.
P. M. og Chatterjee, G. E. (2018). Leadership styles and outcome patterns
for the nursing workforce and work environment: A systematic review.
International Journal of Nursing Studies, 85, 19–60. doi:10.1016/j.ijnurstu.
2018.04.016
Duffield, C. M., Roche, M. A., Dimitrelis, S., Homer, C. og Buchan, J. (2015).
Instability in patient and nurse characteristics, unit complexity and pa-
tient and system outcomes. Journal of Advanced Nursing, 71(6), 1288–
1298. doi:10.1111/jan.12597
Ghislieri, C., Gatti, P., Molino, M. og Cortese, C. G. (2017). Work–family
conflict and enrichment in nurses: Between job demands, perceived or-
ganisational support and work–family backlash. Journal of Nursing Man-
agement, 25(1), 65–75. doi:10.1111/jonm.12442
Guðbjörg Pálsdóttir, Gunnar Helgason og Helga Ólafs. (2017). Hjúkrunar-
fræðingur óskast til starfa! Vinnumarkaður hjúkrunarfræðinga. Sótt á
https://www.hjukrun.is/library/Skrar-NeW/utgefid-efni/Skyrslur/
Vinnumarkadur_hjukrunarfraedinga.pdf
ritrýnd grein scientific paper
tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 96. árg. 2020 109