Studia Islandica - 01.06.1963, Blaðsíða 13

11
að þeim. En meinlætamaður einn, sem var skuldbundinn
tvíburunum, vegna þess að þeir höfðu gefið honum aftur
æsku sína, skapaði jötun einn mikinn með mætti meinlæta
sinna. Þessi jötunn hét Mada (þ. e. ölvun), og hótaði hann
að gleypa heiminn ásamt goðunum. Þá gafst Indra upp,
og tvíburarnir voru teknir í tölu guða. En meinlætamað-
urinn hjó risann í fjóra parta, að þessu sinni með sam-
þykki guðanna, og eðli hans var skipt milli f jögurra aðila,
sem gera menn ölvaða, en það voru: drykkir, konur, leik-
ir og veiðar. Sögnina um jötuninn Mada ber Dumézil sam-
an við norrænu sögnina um Kvasi, sem skapaður var úr
hráka Ása og Vana, er þeir spýttu í eitt ker til griðamarks.
En úr blóði hans var síðar gerður skáldamjöðurinn.
önnur sögn, sem Dumézil telur skylda bæði hinni nor-
rænu og indversku sögn, er hin fornrómverska saga um
það, er Sabínar fengu jafnrétti við Rómverja á dögum
Rómúlusar. Þá náðu Sabínar Kapitólíum með þeim hætti,
að þeir mútuðu rómverskri konu, sem nefnd var Tarpeia,
flestir segja með gulli, aðrir með ástum. En Sabínar voru
mjög gullauðugir eins og Vanir.
1 öllum þessum sögum fer barátta á undan jafnréttis-
ákvæðunum. En Dumézil bendir á, að það sé ekki ófrið-
urinn, heldur friðarsamningarnir, sem skipta mestu máli.
Allar þessar sögur eiga að sýna, hvernig æðri stéttir, sem
upphaflega litu niður á vinnandi bændafólk, urðu að við-
urkenna hlutverk þess í þjóðfélaginu. Tarpeia Rómverja
á að samsvara hinni norrænu Gullveigu, sem virðist hafa
verið send af Vönum til Ása til að vekja ágirnd í brjóst-
um þeirra á sama hátt og indversku tviburarnir Nasatya
sendu hinum æðri guðum jötuninn Mada (ölvunina) til
að lama þrek þeirra.
Ýmsir merkir fræðimenn telja líkingu þessara sagna
svo mikla, að ekki þurfi að efast um sameiginlegan upp-
runa þeirra.1 En ef sögnin um Vanastríðið á rót sína að
1 Sjá de Vries.