Studia Islandica - 01.06.1963, Blaðsíða 24

22
saman við bátafundi frá bronsöld, sem geta verið leifar
gamalla blótgjafa. Margar bergristur frá bronsöld sýna
einnig hátíðahöld á skipum eða kringum skip. Gizkað
hefur verið á, að skipamyndirnar eigi að tákna farkost
árgoðanna, er þau ferðuðust um til að gera mönnum ár-
bót.1 f sömu átt bendir nafnið á bústað Njarðar: Nóatún,
sem þýðir skipatún (sbr. lat. navis = skip). Það verður
því að telja líklegast, að Njörður hafi ráðið fyrir skip-
um, löngu áður en víkingaöldin rann upp.
IV
FREYR
Um dýrkun Freys eru miklu meiri heimildir til en um
dýrkun Njarðar. f Snorra-Eddu er Frey lýst á þessa leið:
„Freyr er inn ágætasti af Ásum; hann ræður fyrir regni
og skini sólar og þar með ávexti jarðar, og á hann er
gott að heita til árs og friðar; hann ræður og fésælu
manna.“ 2 í Ynglingasögu segir Snorri miklu gerr frá
Frey:
„Freyr tók þá við ríki eftir Njörð. Var hann kallaður
dróttinn yfir Svíum og tók skattgjafar af þeim. Hann var
vinsæll og ársæll sem faðir hans. Freyr reisti að Upp-
sölum hof mikið og setti þar höfuðstað sinn, lagði þar til
allar skyldir sínar, lönd og lausan eyri. Þá hófst Uppsala-
auður og hefir haldizt æ síðan. Á hans dögum hófst Fróða-
friður. Þá var og ár um öll lönd. Kenndu Svíar það Frey.
Var hann því meir dýrkaður en önnur goðin sem á hans
dögum varð landsfólkið auðgara en fyrr af friðinum og
ári. Gerður Gymisdóttir hét kona hans. Sonur þeirra hét
Fjölnir. Freyr hét Yngvi öðru nafni. Yngva nafn var lengi
síðan haft í hans ætt fyrir tignamafn, og Ynglingar voru
síðan kallaðir hans ættmenn. Freyr tók sótt, en er að hon-
1 Sjá Almgren, bls. 69 o. áfr.
2 Snorra-Edda, Gylfaginning, 23. kap.