Studia Islandica - 01.06.1963, Page 26

24
konar fórnir eru viðhafðir söngvar margs konar og ófagr-
ir, sem bezt er að þegja um.“ Þessi síðasta málsgrein er
mjög í sama anda og aðrar lýsingar á dýrkun Freys, svo
að líklegast er, að söngvarnir hafi verið sungnir honum
til dýrðar.
Saxo Grammaticus fylgir sömu reglu og Snorri: að tala
um goðin eins og mennska menn. Hann segir frá því, er
Freyr settist að ríkjum ekki langt frá Uppsölum og gerð-
ist höfðingi goðanna. ,,I stað hinna fornu blótsiða, sem
margar þjóðir höfðu iðkað öldum saman, innleiddi hann
ósiðlega háttu. Hann hafði menn að sláturfé og framdi
viðurstyggileg blót til dýrðar uppheimsgoðum.“ 1 Á öðr-
um stað skýrir Saxo frá „hinum örgu líkamshræringum,
dárslegum ærslum trúðanna og blautlega bjöllugný," sem
var samfara blótum Svia í Uppsölum hjá sonum Freys.2
Loks segir frá því, að Freyr Svíakonungur hafi fellt Sig-
urð Noregskonung og lokað húsfreyjur þeirra frænda
inni í pútnahúsi og neytt þær til að gefa sig á vald hverj-
um sem var í allra augsýn.3 Varla verða þessar frásagn-
ir skýrðar með öðru en því, að opinber mök karla og
kvenna hafi verið ríkur þáttur í dýrkun Freys. En greini-
legast er dýrkun Freys í Svíþjóð lýst í þætti ögmundar
dytts og Gunnars helmings.4 Gunnar flýði úr Noregi und-
an lífláti og komst austur til Svíþjóðar. Þar kynntist hann
„konu Freys“, sem varðveitti hof guðsins og ók þess á
milli um landið með líkneski hans til ,,að gera mönnum
árbót“. En Gunnar kastaði líkneskinu út úr vagninum,
settist sjálfur í sæti guðsins og tók að sér hlutverk hans.
Litlu síðar veittu Svíar því athygli, að kona Freys gekk
með barni, „og þótti Svium nú allvænt um þennan guð
sinn; var og veðrátta blíð og allir hlutir svo árvænir, að
engi maður mundi slíkt.“ Sögnin um Gunnar helming er
1 Saxo, bls. 67.
2 Sama rit, bls. 154.
3 Sama rit, bls. 251.
4 Isl. fornrit IX, bls. 101—115.