Studia Islandica - 01.06.1963, Page 28

26
jöfnum höndum til þess að efla frjósemi hreindýra og
gróður jarðar. Til er nákvæm lýsing á því, hvernig þessi
guð var blótaður: „Slátrað var hreintarfi og blóði hans
stökkt á öll bein dýrsins. Síðan voru beinin grafin í jörð
ásamt hornum allra þeirra dýra, sem slátrað hafði verið.
Þá var reist upp skurðgoð úr birki mitt á meðal beinanna.
Það var einnig vökvað með blóði og á brjóst þess festur
getnaðarlimur. Skurðgoðið var kallað Waralden Olmay
eða Veraldarmaðurinn. Fórn getnaðarlimsins, er bundinn
var við goðið, átti að valda þvi, að jörðin gæfi hreinunum
ekki aðeins fæðu, heldur einnig öfluga kynorku, svo að
hreindýrahjörðin yxi.“ 1
Það leynir sér ekki, að skurðgoð Lappa er eftirmynd
norrænna Freysmynda, og nægir að minna á lýsingu
Adams af Brimum á líkneski Freys í Uppsalahofi. Freyr
var einnig blótaður við brúðkaup að sögn Adams. Þess
er ekki getið víðar í fornum ritum. En í Noregi tíðkaðist
sá siður á seinni öldum, að völsamyndir voru hengdar
upp á stöng, er brúðkaup var haldið.2 Augljóst er, að til-
gangur þessa siðar er hinn sami og er brúðkaup voru
helguð þeim guði, sem búinn var tákni frjóseminnar.
Eina samtíma heimild um dýrkun Freys á Norðurlönd-
um er kirkjusaga Adams af Brimum. En hinar íslenzku,
dönsku og lappnesku heimildir, sem ritaðar eru löngu
síðar, fylla þá mynd, sem þar er dregin upp af dýrkun
goðsins. Af öllum þessum heimildum er ljóst, að Freyr
hefur ekki aðeins verið blótaður til að efla frjósemi jarð-
ar. Tímgun dýranna er honum einnig háð, og menn blóta
hann til ásta.
Eina goðsagan, sem til er um Frey, er líka ástasaga,
og er hún varðveitt í Eddukvæðinu Skírnismálum. Þar
segir frá því, er Freyr sendi Skírni, skósvein sinn, í Jöt-
unheima að biðja Gerðar, dóttur Gymis jötuns. Hafði
1 SjáWessénI,bls. 182—183.
2 Sjá Hjalmar Falk: De nordiske hovedguders udvlklingshisto-
rie, Arkiv 1927, bls. 37.