Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 2021, Qupperneq 58

Náttúrufræðingurinn - 2021, Qupperneq 58
Náttúrufræðingurinn 58 Júní / June Júlí / July Ágúst / August Sept. / Sept. Okt. / Oct. N=9 N=71 N=156 N=55 N=353 Júní / June Júlí / July Ágúst / August Sept. / Sept. Okt. / Oct. N=5 N=49 N=97 N=51 N=340 % k ve n flu g u r / % f e m a le fl ie s % k ve n flu g n a m eð f an g i / % f e m a le g ra vi d 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 50 40 30 20 10 0 2. mynd. A. Kvenfluga snípuluddu með nær fullþroska lirfu innvortis, samanber svörtu nabbana sem sjást í gegnum húð á aftur- bol. Á neðra borði vængja sjást fimm eggja- þyrpingar Promyialges pari-mítla (örvar). B. Nýgotin púpa snípuluddu fundin í fjaðurham rjúpu (Lagopus muta). – A. Female Ornit- homya chloropus carrying an almost mature larva as seen by two dark knobs close to the surface of the lower abdomen. Five clusters of Promyialges pari eggs are located under the wings (arrows). B. Newly deposited O. chloropus pupa obtained from the plumage of Rock Ptarmigan Lagopus muta. Ljósm./ Photo: Svavar Ö. Guðmundsson (A); Karl Skírnisson (B). Tölfræði Smittíðni var mæld sem hlutfall sýktra einstaklinga í úrtaki og meðalsmitmagn sem meðalfjöldi sníkjudýra á sýktan einstakling. Við notuðum forritið QP til að reikna smittíðni og meðalsmitmagn fyrir kláðamítla.24 Öryggismörk fyrir smithlutfall og hlutfall vanfærra kven- flugna var fundið með aðferð Sterns, fyrir kynjahlutföll með aðferð Blakers, og fyrir meðalsmitmagn með Bootstrap- -aðferðinni. Við notuðum forritið einnig til að bera saman fyrir kláðamítilinn M. borealis annars vegar mun á smittíðni á milli tímabila með Fisher’s exact-prófi og hins vegar mun á meðalsmitmagni á milli tímabila með Bootstrap t-prófi. NIÐURSTÖÐUR Snípuludda Allar lúsflugur í rannsókninni voru greindar sem snípuluddur, O. chloropus. Fyrsta snípuluddan veiddist 16. júní og sú síðasta 11. október. Miðað við þetta eru snípuluddur á kreiki í að minnsta kosti fjóra mánuði á ári. Hlutfall kvenflugna var 55,6–69,0% í júní til ágúst. Í september og október var það mun hærra eða 92,7% og 96,3% (3. mynd). Engar snípuluddur komnar að goti fundust í júní og júlí. Það var ekki fyrr en 2. ágúst að fyrsta kven- flugan með þroskaða lirfu fannst. Í sýnum frá ágúst voru 21,6% kvenflugnanna rétt ógotnar, og það hlutfall hélst svipað í sept- ember (29,4%) og október (18,5%; 4. mynd). spanna allt skeiðið þegar flugur eru á kreiki. Við söfnun var fluga gripin með fingrunum, sett í 5 ml glas með 70% etanóli og glasið merkt með dagsetn- ingu, stað, tegund fugls og aldri. Þannig voru flest sýni tengd ákveðnum einstak- lingi af þekktri tegund og aldri. Sum sýni voru safnsýni, það er allar flugur saman í glasi voru af hýsli sömu tegundar frá sama stað og degi. Fimm flugur náðust á víðavangi án þess að nokkur hýsill væri nærri, en höfðu sest á þann sem safnaði. Greining á flugum Flugurnar voru skoðaðar við 10–40- falda stækkun undir víðsjá. Við tegundargreiningu var stuðst við lýs- ingar frá Hutson1 og Petersen o.fl.18 Flugurnar voru kyngreindar á ytri kyn- færum. Fullþroska kvenflugur geta gotið nokkrum sinnum í hverjum mánuði. Skömmu fyrir got sést móta fyrir lirf- unni og svartir blettir á enda hennar sjást gegnum húðina á afturbol móður- innar (2. mynd). Við skráðum fyrir allar kvenflugur hvort þetta sæist. Leit að mítlum og naglúsum Við leituðum í víðsjá við 20–40-falda stækkun að fiðurmítlum og naglúsum á frambol, afturbol og höfuðlið, gang- limum og vængjum hverrar flugu og í geymsluvökva glasanna þar sem flug- urnar voru varðveittar. Einu ásæturnar sem við fundum voru mítlar og væru þeir til staðar töldum við þá, skráðum hvar á líkama flugunnar þeir voru og áætluðum fjölda eggja á flugu. Var þar miðað við þrjá flokka: 1 = 1–9 egg, 2 = 10–99 egg, og 3 = 100–999 egg. Við losuðum mítla frá flugum með fíngerðri sprautunál sem beitt var líkt og hnífsegg, fluttum þá yfir á smásjárgler og steyptum í Hoyer’s inn- steypingarefni undir þekjugleri.19 Sýnin voru svo þurrkuð yfir nótt í hitaskáp við 60°C. Við notuðum smásjá til að tegunda- og kyngreina mítla á glerjum. Við grein- ingu á M. borealis, P. pari og M. avus var stuðst við greiningarlykla.15,20–23 Sergey V. Mironov við dýrafræðideild Rússnesku vísindaakademíunnar í Sankti Péturs- borg staðfesti greiningar P. pari og M. avus. Smásjármyndir voru teknar með stafrænni myndavél (Nikon DS-Vi1) og var hún fest á DMLB Leica-smásjá sem útbúin var með skerpuaukandi linsum (Nomarski Interference Contrast). 1. mynd. Hýslar og söfnunartími snípuluddu 1999–2011. – Hosts and collection time for Ornithomya chloropus 1999–2011. Annað / Other Sandlóa / Ringed Plover Fálki / Gyrfalcon Spói / Whimbrel Heiðlóa / Golden Plover Rjúpa / Rock Ptarmigan Júní / June E in tö k / S p ec im en Júlí / July Ágúst / August Sept. / Sept. Okt. / Oct. 400 350 300 250 200 150 100 50 0
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.