Náttúrufræðingurinn - 2021, Qupperneq 86

Náttúrufræðingurinn
86
mönnum þjóðarinnar og hagsmunaaðilum í sjávarútvegi.
Hann naut hins vegar mikillar virðingar og trausts beggja
hópa og með vísindalegri sannfæringu, dugnaði og þolinmæði
tókst honum oftast að ná í gegn því sem að var stefnt. Sem
forstjóri var Jakob mikils metinn af samstarfsmönnum og
hann hafði lag á að fá þá til þess að sameinast um brýn verk-
efni þar sem sjálfbær nýting auðlinda Íslandsmiða var ávallt
í fyrirrúmi. Jakob lét af forstjórastarfinu 1998 og tók þá við
Jóhann Sigurjónsson. Jakob settist hins vegar ekki í helgan
stein heldur hélt áfram kennslu og ritun vísindagreina. Hér
er ekki ætlunin að gera grein fyrir þeim fjölmörgu vísinda-
greinum sem hann skrifaði á sínum starfsferli. Af því að síldin
var eftirlætisviðfangsefnið vil ég þó nefna sérstaklega að hann
ritaði yfirlitsgreinar um hana í samstarfi við norska kollega í
Rit Fiskideildar11 og í ICES Marine Science Symposia.12 Þá var
hann, eins og fram hefur komið, mikill áhugamaður um að
Hafrannsóknastofnunin byggi yfir öflugum skipakosti og rit-
aði ásamt undirrituðum í Ægi þrjár greinar um aðdraganda og
smíði íslenskra hafrannsóknaskipa.5,13,14
Haustið 1994 var Jakob skipaður prófessor í fiskifræði við
Háskóla Íslands og var það fyrsta prófessorsstaða í fræði-
greininni hér á landi.15 Staðan var stofnuð til að endurskipu-
leggja og efla kennslu og rannsóknir í fiskifræði og skyldum
greinum við Líffræðiskor (nú hluti af Líf- og umhverfis-
vísindadeild). Fram að þessu höfðu ýmsir starfsmenn Haf-
rannsóknastofnunar sinnt kennslu í fiskifræði og skyldum
greinum við háskólann í stundakennslu. Ákvörðunin um
stofnun prófessorsembættis átti sér langan aðdraganda og var
tekin í framhaldi af niðurstöðu ráðgjafarnefndar um stefnu
Háskóla Íslands frá 1991 og samþykkt þingsályktunartillögu
um stofnun prófessorsembættis í fiskifræði við skólann. Með
þessu var vonast til þess að auka mætti samstarf Háskóla
Íslands og Hafrannsóknastofnunar. Jakob gegndi embættinu
til 2001 en þá tók Guðrún Marteinsdóttir við og byggði á þeim
grunni sem Jakob hafði lagt.
Jakob hlaut margvíslegar viðurkenningar fyrir störf sín í
þágu haf- og fiskirannsókna. Hann var sæmdur riddarakrossi
hinnar íslensku fálkaorðu árið 1965 og stórriddarakrossi sömu
orðu árið 1986. Árið 1977 var hann kjörinn félagi í Vísindafé-
lagi Íslendinga. Árið 1995 voru Jakobi veitt heiðursverðlaun
svissnesku vísindaakademíunnar fyrir framúrskarandi fram-
lag á sviði vísinda til sjálfbærrar nýtingar náttúruauðlinda.
Af því tilefni var Jakob spurður um þýðingu verðlaunanna
fyrir sig og starf sitt. Hann svaraði: „Ég tel verðlaunin fyrst
og fremst hafa þýðingu fyrir þann málstað sem við á Hafrann-
sóknastofnun höfum barist fyrir í 30 ár. Við höfum verið að
reyna að sannfæra fólk um að nýta auðlindir sjávar á sjálf-
bæran hátt,“16 og bætti svo við: „Ég vil láta það koma skýrt
fram að verðlaun mín eru viðurkenning á störfum fjölmargra
annarra. Ég vil þess vegna þakka öllum samstarfsmönnum
mínum hérlendis sem erlendis, fyrir stuðning sinn í baráttu
minni.“16 Árið 1997 var Jakob heiðraður af Landssambandi
íslenskra útvegsmanna. Kristján Ragnarsson, formaður sam-
takanna, sagði þá meðal annars: „Jakob Jakobsson hefur um
Jakob í „brúnni“ á Hafrannsóknastofnun 1987. Ljósm. Ólafur S. Ástþórsson.