Þjóðmál - 01.03.2018, Qupperneq 72

70 ÞJÓÐMÁL Vor 2018
San Remo-ráðstefnan árið 1920
Þegar Ottómanríkið (forveri Tyrklands
nú tímans) leystist upp eftir fyrri heims-
styrjöldina var yfirráðasvæði þess fyrir botni
Miðjarðarhafs skipt á milli sigurþjóðanna
Breta og Frakka.
Þetta var gert á San Remo-ráðstefnunni árið
1920. Þar fengu Bretar og Frakkar hvorir sitt
svæði til yfirstjórnar þar til innfæddir íbúar
á svæðunum hefðu getu til að stjórna sér
sjálfir. Í 4. lið 22. gr. San Remo-yfirlýsingar-
innar segir „[...] þar til íbúarnir geta staðið
á eigin fótum.“ Frakkar fengu Sýrland auk
Líbanons, og Bretar fengu Írak og Palestínu
(Vestur-Jórdaníu) en árið 1921 bættu Bretar
Austur-Jórdaníu við svæði sitt. Það varð
sjálfstætt furstadæmi (emírat) – í raun breskt
verndarríki.
Sameiginlega mynduðu svæðin „breska
umboðssvæðið Palestínu“ þar til Austur-
Jórdanía – konungsríkið Jórdanía – hlaut
sjálfstæði árið 1946. Í von um að koma í veg
fyrir gagnrýni Araba – valdbeitingu Araba –
bönnuðu Bretar Gyðingum strax árið 1922 að
sækja austur yfir ána Jórdan.
Þetta dugði ekki og Bretar færðu það
sem eftir stóð af umboðssvæði þeirra í
Palestínu (það er Vestur-Jórdaníu) undir
forsjá Sameinuðu þjóðanna (SÞ) árið 1947.
Í nóvember 1947 samþykktu SÞ að skipta
Palestínu í svæði Gyðinga og svæði Araba.
Gyðingar samþykktu skiptinguna en Arabar
höfnuðu ályktuninni um hana og gerðu
vopnaða árás.
Í tilefni af yfirlýsingu Donalds Trump Bandaríkjaforseta 6. desember 2017
um að bandaríska sendiráðið í Ísrael yrði flutt til Jerúsalem (fyrir árslok 2019)
birtist meðfylgjandi grein eftir Lone Nørgaard, lektor, cand. mag og Torben
Hansen sagnfræðing á dönsku vefsíðunni altinget.dk 7. janúar 2018.
Hún er hér birt í íslenskri þýðingu með góðfúslegu leyfi höfunda.
Í tilefni af flutningi
sendiráðs til Jerúsalem
Alþjóðastjórnmál