Saga - 2012, Side 23

Höfundi Kjalnesinga sögu hefur ekki þótt tiltökumál að lýsa norrænu
helgihaldi eins og eldsdýrkun Serkja, væntanlega talið að heiðni væri
jafnan sjálfri sér lík. Andstæður kristni og heiðni eru þannig dregnar
skörpum dráttum í heimildum og virðast mótaðar af tvíhyggju.
En var hægt að skilgreina kristni og heiðni sem pólitískar ein-
ingar sem skiptu máli í samtímanum? Slíkur skilningur var forsenda
krossferða, og Íslendingar hljóta að hafa fylgst með gangi þeirra.
Þannig greina Sturlunga og Guðmundar saga biskups frá því að
Serkir hafi unnið Jórsalaborg árið 1187 „svo að margir óvitrir menn
ætluðu verða mundu heimsslit“38 og Annálar þekkja konung þeirra
Saladin, sem í leiðinni vann „alla austurhálfu heimsins“.39 Nokkur
óvissa kemur fram í heimildum um legu Serklands. Í ýmsum ritum
er það í Afríku.40 Í öðrum er það í Mesópótamíu.41 Í Maríu sögu
íslam og andstæður … 21
38 Sturlunga saga I. Útg. Jón Jóhannesson, Magnús Finnbogason og Kristján
Eldjárn, 2 bindi (Reykjavík: Sturlunguútgáfan 1946), bls. 135–136; Guðmundar
sögur biskups I. Ævi Guðmundar biskups, Guðmundar saga A, Editiones
Arnamagnæanæ B. 6. Útg. Stefán Karlsson (Kaupmannahöfn: Reitzel 1983), bls
63.
39 Islandske Annaler indtil 1578. Útg. Gustav Storm (Christiania: Norsk historisk
kildeskriftfond 1888), bls. 119–120, sbr. einnig bls. 180.
40 Veraldar saga. Samfund til udgivelse af gammel nordisk litteratur 61. Útg. Jakob
Benediktsson (Kaupmannahöfn: S.T.U.A.G.N.L. 1944), bls. 48; Heims kringla III.
Útg. Bjarni Aðalbjarnarson. Íslenzk fornrit 28 (Reykjavík: Hið íslenzka forn-
ritafélag 1951), bls. 74; Postola sögur, bls. 792; Rómveriasaga (AM 595, 4o).
Palaestra. Untersuchungen und Texte aus der deutschen und englischen
Philologie 88. Útg. Rudolf Meissner (Berlín: Mayer & Müller 1910), bls. 115;
Fire og fyrretyve prøver for en stor deel forhen utrykte Prøver af Oldnordisk Sprog og
Literatur. Útg. Konráð Gíslason (Kaupmannahöfn: Gyldendal 1860), bls. 108,
120 og 364; Flateyjarbók II. En samling af norske konge-sagaer med ind skudte mindre
fortællinger om begivenheder i og udenfor Norge samt annaler. Útg. Guðbrandur
Vigfússon & Carl Rikard Unger, 3 bindi (Christiania: Malling 1860–1868), bls.
486; Cod. mbr. AM. 194, 8vo. Alfræði íslenzk: Islandsk encyklopædisk litteratur 1.
Samfund til udgivelse af gammel nordisk litteratur 37. Útg. Kristian Kålund
(Kaupmannahöfn: : S.T.U.A.G.N.L. 1908), bls. 10. Soldáninn í Túnis býr í
Serklandi, skv. Flateyjarbók, III, bls. 216.
41 Gamal norsk homiliebok. Cod. AM 619 4o. Skrifter utgjevne for Kjeldeskriftfondet
54. Útg. Gustav Indrebø (Ósló: Jacob Dybwad 1931), bls. 135. Sbr. einnig
Skálholtsannál, Islandske Annaler, bls. 168; Alex anders saga, bls. 1, 169 og 175;
Stjórn, bls. 637, 640 og 652; Hauksbók udgiven efter de arnamagnæanske håndskrif-
ter no. 371, 544 og 675, 4o samt forskellige papirshåndskrfter. Útg. Eiríkur Jónsson
og Finnur Jónsson (Kaupmannahöfn: Kongelige nordiske oldskrift-selskab
1892–1896), bls. 150, 154; Cod. mbr. AM. 194, 8vo, bls. 7.
Saga haust 2012_Saga haust 2004 - NOTA 27.11.2012 10:46 Page 21