Saga - 2012, Page 102

úrtakið að teljast nógu stórt svo draga megi nokkrar almennar álykt-
anir af því. Líklegt má telja að stærri kaupendur hafi frekar verið
nafngreindir en hinir sem lítið pöntuðu af algengari vöru.
Alls pöntuðu 69 manns vörur í eigin nafni.98 Einnig pantaði
prents miðjan á Hólum vörur sem og fjórar stofnanir Innréttinganna,
auk verslunarinnar á Skagaströnd sem pantaði milli hafna. Af nöfn-
um og titlum sem menn fengu í bókinni má nokkuð ráða um starf
þeirra og þjóðerni. Íslendingarnir voru að líkindum 54. Hinir er -
lendu voru alls 15, flestir Danir. Ef hópurinn er skoðaður eftir starfs-
heitum sést að meirihluti viðskiptamannanna bar ekki starfsheiti
eða heiðurstitla. Í töflu 3 er gerð nánari grein fyrir hópnum.
Tafla 3. Viðskiptamenn konungsverslunarinnar sem sérpöntuðu vörur
árið 1784
Kaupmenn
og Hrepp-
Embættis- verslunar- Handverks- stjórar og
menn þjónar menn Prestar monsieurar Aðrir Heildin
Danir eða
Norðmenn 0 11 4 0 0 0 15
Íslendingar 4 0 3 6 5 36 54
Heimild: DRA. Real.komm. 455 Inventarbog for det Islandsk-Finmarkske ud -
red ningskontor 1783–1784, nr. 391.
Athygli vekur hvað margir starfsmenn verslananna keyptu sjálfir
vörur til eigin húshalds. Almenn veturseta kaupmanna var komin á
rúmum áratug fyrr og sennilega vanhagaði þá oft um vörur sem
þeir voru vanir erlendis frá. Embættismenn voru tiltölulega fáir
meðal þessa hóps. Það vekur t.d. eftirtekt að aðeins einn sýslumaður
er skráður fyrir sérpöntun, þótt nafnalistar séu til fyrir um helming
hrefna róbertsdóttir100
98 Ef fleiri krambúðarbækur hefðu varðveist frá hverri höfn hefði hugsanlega
mátt rekja saman listana yfir sérpantanir og almennar úttektir og fá betri
upplýsingar um þá einstaklinga sem panta. Þar er t.d. alltaf skráð búseta.
Jafnvel hefði verið hægt að skoða hverjir hefðu tekið út munaðarvöru frá þeim
stöðum á landinu þar sem þeir sem sérpanta vörur voru ekki nafngreindir.
Aðeins tvær krambúðarbækur hafa varðveist frá 1784, frá Reykjarfirði og
Grundarfirði, en ekki er um að ræða sömu hafnirnar og nafnalistarnir eru frá.
Það væri efni í stóra rannsókn að skoða allar úttektir heilu hafnanna með þetta
í huga.
Saga haust 2012_Saga haust 2004 - NOTA 27.11.2012 10:47 Page 100