Saga - 2012, Side 137

á skrifborð hans. Þá má sjá í heimildaskrá ýmis meginrit um vald í
alþjóðasamskiptum, sjóhernað og þróun hafréttar. Athygli vekur að
Børresen leyfir sér að vitna í Wikipediu á nokkrum stöðum þar sem
beinna hefði legið við að nýta stöðugri slóðir á Netinu eða prentaðar
heimildir.
Í sjálfu sér er lítið að segja um fyrri hluta bókarinnar, þann sem
snýst um kenningar og hafrétt öðru fremur. Børresen rekur þau sjón-
armið að vald sé þungamiðja í alþjóðasamskiptum og fjölmennari ríki
með voldugri heri geti að öllu jöfnu haft örlög smáríkja í hendi sér. Á
því séu þó undantekningar og í umfjöllun um það reiðir Børresen sig
á víðlesið rit stjórnmálafræðingsins Davids Vitals frá árinu 1967 (sjá
einkum bls. 58–61).25 Hér hefði þó mátt víkka frásögnina og byggja
jafnframt á nýrri rannsóknum. Børresen virðist sterkari á svellinu
þegar hann ræðir í mun lengra máli (bls. 65–88) um „sjømakt“ — beit-
ingu valds á höfunum. Í lokaorðum um þróun hafréttar hittir hann
svo beint í mark með þeirri staðhæfingu að ein meginástæða þess að
flotaveldið Bretland varð undan að láta var sú að litla strandríkið naut
þróunar alþjóðalaga þegar á allt er litið (bls. 119). Vissulega var sag-
an þó flókin og rétturinn var ekki alltaf allur Íslands megin.
Í seinni hluta bókarinnar rekur Børresen síðan þá sögu. Því
miður hefst frásögnin á þeim misskilningi að árið 1896 hafi breskir
ráðamenn fallist á að einungis Íslendingar skyldu fá að sækja á
miðin í Faxaflóa. Þetta virðist mega að rekja til norskrar heimildar
um sögu Noregs fyrstu áratugi síðustu aldar (bls. 124). Þótt verk á
ensku eftir íslenska höfunda séu alls ekki villulaus hefði verið skyn-
samlegra að nýta þau. Fleiri smávillur má finna þegar líður á frá-
sögnina án þess að þær spilli mikið fyrir. Hitt er umhugsunarefni að
Børresen verður að styðjast við rannsóknir fyrri fræðimanna og end-
ursegir þær nánast á köflum. Það gerir hann ekki þannig að grunur
vakni um ritstuld en í hugann kemur menntaskólanemi að skrifa
„heimildaritgerð“, með 3–4 bækur fyrir framan sig sem skipst er á
að vitna í. Í þessari töflu sést hvernig tilvísanir skiptast í frásögn
Børresens af þorskastríðunum og aðdraganda þeirra:26
gests augað 135
25 David Vital, The Inequality of States. A Study of the Small Power in International
Relations (Oxford: Clarendon Press 1967).
26 Ritin þrjú sem langoftast er vitnað til eru þessi: Guðni Th. Jóhannesson,
Sympathy and Self-Interest. Norway and the Anglo-Icelandic Cod Wars (Oslo:
Institut for Forsvarsstudier, 2005), Hannes Jónsson, Friends in Conflict. The
Anglo-Icelandic Cod Wars and the Law of the Sea (London: C. Hurst 1982), og
Welch, The Royal Navy in the Cod Wars.
Saga haust 2012_Saga haust 2004 - NOTA 27.11.2012 10:47 Page 135