Bændablaðið - 16.12.2021, Qupperneq 51

Bændablaðið | Fimmtudagur 16. desember 2021 51
Gísli Sverrir Halldórsson dýralæknir stundar blóðtökur:
Erfitt að sitja undir því að vera
kallaður dýraníðingur
– Fagnar því að farið sé ofan í saumana á blóðmerastarfseminni
„Mér þykir mjög erfitt að sitja
undir því að vera kallaður dýra-
níðingur. Eins og ég þekki starf-
semina þá er aðbúnaður alveg til
fyrirmyndar. Ég kannast ekki við
þær aðferðir sem koma fram í
myndbandinu og það er augljóst að
þar hefur orðið einhver misbrestur.
Það er mér framandi að starfsem-
in fari fram með þessum hætti,“
segir Gísli Sverrir Halldórsson
dýralæknir. Hann hefur stundað
blóðtökur í sjö ár.
Gísli segist ekki kannast við
þá aðila sem uppvísir eru að
harkalegri meðför dýra í myndbandi
dýraverndarsamtakanna AWF/TSB
og segir þá ekki dýralækna. Sjálfur
þjónustar hann fimm bæi með 20-65
merum á hverjum stað.
„Við kappkostum að allt sé gert í
rólegheitum. Megnið af þeim hryss-
um sem ég tek blóð úr eru tamdar,
mismikið auðvitað. Þær temjast líka
við að fara í tökubás og eru vanar
þeim út af öðrum aðgerðum, s.s.
þegar verið er að snyrta hófa, tagl og
fax, gefa ormalyf og fangskoða. Ég
fer tólf sinnum á blóðtökutímabilinu
á hvern bæ, bæði til að taka sýni og
blóð og fylgist með hryssunum.
Blóðtakan sjálf tekur að meðaltali
5 mínútur og flestar hryssur fara
5-6 sinnum í blóðtökur. Sumar fara
kannski þrisvar og nokkrar átta
sinnum. Samanlagt erum við að tala
um að hryssa sé í tökubásnum í 30-40
mínútur á ári að meðaltali. Þess á
milli eru þær úti í náttúrunni og í
haganum með folöldin sín.“
Annar raunveruleiki en
myndbandið sýnir
Að sögn Gísla á búgreinin og
starfsemin hér á landi ekkert skylt
við suður-amerískar aðferðir.
„Í sumar fylgdust erlendir gestir
sem voru að kynna sér starfsemina
með blóðtökum hjá mér og þeir
voru gáttaðir á hvað hryssurnar voru
rólegar og yfirvegaðar. Mér þótti
vænt um að heyra það enda er það
þvert á þá ímynd sem myndbandið
bregður upp af þessari atvinnugrein.
Það yrði enginn vandi að klippa
saman myndbönd sem endurspegla
allt annan raunveruleika. Samkvæmt
minni reynslu fer blóðtaka fram í
rólegheitum, við erum ekki í neinu
kapphlaupi við tímann. Ég nota 1-2
tökubása á hverjum stað og stend
við hlið hryssunnar og held við
nálina meðan blóðtakan fer fram.
Hryssurnar eru auðvitað misjafnar
eins og reiðhrossin. Sumar kæra sig
ekkert um mann á meðan aðrar lygna
augunum og bíða.“
Eftirlitið telur hann gott en
tekur því fagnandi verði það aukið.
„Fyrir utan eftirlit okkar dýralækna
með hryssunum og aðbúnaðinum
á meðan við erum að störfum þá
koma eftirlitsaðilar bæði frá MAST
og Ísteka. Í mínu tilfelli hef ég fengið
eftirlitsheimsóknir á alla bæina
frá báðum aðilum á síðastliðnum
tveimur árum. Það má vel auka
það, til dæmis með myndatökum
eða stikkprufum,“ segir Gísli.
Mögulegt bann ekki boðlegt
„Hesturinn er eina dýrategundin
á Íslandi sem er bæði gæludýr og
húsdýr. Aðeins hér á landi þekkist
það að vera með hross í stóðum. Þú
finnur ekki hjarðir á Norðurlöndum
eða Evrópu. Þetta er sérfyrirbrigði á
Íslandi, sér í lagi því við höfum land-
rýmið fyrir fjölda hrossa. Þess vegna
er þessi starfsemi hér. Stóðbændur
höfðu framan af tvo kosti til að afla
tekna; annars vegar að selja til lífs og
tamninga og hins vegar til manneldis.
Svo bætist blóðmerarbúgreinin við
fyrir rúmum 40 árum síðan og hefur
hún vaxið síðan. Ég sé ekkert athuga-
vert við hana en með þeim fyrirvara
að rétt sé staðið að henni,“ segir Gísli.
Hann telur ekki vitrænt að stöðva
búskapinn á grundvelli dýraníðs eins
og lagt er til í frumvarpi sem nú er í
meðförum Alþingis.
„Ég fagna því að það sé verið að
fara ofan í saumana á starfseminni.
Allir sem að henni koma mega líta í
eigin barm, ekki síður dýralæknar en
aðrir. En ég á erfitt með að sætta mig
við ef þetta verður bannað á forsend-
um dýraníðs. Afleiðingin yrði slátr-
un á ríflega 5.000 hryssum sem yrði
einfaldlega hent.“
Kemísk efni notuð hér á landi
til að samstilla búfé
Gísli segir að verið sé að framleiða
verðmæta afurð sem eftirspurn sé
eftir.
„Úr blóðinu er unnið hormón sem
notað er til að samstilla gangmál hjá
búfénaði. Í öllum búrekstri, einnig
hér á landi, eru efni notuð til að sam-
stilla bæði kýr, kindur og hross. Það
er gert hér á landi með kemískum
efnum, unnið í efnaverksmiðjum.
Afurðin sem fæst úr merarblóði er
hins vegar lífræn og það er botnlaus
eftirspurn eftir henni um allan heim.“
Dýralæknar fá greitt fyrir vinnu
sína miðað við fjölda hryssa í blóð-
gjöf. Gísli segir að samningur milli
Ísteka og dýralækna hafi verið endur-
nýjaður í sumar.
„Hann er mjög ítarlegur og
ábyrgð dýralæknisins er skýr, við
berum ábyrgð á blóðtökunni. Það
vantar heldur ekki viljann hjá Ísteka
og bændum til að vel að verki sé
staðið og allir eru að vanda til verka
að mínu mati.
Því það bera allir same iginlega
ábyrgð á því að gæta að velferð dýr-
anna. Enda er bændum og dýralækn-
um sérstaklega umhugað um hana.“
/ghp
Gísli Sverrir Halldórsson.
Mikilvægt hlutverk dýralækna
„Dýrlæknarnir gegna mikilvægu
hlutverki og leggja í raun mat á
hverja hryssu við hverja blóð-
töku. Þeir hafa komið með mik-
ilvægar ábendingar um hvað má
betur fara og þannig komið að
því að móta starfsskilyrði fyrir
greinina.
Þrátt fyrir að alla jafna sé um
reynslumikla dýralækna að ræða
getur verið erfitt að hafa heildar
yfirsýn eftir að blóðtaka hefst
og því er þetta fyrirkomulag
eitt af því sem er til skoðun-
ar,“ segir Sigríður Björnsdóttir,
sérgreinadýralæknir hrossa hjá
Matvælastofnun.
Þótt dýralæknar vinni á akkorði
sé enginn ávinningur fólginn í
því fyrir þá að ýta undir stress
og flýti. „Hross eru viðkvæm
og það versta sem þú gerir, ef
þú ætlar að auka skilvirkni, er
að stressa þau upp og gera þau
örvingluð. Það ber öllum saman
um.
Eina sem þú hefur upp úr því
er að allt gengur verr. Sem betur
fer er langalgengast að allir sem
að blóðtökunni koma gangi fum-
laust til sinna verka.“
Sigríður Björnsdóttir.
Jólagjöfin í ár
Tækið sem allir eru að tala um!
Thermomix vinnur á við 20 hefðbundin
eldhústæki og áhöld og er fullkomin
matreiðslu- og eldavél; saxar, maukar,
þeytir, hrærir, hakkar, blandar, hnoðar, eldar,
vigtar, gufusýður, hægeldar og fleira.
Hentar öllum heimilum og léttir hversdagslífið.
Uppskriftir fylgja en einnig hægt að nota
sínar eigin. Bjóðum uppá heimakynningar og
netkynningar. Gæðavara á góðu verði!
ELDHÚSTÖFRAR EHF.
SÍÐUMÚLI 29 108 REYKJAVÍK
INFO@ELDHUSTOFRAR.IS SÍMI: 696-7186
THERMOMIXICELAND
THERMOMIX Á ÍSLANDI
ELDHUSTOFRAR.IS
„Samanlagt erum við að tala um að hryssa sé í tökubásnum í 30-40 mínútur
á ári að meðaltali. Þess á milli eru þær úti í náttúrunni og í haganum með
folöldin sín,“ segir Gísli.