Bændablaðið - 13.01.2022, Qupperneq 30

Bændablaðið | Fimmtudagur 13. janúar 202230
Næsti bær við Grinde í Sognsfirði
heitir einmitt Hamre.
Við fundum líka landnámsbæ
í landi Barðs við Flókadalsvatn
í Fljótum. Við leiddum líkur að
því að þarna hafi verið sérstakt
landnám sem ekki er getið í
Landnámabók.
Það var því margt forvitni-
legt og skemmtilegt sem kom
í ljós við ritun þessara bóka og
fornleifafræðin breytti verkinu
heilmikið og jók gildi þess,“
segir Hjalti.

Héraðsskjalasafnið á
Sauðárkróki hefur reynst vel
– Þessi viðamikla samantekt
hlýtur að vera þakkarverð í augum
Skagfirðinga í ljósi þess hversu
fljótt getur snjóað yfir heimildir
og þær hreinlega glatast?
„Þetta er fyrst og fremst byggt
á prentuðum og eða skjalfærðum
heimildum sem ég fékk að miklu
leyti á Héraðsskjalasafninu á
Sauðárkróki. Þar var ég með
starfsstöð og var þar sjálfur
skjalavörður þegar þetta verk fór af
stað. Þarna fékk ég því afskaplega
góða fyrirgreiðslu og þar var
myndasafnið ekki síst mikilvægt.
Svo hef ég leitað heimilda víða,
eins og í Þjóðskjalasafninu og
Landsbókasafni. Maður er samt
meðvitaður um að það er enn margt
sem ekki náðist að fara í gegnum
og vantar því inn í myndina. Þar
ræður töluverðu sá tímarammi
sem maður setti sér fyrirfram um
útgáfu hverrar bókar. Maður er því
aldrei búinn í gagnaöfluninni, en
verður að sætta sig við að verða
að hætta á ákveðnum tímapunkti.
Þess vegna veit maður að það verða
alltaf einhverjar skekkjur í verkinu
sem maður reyndi þó að lágmarka
eins og mögulegt var.“
Víða eru óskráðar sögur
– Hvað tekur nú við, hafa menn ekki
verið að biðja þig að kíkja á fleiri
verkefni af þessum toga?
„Ég er nú 74 ára gamall, en menn
hafa svo sem verið að viðra við mig
eitt og annað í spaugi. Til dæmis
hvort ég ætlaði ekki bara að snúa
mér að næstu sýslu. Ýmsir hafa líka
gert góða hluti í þessa veru, eins og
Þingeyingar, Eyfirðingar og margir
fleiri, en þá hefur umfjöllun um
hverja jörð ekki verið eins viðamikil
og í Byggðasögu Skagafjarðar. Ég
sagði strax í upphafi að ég hefði ekki
áhuga á þannig verki. Ég vildi hafa
þetta ítarlegra og fékk að hanna þetta
sjálfur. Mér finnst ótrúlega mikið lán
að menn hafi treyst mér til þess, því
mér hefði ekki líkað að láta menn
segja mér fyrir verkum hvernig þetta
ætti að vera. Eftir að fyrsta bókin
kom út þá var engan bilbug að finna
á mönnum að halda þessu áfram,“
segir Hjalti Pálsson.
LÍF&STARF
– Framhald af síðu 29
Hjalti og Óli Arnar Brynjarsson, setjari í Nýprent á Sauðárkróki, vinna við leiðréttingar prófarka 2017.
Útgáfustjórn og höfundar Byggðasögu Skagafjarðar. Talið frá vinstri: Sigurlaug Ebba Kristjánsdóttir, fulltrúi Sveitarfélagsins Skagafjarðar, Bjarni Maronsson,
fulltrúi Kaupfélags Skagfirðinga og formaður útgáfustjórnar, Hjalti Pálsson ritstjóri, Kári Gunnarsson meðhöfundur og Gunnar Rögnvaldsson, fulltrúi
Sögufélags Skagfirðinga.
Skotæfingar í Haganesvík.
„Skyndilega og óvænt birtust
þrjár Nortrop-flugvélar yfir Haga-
nesvík einn vetrardag nálægt
sumarmálum 1942. Líklega hafa
þær tilheyrt norsku flugsveitinni
á Akureyri og verið að æfingum
eða þá í kafbátaleit. Þær hnituðu
marga hringi yfir Haganesvíkinni,
renndu sér síðan í lágflugi
norður yfir Haganesborgina og
skotdrunur kváðu við.
Við pabbi vorum að koma frá
því að vitja um rauðmaganet úti
á Víkinni og áttum nokkra metra
ófarna að lendingunni þegar
þessi ólæti byrjuðu. Mér er það í
barnsminni hve hræddur ég varð
við þennan vágest, sem ég taldi
vera Þjóðverja, og lagðist ég
marflatur niður í litla árabátinn.
Pabbi reyndi að hughreysta mig
og taldi þetta vera Bandamenn,
en ég svaraði aftur á móti að þeir
myndu skjóta niður bæinn okkar í
Neðra-Haganesi. Einhvern veginn
tókst pabba að koma mér skælandi
heim. Yfir okkur þrumuðu
flugvélarnar látlaust hver á fætur
annarri og útundan mér sá ég þær
liggja á hliðinni þegar þær sveigðu
yfir litla kauptúnið í Haganesvík
til nýrrar atlögu norður yfir
sjóinn en fjöllin bergmáluðu
skotdrunurnar aftur og aftur.
Loksins, jafnskyndilega og þetta
hafði byrjað, voru flugvélarnar
horfnar á braut og allt orðið kyrrt
og hljótt eins og venjulega.
Ýmsum getum var að því leitt
að þarna hefði þýskur kafbátur
verið á ferðinni en aldrei fengum
við neina vitneskju um það.
Það sem studdi þá grunsemd
okkar var að skip sem ég hafði
séð á siglingu norðarlega á
Haganesvík fáum dögum áður
hvarf gjörsamlega á meðan ég
hljóp inn í bæinn okkar eftir kíki
til þess að skoða það nánar.“
(Guðmundur Sæmundsson. Hand­
rit í einkaeign.)
Skotæfingar í Haganesvík
– innskotsgrein úr Byggðasögu Skagafjarðar
Flugvél af gerðinni Nortrop, eins og þær sem voru með skotæfingar úti
fyrir Haganesvík vorið 1942.
HLAÐVARP BÆNDABLAÐSINS https://www.bbl.is/hladan
líka hægt að lesa á bbl.is og Facebook
Smáauglýsingar 56-30-300