Andvari - 01.01.2012, Page 79

andvari
DR. HALLGRÍMUR SCHEVING
77
ískum fræðum og lærðu jafnframt að forma orð undir ákveðnum bragarhátt-
um. Orðsnilli og orðasmíði urðu að daglegum viðfangsefnum.
Hlutur latínunnar var mikill í skólanum og fengu nemendur góða undir-
stöðu í henni og urðu margir þeirra miklir latínuhestar. Það nýttist þeim
síðar vel í Hafnarháskóla, slíkur lykill að framhaldsnámi sem latína var á
þeim tíma. „Latína var okkar alfa og omega“, sagði Páll Melsteð um Bessa-
staðaskóla.29 Einhverjar lífseigustu sögur um námsárangur í skóla varða
Konráð Gíslason og latínukunnáttu hans. Gildir það bæði um nám hans á
Bessastöðum og þegar hann kom til Kaupmannahafnar og Madvig prófaði
hann í latínu.30
Kennararnir á Bessastöðum tóku að sér að undirbúa drengi undir nám í
skólanum og hjálpuðu þeim með skólanámið utan skóla ef veikindi höfðu
hamlað ástundun að vetrinum. Þá útskrifuðu þeir einnig nokkra pilta sem
stúdenta. Á sumrum tóku þeir sér skrifara úr hópi efnilegra skólasveina. Á
árunum 1825-1835 hafði Hallgrímur sérstaklega öfluga skrifara á borð við
Konráð Gíslason, Skafta Tímóteus Stefánsson, Magnús Jónsson, Sigurð B.
Sivertsen og Runólf Ólsen. Virk samkeppni hefur verið um góða skrifara, þar
sem fleiri en kennarar höfðu áhuga á góðum námsmönnum eða skrifurum.
Það var yfirgengileg vinna að handskrifa öll afrit og mikils virði að hafa
skrifara sem var iðinn og með góða rithönd. Ingibjörg Jónsdóttir húsfreyja
á Bessastöðum og systir Gríms amtmanns, sinnti vel erindum fyrir bróður
sinn meðan hann bjó í Kaupmannahöfn. Samkvæmt bréfi hennar til Gríms
árið 1830 var hann á höttunum eftir góðum skrifara og reyndi Ingibjörg að fá
Skafta Tímóteus, en hann tók ekki tilboðinu. Ingibjörg nefndi jafnframt við
bróður sinn Magnús Jónssson frá Grenjaðarstað og Gísla Jónsson síðar prest á
Auðkúlu og hún setti með í bréfið sýnishorn af skrift skólasveinanna.31
Hallgrímur þurfti sannarlega á góðum skrifurum að halda, því að hann
skrifaði smátt og hafði illlæsilega rithönd. Ef til vill má segja að Hallgrímur
hafi rekið nokkurs konar skrifaraskóla á sumrin og í leiðinni haldið skrifurum
sínum uppi með fæði og húsnæði. í æviminningum sínum brá Páll Melsteð
upp svipmynd af sumarlífi þessara skólasveina sem voru í aukanámi og þeirra
sem voru skrifarar hjá kennurunum. Hann hafði eitt sumar verið settur til náms
hjá Hallgrími en var í fæði hjá Þorgrími staðarhaldara. Konráð var líka hjá
Hallgrími og Þorsteinn Jónsson frá Auðkúlu var hjá Sveinbirni. „Þegar Konráð
var að slá niðrá Schevings túni, sat eg þar í slægjunni með Cæsar og þuldi. ...
Konráð sagði vel til og ég undraðist málfegurð hans, hvort heldur hann sneri ein-
hverju á latínu, eða á íslenzku."32 Enginn skrifara komst nær læriföðurnum en
Konráð Gíslason síðar prófessor. Konráð fór átján ára gamall til sjóróðra suður á
Álftanes. Eftir vertíðina fékk Hallgrímur hann til að hlaða grjótgarð hjá sér. Sú
vinna endaði með því að Hallgrímur kallaði hann inn til sín og fékk hann til að
hjálpa sér við samanburð úr fornritum. Hann sagði honum til í latínu og tendr-