Arkitektúr og skipulag - 01.08.1992, Blaðsíða 42

RÁÐHÚS
R EYKJAVÍKURBORGAR
„Hið ólokna verkefni"
GUÐJÓN BJARNASON
arkitekt
ýski heimspekingurinn
J iirgen Habermas heldur
því staðfastlega fram að
ævintýri nútímastefn'
unnar í menningu og vísindum sé
„ólokið verkefni“ og að enn sé langt
í land að hugmyndir hennar hafi
gengið til þurrðar. Að hans mati er
hæfnin til áframhaldandi nýsköp-
unar í mynd- og menningarmáli
nútímastefnunnar ennþá til staðar
og nægur slagkraftur til viðhalds
þeirri sköpun og gagnrýni sem þarf
til betrumbætandi áhrifa í
umbrotasömum heimi.
Þó víða megi greina vangaveltur og
efasemdir um bjartsýni heimspek-
ingsins er skoðun hans e.t.v. gefinn
byr undir báða vængi ef litið er til
þeirrar hugmyndaríku grósku sem
einkennir margt af því besta sem
byggt er um þessar mundir. Fjöh
margir frumlegir arkitektar halda
áfram að jánka óbeint við því
tungutaki sem þeir hafa tekið að
erfðum frá forfeðrum sínum og halda
áfram að umbylta stöðugleika og
stöðnuðum hefðum sem er að kj arna
til óður og upphaf allrar nútíma-
stefnu í listum og arkitektúr.
Hér sem víðar hefur nútímastefnan
í byggingarlist verið að stofni til
innihaldslaus stíll (alþjóðlegi stílh
inn) rígbundinn í báða skó með sí-
fellt réttlætingarkvein um ofur-
einfalt nytjagildi sitt og sálar-
lausan heiðarleika þar sem félags-
legt inntak hefur runnið út í
buskann og lögmál markaðarins
tekið við.
Það var strax árið 1940 að finnski
arkitektinn Alvar Aalto sagði:
„Það er ekki rökfærslan sjálf sem
er röng á þessu fyrsta og síðasta
tímabili nútíma arkitektúrs
heldur liggja rangindin í því að
hagræðingin hefur ekki gengið
nógu langt. Þessa stundina hefur
nútíma arkitektúr það nýja hlut-
verk að leysa vandamál sem eru
mannlegs og sálfræðilega eðlis”.
Aalto heldur síðan áfram og lýsir
því yfir að vandamálin séu ekki
tæknileg og formfræðileg heldur
skortur á raunsæi um mannlegar
athafnir.
Það er ekki óvarlegt að ætla að
Ráðhús Reykjavíkur sem nú er
nýrisið hefði glatt bæði Aalto og
Habermas væru þeir viðstaddir
sökum þess hugmyndaflugs og
40