Íslenska þjóðfélagið - 16.12.2022, Blaðsíða 9

Sveinn Guðmundsson
9 ..
eins konar margprófun (e. triangulation) sem eykur réttmæti og trúverðugleika greiningarinnar (Est-
erberg, 2002; Kincheloe og McLaren, 1994).
Til að gæta nafnleyndar og halda trúnað var öllum viðmælendum í rannsókninni gefið dulnefni
og þess gætt að fela öll séreinkenni sem gætu auðkennt þá. Allir viðmælendur gáfu leyfi fyrir viðtöl-
unum og að orð þeirra yrðu notuð í útgefið efni. Þó viðmælendurnir í rannsókninni flokkist ekki sem
viðkvæmur hópur eru áhugi þeirra á óhefðbundnum og viðbótarmeðferðum og skoðanir umdeildar
meðal hluta heilbrigðisstarfsmanna og gætu því haft áhrif á stöðu þeirra innan heilbrigðiskerfisins.
Vísindasiðfræðingar og aðferðafræðingar hafa lagt áherslu á að ein af skyldum rannsakanda sé að
sjá til þess að viðmælendur hljóti ekki skaða af þátttöku í rannsókn og virða rétt, reisn og friðhelgi
þeirra (Esterberg, 2002; Shamoo og Resnik, 2009). Reynt var eftir fremsta megni að sinna þessari
skyldu. Persónuvernd var tilkynnt um rannsóknina (nr. S4594).
Niðurstöður
Í rannsókninni komu fram ýmis þemu sem varpa ljósi á upplifun hjúkrunarfræðinganna af þeim
óhefðbundnu og viðbótarmeðferðum sem þeir hafa reynslu af og hvernig þær blandast eða rekast
á við starf þeirra sem heilbrigðisstarfsmenn. Það er mismunandi eftir atvikum hvort meðferðirnar
flokkast sem óhefðbundar eða viðbótarmeðferðir en það fer eftir því hvort þær eru notaðar í staðinn
fyrir eða með hefðbundnari meðferðum samkvæmt skilgreiningum Baer (2002).
Ný vídd
Þó hjúkrunarfræðingarnir í rannsókninni noti mismunandi meðferðir (sjá töflu 1) telja þeir að margt
sé sameiginlegt í hugmyndafræði þeirra og hvernig hægt sé að nýta meðferðirnar í starfi. Heildræn
sýn á heilsu var þungamiðjan í hugmyndafræði meðferðanna, enda hefur fræðifólk innan hjúkrunar
bent á heildræna hugmyndafræði fagsins (Björg Helgadóttir o.fl., 2010; Lovísa Baldursdóttir o.fl.,
2002; Kristín Björnsdóttir, 2005).
Viðmælendurnir nefndu dæmi um mikilvægi þess að litið sé heildrænt á skjólstæðinga og er þá
átt við að huga þurfi að öllum þörfum skjólstæðingsins. Einn hjúkrunarfræðingur, Sunna, segir að
margar óhefðbundnar meðferðir virki vel sem viðbótarmeðferðir innan heilbrigðiskerfisins. Hún
bætir við að á meðan læknir myndi horfa á verk í baki út frá hnykk eða utanaðkomandi áreiti þá
myndi hún einnig velta fyrir sér sögu viðkomandi, andlegu álagi eða jafnvel ójafnvægi í orkubraut.
Hún telur það styrk að horfa á heilsu frá heildrænu sjónarhorni er kemur að greiningu á heilsufari
fólks því það setji einkennin í víðara samhengi. Annar hjúkrunarfræðingur, Lára, tengir sýn sína á
samspil líkama, sálar og huga við grunnhugmyndafræði hjúkrunar í anda Florence Nightingale en
flestir hjúkrunarfræðinganna gátu þess einnig að heildræn hugmyndafræði margra meðferðanna rími
vel við heildræna hugmyndafræði hjúkrunar.
Hjúkrunarfræðingarnir lögðu áherslu á að þeir upplifðu valdeflingu eftir að hafa bætt við sig einu
eða fleiri meðferðarúrræðum. Björk komst þannig að orði að það að læra nýja meðferð fyllti upp í
eyðu sem hefði alltaf angrað hana í starfi hennar sem hjúkrunarfræðingur. Hún segir að þetta „koll-
varpaði í raun og veru öllu því sem að ég, mér hafði verið kennt.“ Vala tekur í sama streng: „Já það
er ný vídd bara sem að opnast, mér finnst það, já ég upplifi mig sem hundrað sinnum betri hjúkrunar-
fræðing eftir að ég bætti við mig þessu.“ Vala segist vera mun öruggari með sig eftir að hún lærði
höfuðbeina- og spjaldhryggjarmeðferð og Bowen-tækni og hún er fullviss um að hún geti hjálpað
fólki með þessum meðferðum. Hún segir að meðferðirnar undirbúi líkamann svo hann taki betur við
sjúkraþjálfun. Fleiri hjúkrunarfræðingar lögðu áherslu á það hvað snerting sé mikilvæg í starfi þeirra
og að ýmiss konar nuddtengdar meðferðir geti verið afar gagnlegar.
Hjúkrunarfræðingarnir upplifa aukið frelsi eftir að hafa tekið ákveðnar meðferðir inn í starf sitt
og að þær hjálpi til við að útvíkka það. Nokkrir þeirra minntust á að eftir að hafa lært eina nýja með-