Íslenska þjóðfélagið - 16.12.2022, Qupperneq 72

Breytingar á verkaskiptingu á heimili meðal starfandi feðra og mæðra í fyrstu bylgju COVID-19
72 ..
Tafla 2. Umönnun barna, þar með talin aðstoð við heimanám, fyrir og eftir COVID-19
Fyrir farsótt Eftir að farsóttin skall á
Verkaskipting umönnunar Feður Mæður Feður Mæður
Ég gerði meira en maki 7% 46% 13%* 46%
Við skiptum jafnt 58% 49% 58% 42%
Maki gerði meira en ég 36% 5% 28% 12%*
Alls 100% 100% 100% 100%
n (fjöldi) 182 218 179 216
Kí-kvaðrat próf: Munur á svörum
mæðra og feðra (tvíhliða próf): χ2 = 106,1; Df = 2; p < .001 χ2 = 52,7; Df = 2; p < .001
* Munur á hlutfallstölum í svörum feðra fyrir og eftir farsótt og mæðra fyrir og eftir farsótt er marktækur (p < .05)
Samanburður á meðaltölum sýnir að mæður segjast sjá um stærri skerf umönnunar en feður, bæði
fyrir farsóttina (t = 10,7; Df = 389; p < .001) og eftir hana (t = 7,5; Df = 389; p < .001). Breyting
á meðaltölum á spurningum um skiptingu umönnunar fyrir og eftir farsóttina var einnig reiknuð
fyrir hvort kyn um sig. Þær niðurstöður sýna að feður segjast að jafnaði hafa aukið hlutdeild sína
í umönnun barna vegna farsóttarinnar, sem sést í lægra meðaltali í svörum þeirra eftir farsóttina en
fyrir. Mæður telja á hinn bóginn að ekki hafi orðið breyting á hlutdeild sinni í umönnun vegna far-
sóttarinnar þegar niðurstöður eru skoðaðar með þessum hætti (sjá töflu 3).
Tafla 3. Hlutdeild í umönnun, ásamt aðstoð við heimanám – munur á meðaltölum fyrir og
eftir COVID-19
Feður Mæður
Áður en farsóttin
skall á
Eftir að farsóttin
skall á
Áður en farsóttin
skall á
Eftir að farsóttin
skall á
Meðaltal* 4,33 4,18 3,28 3,33
Fjöldi (n) 179 179 213 213
Staðalfrávik 0,82 0,98 1,10 1,23
Breyting á meðaltölum
fyrir og eftir farsóttina
Parað t-próf, t = 2,8, Df = 178; p < .01
(tvíhliða próf)
Parað t-próf, t = 1,09, Df = 212; E.m.
(tvíhliða próf)
*Skýring. Því lægra meðaltal, því meiri er ábyrgð svaranda, því hærra meðaltal, því meiri ábyrgð ber maki, að mati svaranda.
Aukin dreifing í svörum mæðra um hlutdeild í umönnunarábyrgð eftir að farsóttin skall á sýnir að
upplifun mæðra hefur verið breytilegri eftir farsóttina en fyrir hana og einnig breytilegri en feðra.
Þetta sést skýrt þegar dreifingin er skoðuð nánar: Sumar mæður hafa aukið hlutdeild sína mikið
í umönnun eftir að farsóttinn skall á en aðrar mæður drógu úr henni eftir að farsóttin skall á. Því
verður ekki breyting á meðaltalinu. Breyting á skiptingu umönnunar fyrir og eftir farsóttina er ekki
tengd aldri barna, menntun svaranda eða hvort börn voru alfarið heima í faraldrinum.
Fjölbreytugreining var gerð til að skoða áhrif staðsetningar, menntunar, barna á heimili og kyns
á breytingu á hlutdeild foreldra í umönnunarábyrgð (greining ekki sýnd). Gerð var línuleg aðhvarfs-
greining (OLS) þar sem háða breytan eru breytingar í hlutdeild umönnunar fyrir og eftir COVID-19.
Breytingin var fengin með því að draga svör við spurningunni um skiptingu umönnunar fyrir farsótt-
ina frá svörum við sömu spurningu eftir hana. Í jöfnunni var kyn (konur), menntun (háskólapróf),
aldur barna (börn yngri en 6 ára á heimili) og staðsetning vinnunnar (þrír hópar: a. báðir foreldrar
vinna heima, b. maki vinnur heima, en svarandinn á vinnustaðnum, og c. svarandinn vinnur heima,
en maki á vinnustaðnum). Hópur d., báðir foreldrar vinna á vinnustaðnum, var notaður sem viðmið-
unarhópur. Allar breytur voru settar inn samtímis. Líkanið reyndist ekki marktækt. Engin af ofan-
greindum breytum hefur marktæk áhrif á breytingar á skiptingu umönnunarábyrgðar við farsóttina.