Íslenska þjóðfélagið - 16.12.2022, Síða 73

Guðný Björk Eydal, Ingólfur V. Gíslason og Tómas Bjarnason
73 ..
Heimilisstörf
Skipting heimilisstarfa milli feðra og mæðra, líkt og skipting umönnunar, er mjög ójöfn bæði fyrir
farsóttina og eftir að hún skall á. Ríflega helmingur mæðra segist gera meira en maki bæði fyrir far-
sóttina og eftir hana, en aðeins 11% karla segjast hafa gert meira en maki fyrir farsóttina og 16%
eftir að farsóttin skall á. Þá er upplifun mæðra og feðra á skiptingunni einnig ólík: Þrír af hverjum
fimm feðrum telja að verkaskipting heimilisstarfa sé jöfn, en tvær af hverjum fimm mæðrum segja
svo vera. Farsóttin breytti þessu hlutfalli ekki mikið, eins og tafla 4 sýnir.
Tafla 4. Skipting heimilisstarfa fyrir og eftir COVID-19
Fyrir farsótt Eftir farsótt
Verkaskipting heimilisstarfa Feður Mæður Feður Mæður
Ég gerði meira en maki 11% 55% 16% 49%
Við skiptum jafnt 61% 41% 60% 44%
Maki gerði meira en ég 28% 4% 24% 7%
Alls 100% 100% 100% 100%
n (fjöldi) 188 225 188 224
Kí-kvaðratpróf: Munur á svörum
mæðra og feðra (tvíhliða próf) χ2 = 103,5; Df = 2; p < .001 χ2 = 57,5; Df = 2; p < .001
Meðaltöl á spurningum um skiptingu heimilisstarfa sýnir með sama hætti að mæður segjast almennt
bera meiri ábyrgð á heimilisstörfum en maki hvort sem er fyrir farsóttina eða eftir að hún skall á.
Meðaltal mæðra er mun lægra en feðra bæði fyrir farsóttina (t = 11,3; Df = 410; p < .001) og eftir
hana (t = 8,0; Df = 409; p < .001). Því lægra sem meðaltalið er, því meiri ábyrgð segist svarandinn
bera á heimilisstörfum umfram maka.
Feður og mæður eru þó sammála um að farsóttin hafi haft breytingar í för með sér hvað varðar
skiptingu heimilisstarfanna. Feður segjast hafa aukið hlutdeild sína í heimilisstörfum (meðaltal feðra
lækkar marktækt) eftir að farsóttin skall á og mæður segjast hafa dregið úr hlutdeild sinni í heimilis-
störfum (meðaltal mæðra hækkar marktækt) við farsóttina (sjá töflu 5). Þegar meðaltölin eru skoðuð
dregur því talsvert saman með kynjunum hvað varðar vinnu við heimilisstörf eftir að farsóttin skall á.
Tafla 5. Skipting heimilisstarfa – munur á meðaltölum feðra og mæðra fyrir og eftir
COVID-19
Feður Mæður
Áður en farsóttin
skall á
Eftir að farsóttin
skall á
Áður en farsóttin
skall á
Eftir að farsóttin
skall á
Meðaltal * 4,19 4,10 3,23 3,34
Fjöldi (n) 187 187 225 225
Staðalfrávik 0,77 0,90 0,96 1,03
Breyting á meðaltölum
fyrir og eftir farsótt
Parað t-próf fyrir feður, t = -2,6;
Df = 186; p < .05 (tvíhliða próf)
Parað t-próf fyrir mæður, t = 2,8;
Df = 224; p < .01 (tvíhliða próf)
* Skýring. Því lægra meðaltal, því meiri er ábyrgð svaranda, því hærra meðaltal, því meiri ábyrgð ber maki, að mati svaranda.
Breyting á meðaltölum spurninganna um hlutdeild í heimilisstörfum fyrir og eftir farsóttina reyndist
ekki tengd aldri barna, menntun svarenda eða því hvort börn voru alfarið heima í faraldrinum. Á
hinn bóginn er skýr breyting á verkaskiptingu heimilisstarfa eftir staðsetningu vinnunnar (sjá töflu
6). Mest áberandi munur kemur fram á milli hóps b. „Maki er heima en ég vinn á vinnustaðnum“,
sem hefur gefið eftir í heimilisstörfum, og hóps c. „Ég er heima en makinn er á vinnustaðnum“, sem