Íslenska þjóðfélagið - 16.12.2022, Qupperneq 91

Hermína, Rúnar, Jórunn, Birna María og Sigríður Margrét
91 ..
Sko, greiningarnar eru alltaf rosalega yfirþyrmandi og ofboðslega mikið finnst
mér, endalaust aftur og aftur og aftur, sömu börnin jafnvel … það er bara alveg
hrynja inn greiningabeiðnir … stundum finnst okkur að við séum alltaf að gera
rosalega mikið en þá verði bara kröfurnar enn þá meiri. Eftir því sem við veitum
meiri þjónustu þeim mun meiri kröfur koma.
Flestir sögðust þó vera að breyta verklagi til að sporna gegn þessari þróun, meðal annars með skim-
unum og aukinni áherslu á snemmtæka íhlutun. Þó heyrðust einnig raddir um mikilvægi greininga og
skjalagreiningin sýndi að á vef skólaskrifstofanna er einkum að finna upplýsingar um og eyðublöð
fyrir beiðni um greiningu, en ekki aðra þætti skólaþjónustunnar. Eitt tilvik skar sig úr í þessari um-
ræðu. Þar fullyrti fræðslustjóri að skólamiðuð ráðgjöf hefði aukist á kostnað klínískrar nálgunar vegna
uppbyggingar og þróunar lærdómssamfélags, bæði innan skólaskrifstofunnar og í sveitarfélaginu.
Gögnin gefa ekki óyggjandi upplýsingar um hvað ræður úrslitum um stefnu og starfshætti skóla-
þjónustunnar. Allir viðmælendur töldu að skólaþjónustan væri undirmönnuð og skorti fjármagn til
að ráða fleiri sérfræðinga með fjölbreytta menntun og reynslu á ýmsum sviðum. Í spurningakönnun-
inni kom aftur á móti fram að jafnhátt hlutfall af svarendahópnum í heild (43%) var sammála og
ósammála því að erfiðleikar í mönnun skólaþjónustunnar hafi neikvæð áhrif á starfsemina. Þau 14%
sem eftir voru töldu sig ekki vita þetta eða töldu að spurningin ætti ekki við.
Af heimasíðum sveitarfélaga og viðtölum er ljóst að eitt af því sem einkennir mannauð skólaþjón-
ustunnar er að starfsfólk hennar er upp til hópa sálfræðingar og sérkennarar. Fjöldi þeirra, eða hlutfall
af öðru starfsfólki, liggur þó oft ekki ljós fyrir þar sem sálfræðingar sinna iðulega verkefnum fyrir
bæði skóla- og félagsþjónustu þar sem þjónusta þessara kerfa er samþætt. Í viðtölunum kom fram
ákveðið stef um að sálfræðingar sinni fyrst og fremst greiningum og haldi skilafundi í kjölfarið en líti
síður á hlutverk sitt í víðara samhengi skólasálfræði, til dæmis með því að sinna skólamiðaðri ráðgjöf.
Þá sýna gögnin að margir þeirra kennsluráðgjafa sem vinna við hlið þeirra eru sérkennsluráðgjafar
sem sinna ráðgjöf við einstaka nemendur en ekki almennri kennsluráðgjöf í bekk. Fræðslustjórar
sögðust reyna að ráða inn starfsfólk með skólamiðaðri sýn og í sumum tilvikum hafði það tekist.
Í viðtölunum kom fram að persónulegt og faglegt viðhorf starfsfólks í skólaþjónustunni ráði
miklu um hvernig þjónustan þróast og dæmi var um að það sé með ólíku móti milli hverfa innan
sama sveitarfélags og jafnvel milli starfsfólks sömu skólaskrifstofu. Í svörum við spurningakönnun-
inni reyndust nálega tveir þriðju svarenda mjög eða fremur sammála þeirri fullyrðingu að sérfræði-
Tafla 4. Hversu hátt hlutfall af viðfangsefnum skólaþjónustu telur þú að felist í stuðningi
við nemendur?
Svör – allir þátttakendur Fjöldi Hlutfall % 95% öryggisbil
0–19% 39 19,0 14,1–24,8
20–39% 64 31,2 25,2–37,8
40–59% 66 32,2 26,1–38,8
60–79% 31 15,1 10,7–20,5
80–100% 5 2,4 0,9–5,3
Alls svör 205 100
Svöruðu ekki 63
Þátttakendur alls 268
Svör eftir starfsvettvangi
(p = .005)
Fjöldi
svara
Mjög
mikla
Fremur
mikla
Fremur
litla
Mjög litla/
enga
Veit
ekki
Grunnskólastjórar 71 25,4% 35,2% 29,6% 5,6% 4,2%
Leikskólastjórar 101 17,8% 25,7% 33,7% 22,8% 0,0%
Í forsvari fyrir skólaþj. 33 9,1% 39,4% 33,3% 12,1% 6,1%