Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2021, Blaðsíða 77

2. tbl. 97. árg. 2021 | Tímarit hjúkrunarfræðinga 77
Þátttakendur og úrtak
Þátttakendur voru níu, þrír karlar og sex konur á aldrinum
20-57 ára, sem fengið höfðu dáleiðslumeðferð við afleiðingum
sálrænna áfalla. Notað var tilgangsúrtak, þátttakendur
voru valdir með tilliti til þess hversu vel þeir hentuðu
tilgangi rannsóknarinnar. Geðhjúkrunarfræðingur með
dáleiðslumenntun sá um að finna þátttakendur og bjóða þeim
þátttöku. Við val á þátttakendum var áhersla lögð á að þeir
hefðu orðið fyrir mismunandi tegundum áfalla til þess að ná
meiri breidd í rannsóknina. Fleiri viðmælendum var safnað en
þörf var á til að rannsakandi gæti valið úr af handahófi. Allir
þátttakendur höfðu fengið dáleiðslumeðferð í þrjú til tíu skipti
við andlegum eða líkamlegum einkennum sem rekja mátti til
sálrænna áfalla (tafla 2). Meðferðin stóð í eina til eina og hálfa
klukkustund í senn. Meðferðaraðilinn kom þátttakendum í
dáleiðsluástand með innleiðingu. Því næst ímynduðu þeir
sér öruggan stað áður en meðferðaraðilinn leiddi þá aftur í
tímann þar sem áföll höfðu átt sér stað og aðstoðaði þá við að
vinna úr þeim.
Tafla 1. Tólf þrep rannsóknarferlis Vancouver-skólans í fyrirbærafræði
Þrep í rannsóknarferlinu Það sem gert var í þessari rannsókn
Þrep 1.
Val á þátttakendum.
Níu þátttakendur voru valdir með tilgangsúrtaki, sex konur og þrír karlar.
Þrep 2.
Undirbúningur hugans.
Rannsakandi setti fyrirframmótaðar hugmyndir sínar til hliðar eftir að hafa ígrundað þær vel.
Þrep 3.
Gagnasöfnun með viðtölum.
Tvö viðtöl tekin við hvern þátttakanda, samtals átján.
Þrep 4.
Skerpt vitund varðandi hugmyndir og hugtök.
Viðtölin voru hljóðrituð og skráð orðrétt. Unnið var samhliða að gagnasöfnun og gagnagreiningu.
Þrep 5.
Þemagreining.
Viðtölin voru marglesin til þess að greina í þeim lykilatriðin sem mundu svara
rannsóknarspurningunni.
Þrep 6.
Að smíða greiningarlíkan fyrir hvern þátttakanda.
Aðalatriðin dregin fram úr viðtölunum og sett fram í megin- og undirþemu í greiningarlíkan fyrir
hvern þátttakanda.
Þrep 7.
Staðfesting á hverju greiningarlíkani með viðkomandi
þátttakanda.
Allir þátttakendur staðfestu að greiningarlíkanið samræmdist frásögn þeirra. Þannig var stuðlað
að áreiðanleika og réttmæti rannsóknarinnar.
Þrep 8.
Heildargreiningarlíkan er smíðað úr öllum
einstaklingsgreiningarlíkönunum.
Heildargreiningarlíkan var smíðað út frá innbyrðis samanburði á einstaklingsgreiningarlíkönunum.
Mynd 2.
Þrep 9.
Heildargreiningarlíkanið borið saman við rannsóknargögnin.
Öll viðtölin voru lesin yfir aftur og borin saman við heildargreiningarlíkanið.
Þrep 10.
Kjarni fyrirbærisins settur fram í yfirþema sem lýsir
niðurstöðunum í hnotskurn.
„Þetta breytti lífi mínu“ var valið rauði þráðurinn í reynslu þátttakenda af dáleiðslumeðferð við
afleiðingum sálrænna áfalla.
Þrep 11.
Staðfesting á heildargreiningarlíkani og yfirþema með
einhverjum þátttakendum.
Niðurstöðurnar voru bornar undir tvo þátttakendur og voru metnar sem rétt túlkun á niðurstöðum
rannsakanda.
Þrep 12.
Niðurstöður rannsóknarinnar skrifaðar upp þannig að viðhorf
allra komi fram.
Vitnað var beint í þátttakendur til að auka trúverðugleika rannsóknarinnar og sýna að niðurstöður
byggjast á orðum þátttakenda.
Mynd 1. Vitrænn ferill Vancouvers-skólans í fyrirbærafræði (Sigríður
Halldórsdóttir, 2016).
1. Að vera kyrr7. Að sannreyna
2. Að ígrunda
6. Að raða saman
3. Að koma auga á5. Að túlka
4. Að velja
Rannsóknarsiðfræði
Samþykki fyrir rannsókninni var fengið hjá Vísindasiðanefnd.
Allir þátttakendur veittu skriflegt samþykki af fúsum og
frjálsum vilja eftir að hafa fengið skriflega og munnlega
kynningu á rannsókninni til að tryggja og vernda réttindi
og hagsmuni þeirra. Í öllu rannsóknarferlinu voru höfð
að leiðarljósi fjögur grundvallaratriði sem gilda um
vísindarannsóknir. Þau snúa að virðingu, velgjörð, skaðleysi
og réttlæti (Sigríður Halldórsdóttir, 2016).
Í upphafi rannsóknar fengu þátttakendur kynningarbréf um
framkvæmd og tilgang hennar auk eyðublaðs til undirritunar
skriflegs samþykkis. Tekið var fram hvert framlag þátttakenda
væri, að þeir gætu hætt þátttöku hvenær sem er og þeim
boðið að fá viðtal hjá geðhjúkrunarfræðingi ef þátttaka þeirra
kallaði fram einhverja vanlíðan.
Til að tryggja nafnleynd var þátttakendum gefin
rannsóknarnöfnin, Ása, Bára, Bergur, Hrafn, Ída, Magna,
Sif, Steinar og Tinna og engir persónugreinanlegir þættir
voru skráðir í rannsóknarferlinu. Öllum viðtölum og
rannsóknargögnum var eytt að rannsókn lokinni.
Gagnasöfnun og gagnagreining
Tekin voru tvö viðtöl við hvern þátttakanda frá október 2019
til janúar 2020. Viðtölin byggðust á rannsóknarspurningunni
„Hver er reynsla þín af dáleiðslumeðferð við afleiðingum
Ritrýnd grein | Scientific paper