Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2021, Blaðsíða 87

2. tbl. 97. árg. 2021 | Tímarit hjúkrunarfræðinga 87
Framkvæmd
Tengiliðir fjölskylduhjúkrunar fengu rannsóknargögn merkt
ákveðnum númerum (dulkóðuð) í hendur og var úthlutað
deildum á SAk til þess að leggja rannsóknargögnin fyrir.
Upplýsingablað var afhent þátttakendum við fyrirlögn.
Ef viðkomandi svaraði spurningum var það staðfesting á
samþykki fyrir þátttöku í rannsókn. Að svörun lokinni var
rannsóknargögnum komið fyrir í umslagi sem var innsiglað
í viðurvist þátttakenda. Sama aðferð var notuð við söfnum
rannsóknargagna á tíma 1 og tíma 2.
Íhlutun
Undirbúningur innleiðingar fjölskylduhjúkrunar á SAk hófst í
september 2016 og stóð til áramóta 2016-2017. Innleiðingin á
SAk byggðist á þekkingargrunni og áætlunum sem þegar voru
til staðar innan Landspítalans en óskað var eftir samráði og
leiðsögn frá fagráði fjölskylduhjúkrunar á Landspítalanum.
Leiðsögn sérfræðinganna fól í sér kennslu um hugmyndafræði,
viðtalstækni og klíníska þjálfun. Í upphafi var skipaður
verkefnastjóri innleiðingar fjölskylduhjúkrunar á SAk en
hann ásamt forstöðuhjúkrunarfræðingum innleiðingardeilda
tilnefndu 15 tengiliði fjölskylduhjúkrunar. Tengiliðir fengu
skýrt hlutverk samkvæmt starfslýsingu og unnu sameiginlega
að aðgerðaráætlun. Þeir funduðu reglulega til að styrkja sig í
hlutverki sínu sem fólst m.a. í fræðslu, stuðningi, handleiðslu,
þjálfun og umræðum um Calgary fjölskylduhjúkrun við aðra
hjúkrunarfræðinga á SAk. Á undirbúningstímabilinu var
útbúin rannsóknaráætlun ásamt miðlægum gæðaskjölum og
stefnumótun fjölskylduhjúkrunar á SAk leit dagsins ljós.
Til að festa innleiðingu í sessi á SAk voru útbúnar
verklagsreglur, vasaspjöld með leiðbeiningum fyrir starfsfólk,
stöðluð hjúkrunargreining innleidd ásamt kennsluefni sem
tengiliðir notuðu við almenna fræðslu á sínum deildum. Á
deildunum var sett fram innleiðingaráætlun og skilgreind
voru viðmið og markhópar þeirra sjúklinga sem fengu
fjölskylduhjúkrun. Með framangreindu miðlægu verklagi var
reynt að tryggja að tengiliðir notuðu sömu aðferðafræði til
að koma kennsluefni til skila til að auka innri áreiðanleika
íhlutunar fjölskylduhjúkrunar á SAk. Formlegar og óformlegar
kynningar á fjölskylduhjúkrun fyrir annað starfsfólk
sjúkrahússins voru haldnar á innleiðingartímabilinu. Allt
fræðsluefni, allar upplýsingar um innleiðingu Calgary
fjölskylduhjúkrunar eru aðgengilegar starfsfólki SAk.
Innleiðing og fræðsla fyrir hjúkrunarfræðinga og ljósmæður
stóð frá 1. febrúar 2017 til 1. maí 2017, eftir það var unnið
samkvæmt stefnumótun og verklagi fjölskylduhjúkrunar
á SAk. Á komandi vikum og mánuðum verður stofnaður
faghópur fjölskylduhjúkrunar á SAk í samvinnu við
Heilbrigðisvísindastofnun HA. Helsta markmið faghópsins
verður að tryggja áframhaldandi fjölskylduhjúkrun
á SAk ásamt því að halda áfram að rannsaka áhrif
fjölskylduhjúkrunar á sjúklinga og fjölskyldur. Ákveðið
hefur verið að fagráð fjölskylduhjúkrunar á Landspítala
og tilvonandi faghópur fjölskylduhjúkrunar á SAk verði í
áframhaldandi samstarfi.
Siðfræði
Sótt var um leyfi til framkvæmdastjóra hjúkrunar um að leggja
rannsóknina fyrir. Söfnun rannsóknargagna og úrvinnsla
þeirra var tilkynnt til Siðanefndar heilbrigðisrannsókna á SAk
(SSAk nr. 1/2017) og til Persónuverndar (nr. S8337/2017) þar
sem fyrir lá að rannsóknin er ekki leyfisskyld. Í allri vinnslu
og úrvinnslu rannsóknargagna var eingöngu unnið með
rannsóknarnúmer og því ekki hægt að rekja svör til einstakra
þátttakenda.
Gagnagreining
Tölfræðiforritið SPSS, útgáfa 25.0, var notað við úrvinnslu
gagna. Þegar bakgrunnsbreytur voru skoðaðar var notuð
lýsandi tölfræði þar sem athuguð var tíðni og hlutföll. Þegar
unnið var úr megindlegum gögnum til þess að skoða viðhorf
hjúkrunarfræðinga var unnið með fjóra þætti spurningalistans.
Listinn var einnig skoðaður í heild sinni. Spurningum var
svarað á fjögurra punkta raðkvarða, fyrir hverja spurningu
er hægt að fá frá einu og upp í fjögur stig. Fleiri stig þýða
jákvæðara viðhorf. Í þættinum sem snýr að fjölskyldan sem
byrði er stigunum snúið við í greiningu gagna svo að fleiri stig
endurspegli jákvæðara viðhorf eins og í hinum þáttunum.
Þegar þátttakandi svaraði ekki spurningu (e. missing values) í
þætti þá reiknaðist það ekki til stiga, hvorki í þeim þætti né til
heildarstiga. Til þess að mæla viðhorf hjúkrunarfræðinga var
byrjað með lýsandi tölfræði þar sem meðaltöl og staðalfrávik
voru skoðuð. Til þess að skoða hvort viðhorf hefðu breyst
á milli mælinga var gerður samanburður á meðaltölum og
til þess notað parað t-próf. Notað var t-próf tveggja óháðra
úrtaka (e. independent t-test) til þess að skoða hvort munur
væri á tveimur hópum og loks var dreifigreining (e. ANOVA)
notuð til að skoða mun á viðhorfi hjá fleiri en tveimur hópum.
Til þess að meta marktækni var miðað við öryggismörkin
p<0,05.
Í eigindlega hluta rannsóknarinnar var aðferð innihalds-
greiningar (e. content analysis) notuð samkvæmt lýsingu
Graneheim og Lundman (2004). Svörin voru skrifuð orðrétt
upp og sett í yfirflokka eftir eigindlegum spurningum, þ.e.
hindrandi þætti, hvata og ávinning og hvernig unnið var með
fjölskyldur. Eftir þá vinnu fóru þrír rannsakendur yfir gögnin
hver fyrir sig og veltu fyrir sér viðhorfum til að finna samhljóm
í flokkunum. Eftir greiningu texta í yfirflokkum fór fram röðun
í undirflokka út frá viðhorfsflokkum. Til að halda utan um
gögnin var notað forritið NVivo 11.
Lýsing á þátttakendum
Alls voru sendir út 205 spurningalistar (N=205) en ákveðið
var að nota eingöngu bakgrunnsbreytur þátttakenda á
innleiðingardeildum (n=145). Af þessum 145 á innleiðingar-
deildum svöruðu 133 þátttakendur (92%) á tíma 1.
Bakgrunnsbreytur þátttakenda á innleiðingardeildum voru
skoðaðar fyrir tíma 1 og tíma 2. Það reyndist ekki marktækur
munur og því var einungis unnið með bakgrunnsbreytur frá
tíma 1, sjá í töflu 1. Skoðaðar voru sérstaklega tvær spurningar
sem sneru að innleiðingu fjölskylduhjúkrunar og þeim lýst
á báðum tímapunktum, sjá töflu 2. Ekki var marktækur
munur á bakgrunnsbreytum m.t.t. aldurs og starfsaldurs milli
eigindlega og megindlega hluta rannsóknar. En marktækur
munur var á þeim sem lokið höfðu framhaldsnámi, 40%
þátttakenda í megindlega hlutanum en 32% í eigindlega
hlutanum.
NIÐURSTÖÐUR
Ritrýnd grein | Scientific paper