Bókasafnið - 01.01.2002, Blaðsíða 37

sæti, innlend fagtímarit í þriðja sætið en tilvitnanarit
(Citation Indexes) ráku lestina. í könnuninni 1999
voru þátttakendur um 700 og með svipaðan bak-
grunn og árið áður. Aftur var spurt um hvaða efni ætti
að vera aðgengilegt í rafræna bókasafninu og lentu
erlendu fagtímaritin aftur í fyrsta sæti og erlendu
útdráttarritin í því næsta. Þátttakendur svöruðu auk
þess ýmsum spurningum um hvernig efnið í rafræna
bókasafninu, FinELib, nýttist þeim.5
Könnunin - framkvæmd
og þátttakendur
Könnunin sem hér er til umfjöllunar var að nokkru
leyti unnin að fýrirmynd þess hluta finnsku könnun-
arinnar er tók til þess hvaða efni menn vildu sjá í
rafræna bókasafninu (hafa aðgang að á Interneti) og
verður gerð ítarlegust grein fyrir þeim þætti hér. Var
þetta gert til þess að geta borið niðurstöðurnar sam-
an við þessar nýlegu kannanir. Og við íslendingar
höfum gjarnan haft Norðurlöndin til viðmiðunar í
þessum efnum sem öðrum. Að auki var einnig athug-
að hvaða gagnasöfn íslensku þátttakendurnir notuðu
eða hefðu notað og hvaða tímarit þeir lásu mest.
Fjórir bókasafnsfræðingar á söfnum á sviði náttúru-
fræða sáu um framkvæmd könnunarinnar en undir-
rituð vann hana.
Könnunin var gerð á eftirtöldum stofnunum í lok
september og byrjun október árið 2000: Veðurstofu
íslands (VÍ), Landbúnaðarháskólanum á Hvanneyri
(LBH), Landmælingum íslands (LMÍ) og Náttúrufræði-
stofnun íslands (NÍ). Var könnuninni dreift í pappírs-
formi meðal starfsmanna viðkomandi stofnana en fólk
gat einnig fyllt hana út á netinu ef það kaus heldur.
1. tafla. Þátttakendur í könnun
um aðgengi að rafrænu efni.
Sto/nun Fjöldi Fjöldi svara - í prósentum
VÍ 58 30 51%
LBH 11 11 100%
LMÍ 24 11 46%
NÍ 34 16 47%
Alls 127 68 54%
Aldur þátttakenda
Fagsvið Fjöldi
18-25 ára 2 3% Náttúmfræði 60
26-35 ára 18 26% Tækni 11*
36-45 ára 24 35% Hagfræði 1
46-55 ára 15 22%
56 ára og eldri 9 13%
' Fjórir töldu sig vinna bæði á sviði tækni og náttúrufræða.
Eins og fram kemur í 1. töflu fengu 127 manns
könnunina en 68 svöruðu, eða 54%. Léleg skil skýrast
líklega að nokkru af því að margir sem fengu könn-
unina í hendur unnu ekki við rannsóknir í bókstaf-
legri merkingu þess orðs. Sumir voru í þjónustustörf-
um og aðrir unnu aðallega við gagnavinnslu. Gera má
ráð fyrir að þetta fólk þurfi lítið á vísindaritum að
halda við vinnu sína. Á LBH voru þátttakendur valdir
markvisst og skilaði það sér í 100% þátttöku.
Þeir 68 aðilar sem svöruðu könnuninni skil-
greindu sig flestir sem sérfræðinga, eða 62 alls. Aðrir
voru nemendur (3), rannsóknarmenn (2) eða annað
(2). Langflestir kváðust vinna á sviði nátttúrufræða,
en 11 manns skilgreindu sig á tæknisviði. Flestir voru
á aldrinum 36-45 ára, eða rúmlega þriðjungur þátt-
takenda.
Eins og fyrr sagði skiptist könnunin í þrjá megin-
þætti. í fyrsta lagi var spurt um hvaða tímarit fólk vildi
helst lesa og var beðið um að þeim væri raðað í for-
gangsröð. Gert var ráð fyrir að fólk nefndi fimm tímarit
eða fleiri. í öðru lagi var spurt um hvaða erlend út-
dráttarrit/gagnasöfn viðkomandi hefði notað og var
fólk einnig beðið um að raða þeim eftir mikilvægi. Jafn-
framt átti það að merkja við á hvaða formi það hefði
notað þau (net, diskur, prentað). í þriðja hluta könnun-
arinnar var spurt að því hvers konar efni fólki fýndist
mikilvægast að hafa aðgang að á Interneti.
Niðurstöður úr fyrsta hluta könnunarinnar voru
mjög stofnanabundnar og fyrst og fremst gagnlegar
bókasafnsfræðingum viðkomandi stofnana til þess
að þeir gætu áttað sig á því hvort verið væri að kaupa
þau tímarit sem fólk vildi hafa aðgengileg. Hér á eftir
er lauslega minnst á gagnasöfnin en mest fjallað um
þriðja hluta könnunarinnar þar sem spurt var um
hvaða efni fólk vildi hafa aðgang að á Interneti. Þátt-
takendur gátu valið átta liði og voru beðnir að núm-
era þá eftir mikilvægi. Þessi liður könnunarinnar, sem
sniðinn var að miklu leyti eftir finnsku könnununum
tveimur, leit svona út:
3. Aðgengi að rafrœnu efni
3.1. Hvers konar efni finnst þér mikilvægast að
hafa NETaðgang að? Númeraðu eftirfarandi og
settu 1 við það sem þér finnst mikilvægast.
a) Alfræðirit
b) Erlend fagtímarit
c) Erlend útdráttarrit
d) Erlend tilvitnanarit__(Science Citation Index)
e) Fræðilegar útgáfur frá innlendum stofnunum
f) Innlend gagnasöfn _______ (T.d. lög, reglug.,
tölulegar uppl., Gagnasafn Morgunbl.)
g) Innlent eldra efni ___ (T.d. dagblöð, tímarit,
kort)
h) Orðabækur
i) Annað (hvað?)________________
BÓKASAFNIÐ 26. ÁRG. 2002
35