Bókasafnið - 01.01.2002, Blaðsíða 64

Tafla 1
Fjöldi útgefinna rannsókna
til og með 1993 og frá 1994 til og með 2000
Samanburður
Til og með 1994 til og
Upplýsingalind 1993 með 2000 Alls
Bókasafnið 7 12 19
SPLQ S 1 6
LISA 6 6 12
Annað 9 13(+2)‘ 22(+2)‘
Alls 27 32(+2)‘ 59(+2)‘
* Greinar í sviga tákna greinar sem höfðu heimildir í neðanmáli í stað heimildalista.
Eitt af því sem er eftirtektarvert við þessar tölur er sú
aukning sem hefur orðið í útgáfu rannsóknargreina í
tímaritinu Bókasafninu, en þar hafa undanfarin sex ár
birst 12 greinar sem falla undir skilgreiningu þá sem
notuð var yfir rannsóknir, en fyrra tímabilið voru þær
alls sjö. Það má geta þess að í einu tölublaði Bóka-
safnsins var engin rannsóknargrein, þannig að þessar
12 greinar eru í sex tölublöðum.
Engin aukning hefur orðið á fjölda greina sem
fengnar voru úr LISA (Library and Information Sci-
ence Abstract). Mikil fækkun hefur hinsvegar orðið í
útgáfu rannsóknargreina sem tengjast íslandi í
Scandinavian Public Library Quarterly og birtist á þessu
tímabili einungis ein slík grein í ribnu, en fyrra tímabilið
voru þær fimm. Erfitt er að skýra þessa breytingu, en
verið gæti að breyttum áherslum í ritstjórnarstefnu
sé um að kenna. Greinar sem fengnar voru eftir öðr-
um leiðum en þeim sem hér hafa verið taldar upp,
svo sem útgefin M.A. verkefni, greinar úr ráðstefnu-
ritum ogbókakaflar reyndust nú 13 en fyrra tímabilið
voru þær níu.
Fyrra tímabilið er mun lengra en það tímabil sem
unnið var með að þessu sinni og má í raun segja að
það nái aftur í árdaga íslenskrar bókasafnsfræði, en
síðara tímabilið spannar aðeins sjö ár. Þetta sýnir svo
ekki verður um villst að mikil aukning hefur orðið á
birtingu rannsóknargreina og má einnig gera ráð fyrir
því að aukning hafi orðið á rannsóknarvinnu innan
stéttarinnar. Þessi þróun hlýtur að vera fagnaðarefni
því hún stuðlar án efa að eflingu bókasafnsfræðinnar
hérlendis sem fræðigreinar.
Höfundar
Það er athyglisvert að skoða þjóðerni rannsakenda og
kemur ekki á óvart að íslendingar eru þar í meirihluta.
En það vekur vissulega athygli hversu afkastamiklir
áströlsku rannsakendurnir eru; tveir fræðimenn gefa
út 11 rannsóknargreinar á tímabilinu. Ýmist vinna þeir
saman að rannsóknum eða hvor í sínu lagi. Má því
með sanni segja að rannsóknir á ýmsum sviðum rjúfi
landfræðilega múra milli fjarlægra landa.
Tafla 2
Flokkun höfunda eftir þjóðerni
Þjóðerni Fjöldi Fjöldi
höfunda höfunda rannsóknargreina
Til og 1994 til og Til og 1994 til og
með 1993 með 2000 með 1993 með 2000
ísland 13
Norðurlönd 6
Ástralía 1
Bandaríkin 1
Greinar alls: 21
14 18 19 (+2)*
2 6 2
2 2 11
0 1 0
18 27 32 (+2)*
* Greinar í sviga tákna greinar sem höfðu heimildir í neðanmáli í
stað heimildalista.
Tafla 2 sýnir fjölda þeirra höfunda sem skrifuðu
rannsóknargreinar árið 1994 til og með ársins 2000 og
er þeim skipt eftir þjóðerni. Á þessu tímabili hafa
verið gefnar út 34 greinar, sem er aukning um sjö
greinar frá fyrri rannsókn sem náði eins og áður sagði
til mun lengra tímabils. Að þessum greinum standa
18 höfundar og eru þeir heldur færri en í fyrri rann-
sókn, en þá voru þeir 21 talsins.
Eins og í fyrri rannsókn eru íslensku höfundarnir í
meirihluta en þeir eru nú 14 talsins og eiga samtals
21 grein. Þetta er lítil breyting frá fyrri rannsókn, en
þá var fjöldi höfunda 13 og greinafjöldi 18. Höfundar
frá hinum Norðurlöndunum eiga ekki eins margar
greinar nú og árið 1993, en þá voru sex höfundar með
sex rannsóknargreinar. Nú sjö árum seinna eru
aðeins tveir höfundar með eina grein hvor. Á þessu
tímabili hefur áströlskum rannsóknargreinum fjölg-
að umtalsvert, eða frá því að vera tvær greinar 1993 í
11 greinar samkvæmt þessari rannsókn.
Það vekur athygli að lítil samvinna virðist vera
milli íslenskra fræðimanna á sviði bókasafns- og
upplýsingafræða. Aðeins 12 greinar af þessum 34 eru
með fleiri en einn höfund. Allir höfundar rannsókna-
greinanna eru konur, sem kemur ekki á óvart þar sem
meirihluti stéttarinnar eru konur.
Aðferðir
Þegar skoðaðar voru rannsóknaraðferðir í íslenskum
rannsóknum í bókasafns- og upplýsingafræði vakti at-
hygli að rannsakendur nota í auknum mæli fleiri en
eina aðferð í rannsóknum sínum. Þetta skapaði ákveð-
in vandamál við greiningu rannsóknaraðferða. Niður-
staðan varð sú að skilgreina eina rannsóknaraðferð
sem aðal- eða undirstöðuaðferð (primary method) líkt
og hefur verið gert í mörgum fyrri rannsóknum af
þessu tagi.
62
BÓKASAFNIÐ 26. ÁRG. 2002