Bókasafnið - 01.01.2002, Síða 68

Tafla 5. Rannsóknarefni; SAMANBURÐUR Á ÍSLANDI OG KANADA (STEPHENSON, 1993) EFNI ísland ísland Kanada Til og með Til og með 1993 2000 1993
Tölvuvæðing 1 4 53
Safnkostur 1 1 34
Saga 3 3 13
Bókasafnsfræði (alþjóðl.) 1 0 21
Stjórnun 1 0 58
Varðveisla 0 0 6
Fagleg umfjöllun 5 7 58
Útgáfa 2 0 6
Upplýsingaþjónusta 1 1 28
Rannsóknir 2 3 5
Samnýting gagna Hlutverk bókasafna í 3 1 6
samfélaginu 0 1(+1)*** 4
Þjónusta við sérhópa 1 1(+1)*** 9
Tæknileg þjónusta 0 0 16
Lestur og læsi* 5 0 -
Upplýsingaleitir* 1 1 -
Rafræn samskipti*’ - 9 -
Greinar alls: * Viðbótarflokkar 1993 ** Viðbótarflokkur 2001 27 32(+2)*** 316
***Greinar í sviga tákna greinar sem höfðu heimildir í neðanmáli í stað heimildalista.
Sífellt fleiri rannsóknir eru gerðar á tölvunotkun
og hefur orðið töluverð aukning í flokknum töluu-
uœðing, en þar flokkast nú fjórar greinar í stað einnar
árið 1993. Nokkur aukning hefur einnig orðið í flokk-
unum fagleg umfjöllun, rannsóknir, hlutverk bókasafna í
samfélaginu og þjónusta uið sérhópa. Stærsti flokkurinn
nú er rafræn samskipti, en í þeim flokki eru níu rann-
sóknargreinar og tengjast þær notkun Internetsins og
rafrænna gagna. Þessi þróun er í samræmi við aukna
tölvunotkun á bókasöfnum og almenna tækniþróun
sem orðið hefur.
Flokknum lestur og lœsi var bætt við töflu Stephen-
sons í rannsókninni 1993 og var hann annar tveggja
stærstu flokkanna þá. Greinar um lestur og læsi voru
ekki taldar til rannsókna í bókasafns- og upplýsinga-
fræði nema þær tengdust starfsemi bókasafna á
beinan hátt og féllu því engar rannsóknargreinar í
þann flokk að þessu sinni. Engar rannsóknargreinar
innan bókasafns- og upplýsingafræði fundust heldur
um nýtt efni svo sem þekkingarstjórnun, þráðlaus
fjarskipti og netgáttir.
Umræður
Þrátt fyrir að hér hafi verið tekinn upp þráður frá rann-
sókn sem unnin var fyrir sjö árum verður að sjálfsögðu
að taka fram að niðurstöður þær sem endurspeglast
hér eru ekki fyllilega sambærilegar við niðurstöður
fyrri rannsóknar. Ástæður þess eru aðallega að skilyrði
þau er sett voru hafa breyst lítillega auk þess sem verið
er að taka fyrir mislöng tímabil.
Þó má fullyrða af þessum niðurstöðum að tölu-
verð aukning hefur orðið á rannsóknum á sviði bóka-
safns- og upplýsingafræði. Þetta má greinilega lesa úr
niðurstöðunum þar sem að þau skilyrði sem þessi
hópur hefur sett eru lítið eitt strangari en skilyrði
fyrri hópsins og um styttra tímabil er að ræða en þó
má greina aukningu á flestum sviðum.
Þeir nýju þættir sem litið var á í þessari rannsókn,
val rannsóknarefna og rannsóknaraðferða leiddu í
ljós að litlar breytingar höfðu orðið. Tilkoma Inter-
netsins hefur vissulega valdið straumhvörfum í starfi
bókasafns- og upplýsingafræðinga og mátti greina
verulega aukningu á rannsóknum því tengdu. Nýrri
hugtök sem leitað var að, svo sem þekkingastjórnun,
þráðlaus fjarskipti og netgáttir fundust ekki í rann-
sóknargreinum tengdum bókasafns- og upplýsinga-
fræði. Niðurstöður rannsóknarinnar leiddu einnig í
ljós að lítilsháttar breytingar hafa orðið á rannsókn-
araðferðum þar sem notkun eigindlegra aðferða
hefur aukist. Aukningin er samt sem áður svo óveru-
leg að ekki verða dregnar af henni neinar ályktanir.
Vissulega má til sanns vegar færa að þær rann-
sóknir sem hér eru stundaðar séu unnar af færri ein-
staklingum heldur en sambærilegar erlendar rann-
sóknir og því hljóti rannsóknarefnin að endurspegla
áhugasvið einstakra rannsakenda. Samt sem áður
hlýtur að vera full ástæða til að hvetja fleiri bóka-
safns- og upplýsingafræðinga til að víkka sjóndeild-
arhring sinn í leit að rannsóknarefnum og umfram
allt leitast við að tengja fræðin við nýjar hugmyndir
og möguleika. Bókasafns- og upplýsingafræðigreinin
gengur nú í gegnum skeið mikilla umbreytinga og því
er jafnvel nauðsynlegra nú en áður að fylgjast vel
með allri þróun sem gæti orðið faginu til framdráttar
og hjálpað til við að marka nýjan farveg.
Heimildir
Cano, Virginia and C. Rey (1993), „Ten years of Spanish
library and information science research: A bibliometric
study", Paper presented at the 59th IFLA Conference,
Barcelona, Spain, August, (197-THEOR-E)
Chen, H.A. (1996), „A bibliometric study of library and
information science research in China", Paper presented
at the IFLA General Conference, Section of Library Theory
and Research Open Forum, Beijing, 1996.
Guðrún Pálsdóttir, Ingibjörg Árnadóttir, Ingibjörg Sverris-
dóttir, Ragnhildur Blöndal and Laurel A. Clyde (1994),
„Rannsóknir í bókasafns- og upplýsingafæði : ísland",
Bókasafnið, 18: pp.38-43.
Guðrún Pálsdóttir, Ingibjörg Árnadóttir, Ingibjörg Sverris-
dóttir, Ragnhildur Blöndal and Laurel A. Clyde (1997),
„Published research about library and information sci-
ence in or related to Iceland", Nordic Yearbook of Library,
66
BÓKASAFNIÐ 26. ÁRG. 2002