Gátt - 2004, Síða 59

59
lítur hann á það sem spennandi og nauðsynlegt nám til
að komast af.
5. Viðhorf fullorðinna til náms tengjast gjarnan ákveðnum
verkefnum eða störfum frekar en efni eða fögum.
Þekking, skilningur, viðhorf og færni eflist ef það er sett í
samhengi við þann raunveruleika sem fullorðnir þekkja af
eigin raun og eru að fást við. Bestur árangur næst í
náminu ef ný þekking er tengd beint við það sem þeir eru
að fást við þá stundina.
6. Þó ytri hvatar eins og betri störf og hærri laun í kjölfar
menntunar séu mikilvægir eru innri hvatar, eins og aukin
starfsánægja, sjálfstraust og almenn lífsleikni þó þyngri á
metunum hjá fullorðnum. Með öðrum orðum það nám
sem hefur persónulegt gildi og er ánægjulegt meta þeir
mest. Þetta leiðir hugann aftur að starfsmanninum í dæmi
tvö hér á undan, hann var tilbúinn að leggja á sig þriggja
anna nám með starfi ef það væri skemmtilegt og gagn-
aðist honum í starfi og einkalífi.
Þessi sex grundvallaratriði um nám fullorðinna gefa strax
góðar hugmyndir um hvernig heppilegt sé að haga kennslu,
þau mynda grunn að kennslufræðum sem gagnast vel
þeim sem starfa á þessu sviði. Þau eru þó aðeins lítið brot
af þeim hugmyndum sem settar hafa verið fram um
kennslu fullorðinna.
Krafan um markvissan árangur og starfsfærni hefur haft
mikil áhrif á hugmyndir um kennsluaðferðir í fullorðins-
fræðslu og þá sérstaklega í starfstengdri fræðslu. Þar
hafa verið áberandi ýmsar hugmyndir sem kenndar hafa
verið við hraðnám (accelerated learning) til að auka
námsárangurinn og stytta námstímann. Hraðnáms-
kennslufræðin byggist á að draga sem mest úr ýmsum
hindrunum í námi, bæði innri og ytri, en um leið að nýta
þá þætti sem geta örvað minni og einbeitingu við námið.
Þar hafa t.d. verið gerðar tilraunir með markvissa notkun
tónlistar, sjónrænnar skynjunar og ýmissa umhverfis-
þátta sem hafa áhrif á líðan og einbeitingu. Sýnt hefur
verið fram á að hægt er að stytta námstímann og stórauka
árangur og ánægju af námi með hraðnámsaðferðum
(Meier, 2000 s. xxix.).
En hvað er þá kennslufræði fullorðinna og hvenær á við
að beita henni? Á seinni áratugum hefur umræðan komist
verulega á skrið meðal fræðimanna og margar skilgrein-
ingar verið settar fram um
það sem einkennir nám ful-
lorðinna. Þeir sem
gagnrýna þær hafa bent á
að skilgreiningarnar eiga
ekki við um alla fullorðna í
námi eða við allar
aðstæður (Brookfield, s. 67.).
Bent hefur verið á að mörg
börn og ungmenni eru
tilbúin að stýra eigin námi
og kjósa heldur þá nálgun
sem skilgreind hefur verið
sem kennslufræði full-
orðinna þegar þau eiga kost á því (Merriam og Caffarella, 1999,
s. 274.). Í vissum skilningi má því segja að kennslufræðin
sjálf skilgreini hvað felst í að vera fullorðinn fremur en
aldurs- og lagaskilgreiningar. Kennslufræðin gildir um þá
sem eru tilbúnir að læra með aðferðunum sem skilgreind-
ar eru, hvort sem þeir eru börn, ungmenni eða fullorðnir.
Hvort sem við erum sammála eða ekki um hvað sé
kennslufræði fullorðinna þá hefur umræðan skilað
ýmsum umbótum við framkvæmd fullorðinsfræðslu og
Frá námskeiðum FA um kennslufræði fullorðinna september 2004.
Að draga niðurstöður af lausnaleik er skemmtileg leið
til náms!
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S