Læknaneminn - 01.10.1996, Blaðsíða 60

Helicobacter pylori - yfirlitsgrein
ingin var upprætt og einkennin hurfu (71).
Fylgni hefur fundist milli H. pylori sýkingar í efri
meltingarvegi og rosacea. Einnig hefur verið sýnt fram
á að uppræting sýkingarinnar minnkar einkennin.
Þetta kemur vel heim og saman við þá gömlu þekkingu
að rosacea tengist meltingarónotum.
Með PCR hefur H. pylori fundist í gallsýnum tekn-
um með beinni ástungu á gallvegum (72). Því er talið
að rannsaka þurfu frekar hvort verið geti að bakterían
valdi einkennalausri gallvegabólgu.
HVERJA Á AÐ MEÐHÖNDLA?
Oll meðferð við ætisárum í efri meltingarvegi hefur
tekið stölckbreytingum síðan farið var að meðhöndla
H. pylori sýkingar. I stað langvarandi viðhaldsmeð-
ferðar með H2-blokkurum eða prótónudæluhemlum
(PPI) er hægt að leysa vandamálið í eitt skipti fyrir öll
með því að uppræta sýkinguna. Þeirri spurningu hefur
þó ekki verið svarað að fullu hverja eigi að meðhöndla
og við hvaða aðstæður. Faraldsfræðilegar rannsóknir
hafa sýnt að allt að helmingur mannkyns er líklega
sýktur af H. pylori og því er augljóst mál að nánast
ómögulegt er að meðhöndla alla sýkta. Samkvæmt ný-
legri ályktun evrópska H. pylori rannsóknarhópsins
(73) er mælt með því að meðhöndla eigi alla þá sem
hafa eða hafa haft ætisár. Einnig er sterklega mælt með
því að sjúklingar með MALT lymphoma, með maga-
bólgur með mjög óeðlilegri magaslímhúð og sjúldingar
sem hafa gengist undir aðgerð vegna byrjandi maga-
krabbameins fái upprætingarmeðferð. Einnig er mælt
með upprætingu bakteríunnar hjá þeim sem hafa fjöl-
skyldusögu um magakrabbamein, sjúklingum með
starfræn meltingarónot þar sem önnur meðferð hefur
ekki reynst árangursrík, sjúklingum sem þurfa að fá
langtíma NSAID-meðferð, sjúklingum sem þurfa lang-
tíma PPI-meðferð vegna vélindabakflæðis. Einnig er
jafnvel mælt með því að uppræta sýkingu þó ekki sé
önnur ástæða en óskir sjúklings. Ljóst er þó að þessar
leiðbeiningar eru talsvert breiðari en þær sem áður hafa
birst og síðustu liðirnir eru umdeildir.
I dag eru flestir sammála að meðhöndla eigi H.
pylori sýkingu þeirra sem eru með ætisár eða merki um
gömul sár í efri meltingarvegi (74). Nokkuð umdeilt er
hvort meðhöndla eigi H. pylori sýkingu hjá sjúklingum
með non-ulcer dyspepsíu en til eru rannsóknir er sýna
að uppræting sýkingarinnar dregur marktækt úr ein-
kennum sjúklinga (75). Aðrar rannsóknir (76) benda
þó til að H. pylori sýking tengist ekki functional
dyspepsikum einkennum og því þarf að rannsaka þetta
atriði frekar.
Meðhöndlun allra sýktra er þó ekki á nokkurn hátt
talin raunhæf þar sem búast má við að það myndi valda
mikilli aukningu á ónæmismyndun baktería fyrir sýkla-
lyfjum. Því binda menn í dag meiri vonir við þróun
bóluefnis gegn H. pylori til að losa mannkynið við
þessa eina algengustu krónísku bakteríusýkingu.
Mjög áberandi er þegar rætt er við sjúklinga sem hafa
haft ætisár og fengið meðferð til upprætingar á H.
pylori hvað þeir eru ánægðir með árangurinn. Margir
þessara sjúldinga hafa verið kvaldir af meltingarónot-
um, kviðverkjum og uppköstum árum og jafnvel ára-
tugum saman. Stór hluti sjúklinganna hefur þurft að
nota sýruhamlandi lyf, öðru hvoru eða samfellt, til þess
að halda niðri einkennum. Einnig hafa margir þeirra
misst úr vinnu vegna meltingarónota. Eftir að H.
pylori sýkingin hefur verið upprætt hverfa einkennin
hjá flestum og segjast margir sjúklinganna hafa nánast
byrjað nýtt líf. Jafnvel hjá þeim sem ekki tókst að upp-
ræta sýkinguna virðist líðan vera betri eftir meðferðina
og er hugsanlegt að í þeim tilvikum nái meðferðin að
bæla bakteríuna það vel að hún hætti að valda einkenn-
um, þó hún sé ennþá til staðar í slímhúðinni.
Fjárhagslegur ávinningur af meðferðinni er einnig
mikill þar sem sjúklingar eftir upprætingarmeðferð
þurfa ekki lengur að taka dýr sýruhamlandi lyf. Hefur
lyfjasparnaður af meðferðinni verið metinn upp á 30
milljónir króna hér á landi á ári (77).
A upphafsdögum meðferðar við H. pylori var það
áhyggjuefni hvort sjúklingar myndu endursýkjast af
bakteríunni. Það hefur þó reynst vera sjaldgæft og í
nýlegri íslenskri rannsókn þar sem þetta var athugað í
fyrsta sinn hér á landi reyndist enginn þeirra 53 sjúk-
linga hafa endursýkst, en þeim var fylgt eftir í að
meðaltali 3 ár (78).
LYFJAMEÐFERÐ - HVERNIG Á
AÐ MEÐHÖNDLA?
Mikil leit hefur staðið yfir undanfarin ár að hentug-
ustu lyfjasamsetningunni til að uppræta H. pylori sýk-
ingu. Hin fullkomna lyfjasamsetning sem leitað er að
ætti að vera mjög virk, hafa fáar aukaverkanir, vera
fljótvirk og ódýr. Almennt er talið í dag að stefna beri
að yfir 90% upprætingarhlutfalli að minnsta kosti og
að yfir 95% sé fyllilega raunhæft.
LÆKNANEMINN
50
2. tbl. 1996, 49. árg.