Læknaneminn - 01.10.1996, Qupperneq 67

Taugaklemmur í efri útlim
kvæðum áhrifum af því, einkum í liðagigtarsjúklingum
en oft eru áhrifin skammvinn. Ef þetta er reynt ber að
varast að sprauta beint í miðtaugina en hún skemmist
óhjákvæmilega við það og fær sjúklingurinn strax veru-
lega verki og dofa í útbreiðslusvæði hennar.
Dugi ofannefnd meðferð ekki er besta ráðið að losa
um taugina með aðgerð þar sem skorið er á beygihaft
(flexor retinaculum) og úlnliðsrennan þannig opnuð.
Aðgerðin er einföld og eru sjúklingar venjulega frá
vinnu í þrjár til sex vikur eftir á og fer sá tími einkum
eftir þyngd vinnunnar. Árangurinn af aðgerð er venju-
lega góður, en það getur spillt fyrir ef einkennin hafa
staðið lengi er til aðgerðar kemur. I noldtrum tilfellum
koma einkenni aftur eftir aðgerð og eru horfur þá oft-
ast nokkuð verri en við fyrstu aðgerðina.
Pronator syndrorne
Miðtaugin (n. medianus) getur líka lent í klemmu
við olnbogann og þá einna helst þar sem hún fer í gegn-
um sívala ranghverfanda (m. pronator teres). Verkur í
olnbogabót eða þar fyrir neðan er oftast mest áberandi
einkennið hér en dofi og straumlík tilfinning í hend-
inni sjaldnast til staðar.
Þreifieymsli og jákvætt Tinel's merki yfir tauginni
við olnbogann eru oft til staðar við þessa taugaklemmu
og einnig verkur við ranghverfu (pronatio) gegn mót-
stöðu. Ef prófun á grunnlæga fingrabeygi löngutangar
(m. flexor digitorum superficialis III) vekur upp verki
er það oft talið benda til þess að taugin sé í klemmu
undir efri kantinum á þeim vöðva.
Reynandi er að hvíla handlegginn og jafnvel breyta
til á vinnustað en gefi það engan árangur er réttast að
losa um taugina með aðgerð. Árangur er þó ekki eins
öruggur og í CTS aðgerðunum.
Anterior interosseus syndrome
Sjaldgæft er að sú grein miðtaugar sem sfyrir langa
þumalbeygi og djúplæga fingrabeygi vísifingurs (mm.
flexor pollicis longus og flexor digitorum profundus II)
lendi ein og sér í klemmu. Þegar það gerist kemur oft-
ast eingöngu fram lömun í öðrum eða báðum þessum
vöðvum.
ÖLNARTAUG (N. ULNARIS)
Olnartaug lendir aðallega í klemmu á öðrum tveggja
staða, annars vegar við olnboga og hins vegar við úln-
lið.
Há klermna á n. idnaris
(tardy ulnar palsy, cubital tunnel syndrorne)
Allir kannast við „vitlausa beinið“ við olnbogann og
þá óþægilegu tilfinningu fram í litlafingur sem kemur
ef það er rekið utan í. Staðreyndin er hins vegar sú að
„vitlausa beinið" er ölnartaugin (n. ulnaris) þar sem
hún liggur aftan við miðlægu hnúagnípu upphandleggs
(epicondylus medialis humeri). Lega taugarinnar þar
gerir það að verkum að hún er útsett fyrir ertingu t.d.
vegna núnings þegar olnboginn er lengi mikið beygður
eða ef hann hvílir mikið á borði. Brot á svæðinu eða
skekkjur vegna vaxtartruflana eftir gömul brot eru vel
þekktar ástæður klemmu á ölnartaug þarna. Taugin á
það til að skreppa til og renna upp úr grófinni og ligg-
ja á miðlægu hnúagnípunni (subluxerast). Getur það
valdið ertingu enda er taugin berkjaldaðri en ella. Þessi
tilfærsla veldur þó ekki alltaf vandræðum og hefur
henni verið lýst í allt að 16% einkennalausra einstak-
linga. Taugaklemma þarna er einnig nokkuð algeng án
nokkurrar sjáanlegrar ytri ástæðu.
Einkenni vegna taugaklemmu þarna eru oft væg í
byrjun og eklci er óalgengt að sjúldingar kvarti fyrst
undan dofa á morgnana. Dofasvæðið er bundið við
litlafingur, ölnarhluta baugfingurs og ölnarhluta hand-
ar, bæði í lófa og á handarbaki. Dofinn fer síðan versn-
andi og getur orðið stöðugur. Minnkaður kraftur í
vöðvum þeim sem taugin stjórnar er oft hluti einkenn-
anna og getur endað með algerri lömun ef ástandið hef-
ur varað lengi. Vöðvar þeir sem hér um ræðir eru djúp-
lægur fingurbeygir litlafingurs og baugfingurs (flexor
LÆKNANEMINN
57
2. tbl. 1996, 49. árg.