Læknaneminn - 01.10.2002, Blaðsíða 42

Hver er dánartíðni af völdum heilavefsblæð-
inga og hvaða þættir hafa áhrif á hana? Aftur-
sæ rannsókn á Landspítala Háskólasjúkrahúsi
á tímabilinu 01.01.1990 - 31.12.1999
Jóhann Davíð ísaksson11, Albert Páll Sigurðsson21,
Ólafur Kjartansson31,
11 Háskóli íslands og Landspítalinn Háskólasjúkrahús við Hringbraut),
21 Taugasjúkdómadeild LSH-Hb,31 Röntgendeild LHS-Hb.
Inngangur: Heilaverfsblæðingar (HVB) (e.
intracerebral hemorrhage) hafa til þessa litið verið
rannsakaðar á íslandi. Markmið þessarar rannsóknar
var að kanna alla HVB sjúklinga sem lögðust inn á
Landspítala Háskólasjúkrahús við Hringbraut á tíma-
bilinu 01.01.1990-31.12.1999, með það í huga kanna
hvaða þættir í fari þessara sjúklinga spá best fyrir um
hvort þeir lifi blæðinguna af.
Efniviður og aðferðir: Að fengnu leyfi lækningarfor-
stjóra, siðanefndar spítalans og Persónuverndar var
búinn til listi yfir alla sjúklinga fengið höfðu HVB á
rannsóknartímabilinu (N=218). Sjúkraskýrslur þeirra
var aflað og þær lesnar og tölvusneiðmyndir skoðaðar.
Breyturnar sem við könnuðum voru aldur, kyn, bú-
seta, niðurstöður blóðprófa (öll gildin), niðurstöður
þvagprófa (öll gildin), háþiýstingssaga, háþrýstings-
lyfjameðferð, skert blóðstorkuhæfni (m.a. vegna lyfja-
meðferðar), fjölskyldusaga og félagslegir þættir (s.s.
reykingar, áfengisnotkun). Tölvusneiðmyndir sem
fyrst sýndu H VB voru skoðaðar og breytur þessa hluta
voru anatomísk staðsetning, blæðingarrúmmál og
hvort blæðingin hafði rutt sér leið inn í heilahólf.
Hópnum var skipt í tvennt og samanburður gerður á
hópunum a) þeim sem léstust á innlagnartímabilinu og
b) þeim sem lifðu af HVB og útskrifuðust. Allar breyt-
ur rannsóknarinnar voru prófaðar með chi-kvaðrat
prófi til þess að kanna tölfræðileg vennsl breytanna
við það hvort sjúklingur látist eða útskrifist.
Niðurstöður: Chi-kvaðrat próf (prófun á núll-tilgátu)
sýndi fram á hlutfall þeirra breyta sem kannaðar voru
skiptust ekki jafnt milli hópanna tveggja: því líkur á
andláti jukust fyrir 7 breytur: 1. vaxandi blæðingar-
rúmmál (sjá línurit sem kynnt verður), 2. blæðing inn
í heilahólf (P<0,05), 3. notkun warfarins (P<0,01), 4.
hækkaður S-glúkósastyrkur (P<0,01), 5. hækkað S-
kreatínín (P<0,01), 6. lækkað B-hemoglóbín
(P<0,01), og 7. raskað hematokrít (P<0,05). Einnig
var tekin saman almennt yfirlit yfir heilavefsblæðing-
ar á tímabilinu m.t.t. aldurshópa og komuára. Heildar-
dánarhlutfall reyndist vera 25,2% Ekki tókst að kanna
félagslega þætti tölfræðilega þer sem svarheimtur fyr-
ir þessa þætti reyndust of lágar.
Ályktun: Samkvæmt niðurstöðum rannsóknarinar
fundust 7 breytur (sjá ofan) sem sýna tölfræðilega
marktækan mun milli þeirra sem lifa og látast af HVB.
Árangur rannsókninnar var sá að finna þessar breytur
en elcki að skýra orsalcatengsl þeirra við sjúkdóminn.
Einnig mætti hugsa sér að þessi stóra samatekt hafi
gildi við mat HVB sjúklinga í framtíðinni.
Sýklalyfjanotkun á Landspítala háskólasjúkra-
húsi (LSH) og ónæmi hjá bakteríum er valda
spítalasýkingum.
Jóhann Páll Ingimarsson11, Karl G. Kristinsson1-2’,
Helga Erlendsdóttir21, Smári Björgvinsson31
11 Læknadeild Háskóla íslands,2) Sýklafræðideild Landspítala-
háskólasjúkrahúss (LSH)31 Apótek LSH
Inngangur: Vaxandi sýklalyfjaónæmi veldur sífellt
meiri vandræðum í meðferð smitsjúkdóma. Þekkt er
að sýklalyfjanotkun er stærsti áhættuþáttur fyrir sýkla-
lyíja ónæmi, en enn er margt óljóst hvað varðar þátt
einstakra sýklalyfjaflokka. Markmið þessarar rann-
sóknar er að kanna tengsl milli sýklalyfjanotkunar á
legudeildum Landspítala-háskólasjúkrahúss og fjölda
ónæmra baktería er valda spítalasýkingu Framkvæmd:
Skoðaðar voru sölutölur sýklalyfja frá Apóteki LSH til
11 deilda á hand- og lyflækningasviði á árunum 1997
- 2001. Þær voru bornar saman við ræktunarniður-
stöður Sýklafræðideilda á sama tímabili. Athugaðar
voru þær bakteríur sem algengt er að valdi spítalasýk-
ingum. Deildunum var skipt í þrjá hópa eftir sýkla-
lyfjanotkun, í mikla, miðlungs og litla notkun, og þær
bornar saman. Athugaðir voru 6 mest notuðu sýkla-
lyfjaflokkarnir og undirflokkar þeirra. Einnig voru
tekin saursýni af völdum deildum og ónæmi baktería
meltingavegarins kannað.
Niðurstöður: Mikil notkun heildarsýklalyfja, beta-
laktamlyfja og sér í lagi breiðvirkra penicillina veldur
auknu ónæmi fyrir bæði breiðvirkum penicillinum og
betalaktamasa þolnum penicillinum hjá kóagulasa
neikvæðum staphylókokkum, enterókokkum og E.
coli . Onæmi fyrir piperacillini hjá pseudomanas er
minna á deildum með mikla notkun þröngvirkra pen-
icillina. Aukin kefalósporína og karbapanem notkun
tengist auknu ónæmi fyrir þeim hjá Pseudomonas,
Proteus og Enterobacteraciae, öðrum en E.coli. Tri-
metoprim ónæmi er algengara hjá Staph.coag. neg og
S. aureus. á deildum með háa trimetoprim- og heild-
ar sýklalyfjanotkun . Hlutfall ónæmra sýkla á deild-
um virðist hærra en tölur sýkladeildar gefa til kynna.
Ályktun: Almennt gildir notkun að breiðvirkra pen-
40