Úrval - 01.09.1964, Qupperneq 15

LÆKNIR í NÁVIST DAUÐANS
13
arastyrjöldinni, að fyrir oss,
sem gátu búizt við dauðanum
á hverri stundu, fékk sérhver
hlutur, fagur sólskinsdagur, eitt
handtak, glas af víni, yndislegt
andlit, fugl eða rós — óvenju-
legt og háleitt gildi fyrir oss.
Göfugt dæmi um alvöru-
þrungna rósemi í afstöðunni til
dauðans, er siðasta hréf læknis-
ins, náttúrufræðingsins, lista-
mannsins og' landkönnuðarins,
dr. Edward Wilson, sem hann
ritaði konu sinni frá isauðnum
Suðurlieimskautsins, þar sem
leiðangursmenn í hinum hörmu-
lega leiðangri Scotts, sem dr.
Wilson tók þátt, voru að deyja
úr hungri og kulda. Bréfið
fannst síðar hjá helfrosnum lík-
ama læknisins. „Vertu ekki
hrygg,“ ritaði hann, „við höfum
góðu hlutverki að gegna í stór-
brotinni áætlun, sem sjálfur
Guð hefur samið . . . Við mun-
um öll bittast eftir dauðann,
og dauðinn hefur enga ógn eða
skelfing i för með sér . .. Fyrir
þá, sem elska Guð, verður allt
til hins bezta ... Það er allt eins
og vera ber.“
Dauðinn er afar mikilvægur
þáttur lífsins, og lífið ætti aldrei
að verða eins konar sjúkráhús
eða hæli, þar sem vér þorum
naumast að lifa af ótta við dauð-
ann. Ótti við dauðann er að vísu
óhjákvæmileg fylgja tilveru vorr-
ar, en vér megum ekki láta hann
spilla þeirri tilveru. Það sem
allt á veltur, er að kunna að
lifa. Hver sá, sem elskar lífið,
lifir fyllra og betra lífi, sökum
þess að hann hefur skipað dauð-
anum i sitt rétta sæti. Vitanlega
er stundum hægt að lengja líf-
ið með því að nota það ekki,
á sinn hátt eins og peningar
endast lengur, sé þeim ekki eytt,
en slik svefngönguviðbót næst
aðeins ineð þvi, að fórna allri
lífsfyllingu, og snúa þannig
lifinu upp í einskæran vetrar-
dvala.
Hver er undirrót óttans við
dauðann? í fyrsta lagi óttinn
við þrautir og angist, sem eru
fylgifiskar dauðans. í öðru lagi
sorgin yfir að skilja við ástvin-
ina og allt það — störf og gleði
sem knýtir oss við þessa vcr-
öld. í þriðja, og ef til vill eink-
um og' sér í lagi, óttinn við hið
ókunna.
Gagnstætt því, sem almennt
er talið (að undanskildum sára-
fáum tilvikum eða slysum),
fylgir dauðanum enginn líkam-
legur sársauki. Hitt er heldur,
að hann sé þrunginn rósemi,
jafnvel vissri vellíðan og and-
legri uppliafningu (helfró), sem
orsakast af deyjandi áhrifum
kolsýru blóðsins á miðtauga-
kerfið. „Frægur læknir hefur
eitt sinn sagt mér, að dauðastríð-