Úrval - 01.11.1965, Blaðsíða 32

30
ÚRVAL
um. Og skyldi heilbrigða augað
skemmast af völdum augnsjúk-
dóma eða einhvers hinna 300.000
„augnslysa", sem fyxir koma hér
í Bandaríkjunum á ári hverju, get-
ur svo farið, að það missi algerlega
sjónina.
Hvað er hægt að gera í þessu efni?
Árið 1947 spurði „Landssamband
til bindrunar blindu“ færustu augn-
sérfræðinga þjóðarinnar þessarrar
spurningar. Þeir komust að þeirri
niðurstöðu, að eina lausnin væri
fólgin í því, að fram færi augnskoð-
un á um 12 milljónum bandarískra
barna undir 6 ára aldri. Slíkt mundi
kosta geysilegt fé og taka óskaplegan
tíma, ef farið yrði eftir venjulegum
aðferðum. Læknarnir tóku því að
velta því fyrir sér, hvort ekki væri
hægt að finna upp einhverja að-
ferð, sem leikmenn gætu notað við
skoðun barnanna.
Herferð þessi fór hægt af stað í
fyrstu. Það var ekki fyrr en árið
1951, að sjálfboðaliðar hófu meiri
háttar augnskoðun barna. Það voru
ungar húsmæður í borginni Birm-
ingham í Michiganfylki, sem riðu
þar fyrst á vaðið. Árangurinn var
svo góður, að svipaðar tilraunir
voru brátt gerðar í Georgiu-, Texas-
og Kaliforníufylkjum með góðum
árangri. Og um 1960 var þetta kom-
ið svo vel á veg, hvað snerti bæði
öflun sjálfboðaliða, kennslu þeirra
og sjálfar augnskoðanirnar, að unnt
reyndist að leyfa slíka sjóngalla-
leit um gervallt landið.
Það má greinilega sjá það af starf-
semi þessarri í Uthafylki, hvernig
leit þessi breiddist smám saman
út og náði til æ fleiri byggðarlaga
og barna. Árið 1957 frétti frú Marg-
aret Regan í Salt Lake City um
slíka sj óngallaleit, sem fyrrverandi
skólasystur hennar voru nú að fram-
kvæma annars staðar. Hún skrifaði
„Landssambandi til hindrunar
blindu“ og bauð fram aðstoð sína.
Landssambandið bað hana um að
tryggja sér aðstoð annarra kvenna
og samvinnu augnlækna í borg-
inni. Hún gerði það. Og skömmu
síðar sendi Landssambandið sér-
fræðing í skipulagningu slíkrar
sjóngallaleitar til borgarinnar. Á
tveim morgnum kenndi sérfræð-
ingurinn litlum hóp húsfreyja skoð-
unaraðferðirnar.
Nú hefur fjöldi þessara augn-
skoðenda í borginni aukizt upp í
55. Húsfreyjurnar 55 hafa hlotið
þjálfun í að kenna öðrum skoðunar-
aðferðirnar, og þannig hefur starf-
semin breiðzt út til annarra héraða
Utahfylkis, þar til hún nær nú til
alls fylkisins. í fyrra skoðuðu þess-
ir þjálfuðu sjálfboðaliðar um 14.000
börn innan skólaaldurs og sendu
hundruð þeirra, sem höfðu mikla
þörf fyrir slíkt, í frekari augn-
skoðun til augnlækna. Þær stóðu
straum af kostnaðinum með tízku-
sýningum og sölu jólakorta.
„Það þarf ekki nema eina skoðun
til þess að gera mann að eldheit-
um sjálfboðaliða," segir frá Bever-
ly Evans, sem stjórnar nú starfsem-
inni í Utahfylki. „Þegar sú hugsun
grípur mann, að það er mjög líklegt
að manni muni takast að bjarga
a.m.k. einu barni frá hálfblindu með
nokkurra klukkustunda tómstunda-
starfi, verður hugmynd þessi manni
algerlega ómótstæðileg.“