Úrval - 01.02.1968, Blaðsíða 84

82
ÚRVAL
skemmdarverkum. Einnig var gerð
hörð hríð að menningunni, og birt-
ist slíkt í kerfisbundnum hreins-
unum meðal rithöfunda og annarra
listamanna, kennara og sagnfræð-
inga.
Kremlstjórnin flutti síðan inn
þúsundir vestrænna sérfræðinga til
þess að bæta úr skorti tæknmennt-
aðs fólks ásamt vélum, uppdrátt-
um og teikningum. Hvað mörg þau
„iðnaðarkraftaverk“ snertir, sem
auglýst hafa verið svo ákaflega, þá
voru áætlanir gerðar af amerísk-
um, þýzkum eða frönskum sér-
fræðingum, og sömu aðilar sáu síð-
an líka um hina tæknilegu fram-
kvæmd. Sovétríkin lögðu þar bara
fram þrælavinnuafl og fjármagn.
Kremlstjórnin eyddi brátt öllum
erlendum gjaldeyrisforða sínum til
þess að greiða laun hinna erlendu
tæknisérfræðinga. Svo fór hún að
reyna nýjar aðferðir við öflun frek-
ari erlends gjaldeyris. Fræg lista-
verk voru seld erlendum söfnum.
Úr grískkaþólsku kirkjunum var
rænt miklum dýrgripum, sem höfðu
sagnfræðilegt gildi. Viðleitni stjórn-
arinnar til öflunar verðmikils er-
lends gjaldeyris var algerlega
miskunnarlaus. Komið var á laggirn-
ar lausnarfj árkerfi, en samkvæmt
því gátu vinir og ættingjar erlend-
is útvegað sovézkum borgurum
brottfararleyfi úr landi með því að
greiða fyrir það miklar upphæðir í
verðmiklum erlendum gjaldeyri í
reiðufé. Sérstakar verzlanir voru
opnaðar í öllum stórborgum. Nefnd-
ust þær „Torgsin“, og var þar hægt
að kaupa matvæli og aðrar þær
vörur, sem erfitt var að fá. En þær
fengust þar aðeins keyptar fyrir
gull, silfur, gimsteina, skartgripi og
erlendan gjaldeyri.
Brátt var farið að nota villi-
mannlegri aðferðir tii þess að afla
erlends gjaldeyris. Fólk, sem vitað
var um, að ætti ættingja í öðrum
Evrópulöndum eða Ameríku, var
neytt til þess að skrifa þeim bréf
og betla um peninga. Fólk, sem var
álitið eiga einhver verðmæti, var
handtekið af GPU og pínt, þangað
til það afhenti „sjálfviljuglega“
falda bankaseðla, gullklumpa, silf-
urskeiðar eða gimsteina og skart-
gripi. GPU leynilögreglan fór ekki
í neitt manngreiningarálit, þegar
hún sópaði til sín fólki í pynting-
arhallir sínar. Vinnukonum, pró-
fessorum og verksmiðjuverkafólki
var dengt saman í eina kös, það
fryst og funhitað á víxl og beitt alls
kyns pyntingum og ógnunum vik-
um saman, og var þar öllum gert
jafnt undir höfði. Þúsundir manna
voru „teknir til meðhöndlunar"
aftur og aftur.
Þetta er aðeins lítið brot af þeim
geysilega kostnaði, talið í manns-
lífum og þjáningum, sem bæta verð-
ur við útgjaldaliðina á hinum
sanna reksturs- og efnahagsreikn-
ingi fimm ára áætlunarinnar. Eigi
að takast að finna réttan mæli-
kvarða fyrir þennan hrikalega
harmleik, verður samt að taka
mestu ógnirnar með í reikninginn:
hinn hryllilega kostnað við stofn-
un samyrkjubúskaparins og hrun
landbúnaðarins.
HELVÍTI í 70.000 ÞORPUM
Stalín skýrði Churchill frá því, að