Úrval - 01.05.1970, Side 34

32
bóginn til ætistöðvanna milli
Kyrrahafsstrandar Mexíkó og Re-
villa Gigedoeyja, þar sem kaldir og
hlýir straumar mætast, en þar er
geysilega mikið um fjölbreytilegt
æti. Pabbi Litla kálfs, en það er 60
feta langur, 56 tonna þungur tarf-
ur, sem er alltaf á verði skammt
frá fjölskyldu sinni, hefur oft kom-
ið hingað. Núna dvelur hann 1
klukkustund og 1 stundarfjórðung
í kafi í einu, en það er hámark þess
tíma, sem búrhvalur getur dvalið
neðansjávar án þess að koma upp
til þess að anda.
Litli kálfur skynjar nú miklu
betur umhverfi sitt en áður. Og
hinar dularfullu hreyfingar pabba
hans og ferðir hans niður í haf-
djúpin heilla hann óskaplega. Tarf-
urinn gamli svolgrar hvað eftir
annað í sig loft við yfirborðið og
stingur sér síðan skáhalt niður í
myrk djúpin, þar sem sjórinn er
ískaldur og þrýstingurinn er upp
undir 100 tonn á hvert ferfet.
Blóðið streymir frá skrokk hvals-
ins og sporði í áttina til hins risa-
vaxna heila til þess að halda hon-
um lifandi. (Sá stærsti heili, sem
frétzt hefur af hér á jarðríki, var
tekinn úr höfði búrhvals eins. Hann
vó rúm 17 pund!). Hjarta hans, sem
vegur um 360 pund, slær nú miklu
hægar en áður, eða aðeins 10 sinn
um á mínútu, og dælir um 22 lítr
um blóðs við hvert slag. Tarfurinn
heldur enn lengra niður í djúpin.
Þrýstingurinn vex. Nú slaknar á
hinum svampkenndu spikfrumum
hans, er súrefni þeirra streymir
inn í blóðið. Og hinir svarrauðu
vöðvar undir spikinu miðla nú sín-
ÚRVAL
um leyndu súrefnisbirgðum til æð-
anna.
Á 3000 feta dýpi tekur tarfurinn
að synda lárétt í leit að æti. Hann
ætlar ekki lengra niður. „Hljóð-
sjáin“ í hinum risavaxna haus hans
starfar nú af fullum krafti. Innan
stundarfjórðungar skynjar hann
röð óskaplega þægilegra hljóða.
Hann opnar neðri skoltinn upp á
gátt. Það er líkt og verið sé að
opna hlið. Og hinar risavöxnu
tennur hans, 60 að tölu, grípa risa-
vaxinn 200 punda kolkrabba helj
artökum. Kolkrabbinn engist og
rífur eftir mætti í andstæðing sinn.
Honum tekst að skera burt stykki
úr svörtum skrápnum með hvöss-
um goggi sínum. Hvalurinn hristir
fórnardýrið til í gremju sinni og
kremur lífskjarna þess og étur það
svo. Matarlyst tarfsins er óseðjandi.
Hann étur tæpt tonn á hverjum
sólarhring!
VIÐUREIGN RISANNA
í janúarbyrjun heldur fjölskylda
Litla kálfs af stað í norður- og
vesturátt, líkt og af handahófi. Eft-
ir nokkurra daga ferð syndir hún
fram á stóran hóp búrhvala. I hon-
um eru líklega 200 eða enn fleiri
hvalir. Litli kálfur skynjaði nær-
veru þeirra, alllöngu áður en hann
kom að þeim. Hann heyrði smell-
ina og ískurhljóðin, er þeir voru
að tala saman. * Síðar í mánuðin-
* Að vísu er enn lítið vitað um rat-
skynjun, hljóðskynjun og fjarskipti
hvala, en það er samt augljóst, að heyrn
þeirra er ofboðslega næm. En það virðist
sem þeir séu smám saman að missa sjón-
ina, því að hún er mjög léleg